Custu est su giassu in limba Sarda.

Per leggere l’articolo in italiano, clicca sulla bandiera in alto, scegliendo l’opzione del tricolore.

Cundennadu pro omissione de atos de ufìtziu. Est s’acabbu giuditziàriu – sentèntzia de primu gradu, emìtida dae su tribunale de Aristanis – de s’abenimentu chi at pertocadu su sìndigu de Dèsulu Gigi Littarru.
Unu acabbu acumpridu a pustis de unos cantos fatos chi a sa sola mustrant comente su problema istòricu de sa pesta suina africana non siat petzi un’emergèntzia sanitària, ma su frutu malèsigu de unu sèmene addescadu dae deghènnios de polìtica metzana.
Moimus dae un’assuntu: galu oe, a pustis de deghènnios, medas allevadores galu no ant cumpresu sa capia de normas prescritas mescamente pro istransire s’isparghidura de sa maladia prus chi non contra a is perìgulos pro sa salude umana.
Unos cantos arribant finas a afirmare chi non balet a nudda a gherrare contra a sa maladia ca non l’est mai pitzigada a sos òmines. Oramai non bi creent prus a sos datos chi pertocant is infetziones iscumproadas, e difatis, intre is rechestas presentadas in s’ìnteri de un’addòbiu cun su prefetu de Nùgoro, is allevadores pedint “chi acabbet su monopòliu de is anàlisi de su Zooprofilàticu de Teramo”, ponende in duda sa fiàntzia.
In finitia ant pesadu un’ispètzia de fatalismu: sa pesta b’est semper istada e semper b’at a èssere. Unu cortotzircùitu de disinformatzione e refudu, cando imbetzes diat serbire informatzione e sensibilizatzione capillare. S’istòria e is polèmicas a dies de oe moent dae indedda: dae annos de signalatziones e rechestas de collaboratzione pro nche ispèrdere is porcos devènnidos oramai is meres de sa bidda.
Sena règulas e sena controllu, si fiant avesados a pedire màndigu in is rugas de su tzentru i stòricu forroghende in s’àliga bogada su mangianu pro nche la pinnigare.
Gigi Littarru in antis a custa situatzione mala a bajulare est istadu unu sìndigu in favore de sa regulamentazione e de su rispetu de is normas.
Contràriu imbetzes a s’impòsitu fortzadu tropu risolutu chi at cajonadu, e nos l’aiant giai imparadu s’istòria e s’esperièntzia, isceti ostrutzionismu a cale si siat interventu esternu.
A nois chi lu connoschimus, su perfilu suo nos est partu su contràriu de su sìndigu reberde a is règulas e imbideadu a mantènnere s’allevamentu porchinu in anarchia cumpleta, comente a unos cantos li cumbenit a fàghere crèere.
Is rispostas desempladas de is istruturas istitutzionales a is deghinas de signalatziones de s’amministratzione, sunt istadas imbetzes traballos linguìsticos-legislativos de primore, isceti cun sa punna de si frànghere dae is responsabilidades e torrare a su mitente su càrrigu de intervènnere, aprofetende de unu sistema imbojadu in unu matzimbròddiu de règulas fatas a posta pro non li permìtere de funtzionare.
In cussa purrata fiat istada emìtida sa bentana sanatòria pro pònnere in règula is allevamentos a fura: chie denuntziaiat s’allevamentu suo, intro una tale iscadèntzia, l’aiat pòdidu regularizare sena subire sa santzione pesante prevìdida pro lege.
Podet èssere chi sa comunicatzione e s’informatzione non siant istadas de profetu, medas allevadores contant chi is veterinàrios matessi isconsigiaiant s’autodenùntzia pro mancàntzia de craresa in is règulas.
In cussa purrata mancaiant in totu fainas pro isporare, no aiant prevìdidu s’informatzione netzessària domo pro domo. In custa manera su resurtadu fiat istadu inferiore meda a su chi si isetaiant e in pagos a beru in Dèsulu ant presentadu dimanda.
A nàrrere sa veridade in cussas dies, in arborada de Trento, si chistionaiat meda de gherra a sa pesta suina africana e in su comune de Dèsulu puru s’amministratzione aiat fatu is primos passos pro promòvere unu progetu de valorizatzione de sa filera suinìcula.
Cun s’agiudu de s’agentzia LAORE aiat proadu a interessare is operadores cun s’ispera de isparghinare s’interesse cara a una prospetiva sèria de isvilupu, unu percursu pro fraigare unu progetu econòmicu bàlidu e sustenibile chi esseret mòvidu dae sa chirca de solutziones a is problemas bogados a pìgiu dae iso peradores.
Si suponiat, in prus de s’infrastruturatzione de is aziendas, sa multifuntzionalidade, sa nàschida de laboratòrios de trasformatzione, de masellos locales o mòbiles, de solutziones pro sa cummertzializatzione, de promotzione de sa màgine de is produtos paris cun is atividades cummertziales e de su turismu.
Una purrata de chistionadas fitianas cun sa regione, cun sa punna de chircare de remediare a su mancadu isfrutamentu de sa sanatòria de regularizatzione giai iscàdida.
Sa tenta fiat de interessare is allevadores, agatare cun issos sa manera de istransire su cumintzu de su degòlliu de is bèstias.
Pro parte sua, sa Regione pariat finas in punna de arrumbare cussu pianu faghende cumprèndere chi no aiat àpidu printzipiadu is operatziones de isperdimentu in presèntzia de unu diàlogu cun in allevadores.
Pariat chi s’idea aiat ispera de acumprimentu, finas si in bidda fiant essidos a campu contos antigos e porfia scuadas contra a s’amministratzione. Paris a su nara-nara, su primu singiale fiant istadas unas cantas iscritas minetzosas contra a is partetzipantes e a is promotores de cussu progetu.
Divide et impera. Difatis, a su matessi tempus, unu grustu de allevadores aiat pensadu a unu progetu vicànicu e autònomu pro sa nàschida de una cooperativa. Una faina de primore, si non fiat istadu chi in custa manera si presentaiant a is addòbios cun is emissàrios de sa regione che cabrasis corradas, cadaunu pro contu suo.
Nointames pariat chi su percursu de custos progetos podiat sighire, finas a cando, a s’ispessada, unu mangianu, a s’arbèschida, fiat iscatada s’operatzione de s’Unidade de Progetu. Nche aiant ispèrdidu una bintina de porcos non registrados in unu porchil eserente sa Dèsulu-Fonne, de propiedade un’allevadore antzianu.
Bi fiant istadas reatziones de protesta, aiant fatu addòbios agiolotados, protestas e sa solidariedade cuncorde pro s’allevadore corfidu.
Sa reatzione de su Sìndigu a custa atzione a s’ispessada de s’Unidade de Progetu fiat istada de ingabbu. Dae deretu aiant cumpresu chi podiant pèrdere su traballu fatu finas a cussu momentu.
Aiant sighidu a arresonare: rapresentantes de su mundu de s’allevamentu aiant addobiadu is funtzionàrios e is polìticos de Casteddu.
In custas ocasiones est chi fiat essidu a pìgiu su poderiu de isòrganos regionales, fiat mancada mescamente sa capatzidade de mediatzione polìtica.
S’operatzione imbeniente s’est mudada in una manifestatzione de pòpulu. Medas persones fiant acudidas a su logu e aiant impedidu s’isperdimentu. Su sìndigu aiat torradu a afirmare de èssere in favore de sa legalidade ma aiat invitadu a arresonare e a pònnere a banda s’impreu de sa fortza.
Ma s’avolotu fiat creschende, aiant fatu peri girare unu fax ue s’avisaiat su sìndigu de s’operatzione, cando però fiat giai cumintzada, chirchende de li ghetare sa neghe de no àere avisadu is allevadores.
Fiant istados totu custos fatos postos paris a brutare su logu e a cajonare a pustis is fusiladas contra a sa bentana de sa domo de Gigi Littarru
Sa die imbeniente una parte manna de sa Giunta regionale fiat andada a Dèsulu, pro una manifestatzione de solidariedade chi fiat istada petzi una manera de fàghere su bellu-bellu in cara, ma a palas…
E difatis, nointames s’arresonu corale, sulenu e in aparèntzia disponìbile de is rapresentantes de sa giunta, su berbore de sa lìnia non fiat mudadu.
Pustis pagu tempus aiant cumintzadu a arribare is notìficas de denùntzia a sa magistradura pro àere firmadu is atividades de isperdimentu e unas cantas persones las ant sutapostas a restritzione.
Coladu pagu tempus de assèliu aparente, in s’ìnteri chi si chircaiat de torrare a arresonare, aiant torradu a cumintzare cun is isperdìtzios. A Dèsulu fiant arribados is militares, tanchende is intradas, e aiant fatu un’àteru isperdìtziu.
In s’ìnteri de is operatziones, unu de is allevadores a probe si fiat presentadu che mere de porcos, aiat pedidu e logradu de regularizare s’allevamentu suo. E mentres in is primas anàlisi is porcos fiant resurtados sanos, in cussas imbenientes fiant resurtados malàdios e a su sìndigu l’aiant pedidu de emìtere s’ordinàntzia de isperdìtziu.
Fiat cumintzada una cuntierra ue su capu de s’Unidade de Progetu De Martini intimaiat a su sìndigu de emìtere s’ordinàntzia, ma l’aiat torradu chi nono ca cussu protzedimentu de regularizatzione l’aiat aviadu s’Unidade de Progetu e duncas onnia cumprimentu lu depiat concruire su diretore suo.
E in prus, sa protzedura atuada fiat istraordinària e particulare, non l’aiant àpida cumpresa e de seguru aiat fatu nàschere malumores pro sa diferèntzia de tratamentu a is duos allaevadores. E gasi s’isperdìtziu l’aiant fatu sena s’ordinàntzia de su sìndigu ma cun sa signalatzione de sa Regione a sa Procura de sa Repùblica pro omissione de atos de ufìtziu. S’acabbu est sa cundenna de su primu tzitadinu, arribada in is chida spassadas.
Est istadu su presidente de s’ANCI Emiliano Deiana, a pustis de cussu pronuntziamentu, a contare ite cheret nàrrere a travigare in territòrios “iscunsertos”, mentovende sa timòria làdina, mescamente cando pertocat sa serenidade e sa salude de is familiares de is amministradores.
Ma est finas arrennegu. Arrennegu contra a chie diat dèpere èssere alleadu parende.ti su fiancu pro chircare de isòrvere is problemas.
Arrennegu contra a chie est cumbintu, dae a tesu, chi siat simpre a isòrvere is situatziones impitende sa fortza, mescamente cando as chircadu, in cada manera, de ispigrare chi no est petzi a impònnere is leges, ma est finas a arresonare e a chircare de cumbìnchere, alleghende e ascurtende finas is arresonos a bortas malos a cumprèndere e positziones chi non torrant cun is nostras, ma cun sa cussèntzia de is bisòngios, de sa passèntzia, de su traballu e de su sacrifìtziu.
Est s’arrennegu de is amministradores de is biddas piticas e isuladas. Persones chi impreant su tempus issoro cun profetu e passione, leende.lu a is famìlias, a sa libertade issoro.
Sacrifìtzios chi non si pagant, antzis sunt a porfia cun is mandos de àteras categorias de polìticos, chi istèsiant sa gente dae sa bida amministrativa de is biddas.
Est sa protesta e sa polèmica de chie no at àtera manera pro si fàghere intèndere e, comente at fatu Gigi Littarru, depet aboghinare contra un’istòria chi no atacabbu fata de detzisioneleadas a tesu sena chèrrerascurtarchie in cussoterritòriobivet. Cando s’ùnica cosa chabarrat de nàrrere est: “Deo non so de acordcun su mètodu chi ais seberadu, a lu cherides impònnere? E tando faghide.lu a sa sola”.
Custu fatu mustrat, si galu bi fiat su bisòngiu, s’isentumine de custa Giunta Regionale a analizare, cumprèndere e guvernare is acadessimentos.