(Per leggere l’articolo in italiano cliccare sulla bandierina in alto e selezionare quella tricolore)

In Sardigna, dae semper, b’est unu problema grave de farta de sàmbne.
Sa rechesta, in modu particulare de glòbulos rujos, est de 100 mìgia bursas a s’annu, mentres chi s’oferta – est a nàrrere sa produtzione lìbera, anònima e gratùita chi si dat cun sas donatziones de sos sardos, si firmat a 80 mìgia unidades.
Custa situatzione òbligat su sistema sanitàriu regionale a istipulare cunventziones cun sas àteras regiones italianas chi, finas a pagu tempus a como teniant subràntzias.
Difatis su nord e su tzentru de Itàlia tenent unu nùmeru artu de donantes e una rechesta prus bàscia de sàmbene, in particulare su chi servit a pessones cun talassemia.
Sa Sardigna tenet unu nùmeru meda artu de talassèmicos e, nointames su nùmeru meda artu de interrutziones de raidòngiu pro parte de fèminas chi non cherent pònnere in su mundu unu fìgiu cun custa maladia, semus assistende a unu càmbiu de tendèntzia pro parte de sas famìlias. Difatis, dae su duamìgia a como sunt naschende cunnprus frecuèntzia criaduras cun talassemia.
In Sardigna, e in modu particulare in Casteddu in ue b’est una cuntzentratzione majore de pessones, e duncas de talassèmicos, semus assistende a custos fenòmenos graves:
– Farta de una lege regionale pro finantziare su controllu (screening) gratùitu in totu sos sardos (ischimus chi sa pertzentuale de sardos portadores sanos de talassemia est de unu 15%, chi faghet de sa Sardigna sa regione cun su nùmeru prus artu de portadores de su mundu);
– Farta de unu pianu de comunicatzione sotziale e culturale a pitzu de sa chistione sàmbene.
Thalassa Azione Onlus, dae semper, e como paris cun CAST (Coordinamentu Assotziatziones Sardas Talassèmicos), ant sutapostu a s’atentzione de sa Regione Sardigna custos temas delicados chi non riguardant sos talassèmicos ebbia.
Ite cumportat sa farta de controllu (screening) in sa populatzione sarda?
Su test pro iscobèrrere si una pessone est o non microtzitèmica (gasi si narant sos portadores sanos de talassemia) – e si lu est su/a cumpàngiu/a – costat 47 èuros. In Casteddu, finas a su 2012 su test fiat gratùitu (pagaiat sa ex ASL cun unu bilantzu de unos 250 mìgia èuros).
Dae cando sa ASL 8 at eliminadu custa boghe dae su bilantzu suo, su nùmeru de tzitadinos controllados s’est ismesadu. Chie detzidit de non si sutapònnere a su controllu sunt agiomai totu sos giòvanos in edade fèrtile (mescamente intre sas còpias noas) e sos pòveros.
Chie non bi renùntziat e est dispostu a pagare agiomai 50 èuros sunt sos prus istruidos e sena dificultades econòmicas. E pensare chi su test in laboratòrio remodeladu diat pòdere costare prus pagu de 15 èuros. Totu custu at generadu sos duos efetos sighentes:
– aumentu de sas nàschidas de criaduras talassèmicas;
– aumentu de sos abortos;
Ambas duas cosas tenent efetos psicològicos importantes in sas còpias e in sas famìlias issoro.

*Fundadore e Presidente de Thalassa Azione Onlus
Co – Fundadore Coordinamentu Assotziaztiones Sardas Talassèmicos