(Per leggere l’articolo in italiano cliccare sulla bandierina in alto e selezionare quella tricolore)

S’allega de s’insularidade est cussu de sa gerarchia de is fontes e de s’identidade costitutzionale, de is resursas istruturales, de sa concurrèntzia e de is agiudos de Istadu, de sa pagu acrarada chistione meridionale e de is detàllios suos sena cuncordu.
Agatadas is paràulas crae, ammentamus ca in s’ora chi su printzìpiu de insularidade nde boddit semper prus importu in su deretu internatzionale e in cussu europeu, nde perdet in su deretu pùblicu nostru.
Onni atzinnu a is ìsulas, difatis, ndi ddu iscantzellat s’art. 119 ( su de tres commas) de sa Costitutzione.
Su legisladore costitutzionale de su 2001, nde bogat unu matoneddu dae sa base (costitutzionale) chi est a fundamentu de s’Istatutu Sardu. A pustis, nòdidu est chi is Tratados europeos “apant resèssidu a ispoderare sa Costitutzione nostra mudende·la de sentidu e diretzione”.
Sa Costitutzione Italiana, duncas, lassat passu a is Tratados. Gasi resonende su problema est risòlvidu, s’agatant unu muntone de “normas” comunitàrias chi nos tutelant, chi assistint s’insularidade: is polìticas de coesione de s’unione Europea pròpiu. Su fatu est: su deretu internatzionale, is Tratados europeos, totu is fainas de su parlamentu europeu, assegurant a is Sardos is matessi deretos de is cunnatzionales e de is àteros tzitadinos europeos? Tzertu ca nono. Pro pigare semper su pròpiu esempru tontu: non nos biagiamus a is matessi cunditziones.
Pro ite? Ca ddoe at cudda disciplina de sa concurrèntzia (e de is agiudos de istadu) dae luego cunsiderada coro de sa cumprida de un’unione econòmica, chircada in bia prioritària assoluta dae s’UE, respetu, beni·mi·nde a s’unione polìtica. Non serbit, duncas, a derogare. E cale est sa bia. Ddoe at una circustàntzia pro sa chi is Tratados Europeos sunt obligados a lassare: cussa de s’identidade costitutzionale.
Millu ispricadu su motivu pro chi est netzessàriu a torrare a introduere su printzìpiu de insularidade in sa costitutzione. In manera simple apo a incurtzare sa chistione iscriende ca s’insularidade faghet parte de s’identidade costitutzionale italiana, o mègius semus in campu de sa defensa de is deretos, no econòmicos, de fundamentu de is Sardos (contras is abusos neo-liberales de is istitutziones de s’UE). Pro cunseguèntzia, sa dèroga a is règulas subra sa concurrèntzia, a is agiudos de istadu, faghet a dda persighire feti furriende costitutzionale su printzìpiu de insularidade.