(Per leggere l’articolo in italiano cliccare sulla bandierina in alto)

A cajone de unu impignu professionale chi est mandighende-si belle totu su tempus meu no apo pòtzidu eris sero ascurtare su dibàtitu pùblicu interessante chi – amodadu dae su collega Vito Biolchini – at impignadu su presidente de su Cussìgiu Regionale Gianfranco Ganau e su, dae mene apretziadu meda, catedràticu Andria Pubusa in contu de sa reforma de sa lege eletorale.

Tema chi non si podet trantzire, urgente, atuale.

Sos resumos giornalìsticos, chi sunt sintèticos a mala bògia, non m’ant postu in cunditzione de cumprèndere finas in fundu cantu est essidu a beru a campu e duncas mi promito de nche torrare.

Leo atu de su fatu chi su presidente Ganau defìnit, e bene cumprendo s’impreu de unu limbazu chi deghet a s’istitutzione chi rapresentat, “crititzidades” sas chi pro medas de nois sunt istràvios graes de sa lege regionale atuale, pensada, a urtimera de sa legisladura colada, pro arressare sa crèschida – finas a lòmpere a sa negatzione de su deretu de tribuna e rapresentàntzia – de unu cale si siat terzu ischieramentu (esseret su Movimentu 5 Stelle o cussu indipendentista) fora dae cussos chi si nche sunt intreverados a su guvernu de sa Regione dae su 1994 a oe.

Sa proposta de refoma de Ganau, chi at semper e cando su meressimentu de mòvere sas abbas, sende chi sas chi ant presentadu esponentes de su PD non l’as at carculadas mancu su grupu consiliare de apartenèntzia, est de seguru insufitziente e non de burrat sos istràvios graes.

Prevedit sa preferèntzia adopiada de genere, s’abberru pro s’assignatzione de sos sègios a su 10% pro sas coalitziones e a su 2% pro sas sìngulas listas in intro de sas alleàntzias e de su 5% pro sas listas non coalizadas, cun sa possibilidade chi finas su de tres chi lòmpet intro sos candidados presidentes, in casu de propassamentu de su 10% conchistet unu sègiu in s’assemblea.

A manera giusta Andrea Pubusa l’at definidu unu meru ma non bastante “acontzu de sas partes prus irratzionales de sa lege”, torrende a presentare su bisòngiu de un’istrumentu de torrare a sestare dae raighinas, indichende a bisu meu una tenta pretzisa: una rapresentàntzia proportzionale chi rispetet – cun su presidente eletu a manera direta dae sos tzitadinos – su printzìpiu de sa guvernabilidade.

Depo nàrrere, e no apo peruna birgòngia a lu nàrrere, chi un’analizu sìncheru subra s’argumentu l’apo lèghida in sas dies coladas in su blog (semper interessante meda) Aladin pensiero, a firma de s’ex assessore regionale Antonio Dessì.

Est a nàrrere: sa lege eletorale est importante e derramat sa chistione, ma galu de prus lu est sa reforma de sa Regione. So cuntentu chi unu tècnicu de calidade – chi no at mai cuadu de sentire regelu pro a mie – apat torradu a isvilupare cun argumentos de calidade manna un’idea de sa cale in sas ùrtimas chidas so faeddende in sos addòbios meos pùblicos e in intro de custu blog: su federalismu internu, pretzisu pro reduire s’ischìlliu Tzentru-Periferia de su cale cun ammiru faeddat su politòlogu Carlo Pala in s’ùrtimu libru suo, e pro fàghere protagonistas sos territòrios in su guvernu e in sa pranificatzione.

Sena custu ponimentu in parte isparghinadu, sena custu sentidu de responsabildiade de classes dirigentes noas e de una generatzione noa de amministradores locales chi ant gai guvernadu a prou, su sistema sardigna no at ispera de si nche torrare a pesare.

Apo naradu, dae leugo – finas a sa sola in unu tretu – de no àere mai crètidu a s’ipòtesi de eletziones antetzipadas.

S’at a votare in su 2019. Ma non pro custu tocar a abarrare firmos. No est currende peruna campagna eletorale fora dae su tempus, ma in beridade est currende unu forte e dadivosu esertzìtziu de democratzia, punnadu a pònnere in parte cantu prus tzitadinos si podet a s’acaramentu subra bases culturales e programmàticas noas.

Si faghent assembleas, cunvegnos, dibàtitos, sena cooptatziones fortzadas ligadas a clientelas betzas e noas: esertzìtziu democràticu fraigadore, dae bàsciu, punnadu mescamente a ascurtare.

Est pro custu chi – fora dae soso regelos personales – est pretzisu a catzare cada sinnale bonu e cada contributu a su dibàtitu chi lompet dae sa sotziedade sarda.

Non diat èssere malu, si bi esseret un’impignu, sìncheru e cumpetente a su matessi tempus, a fàghere un’elaboratzione unu pagu rus sèeria subra s’idealismu 2.0 de unos cantos partidos soberanistas de manca. Sidiat a iscobèrrere – in capas – chi unas cantas leadas de positzione sunt fìgias non de sa timòria ebbia- ma de su refudu de unu paru “dipendentista” de medire sa relata intre so sultanos regionales e sos amministradores locales (in contu de sa crisi tzentru-periferia e de su federalismu internu).

Dae custu puntu de bista – in contu a sa timòria – perunu cuntatu podet èssere finas a inoghe agatadu intre s’esperièntzia de su sìndigu Zedda ( a su cale mi ligant sentimentos de amigàntzia e aprètziu) e cussa cun unos cantos assessores. Dae su primu mi fatzo guvernare cun praghere (in ses annos est punta a susu agatare una crìtica mia chi assimìget a sas chi inderetzo a custa Giunta regionale), dae su segundu pigo politicamente sas distàntzias, sena possibilidade de bi torrare a meledare.

Sighimus a nos acarare cun passèntzia, leende su chi de bonu e giustu lompet finas dae chie nos befat e si nche fuit, a unu acaramentu pro fraigare, fundadu non subra so regelos, ma subra sos temas de interessu generale.

Sighimus a semenare, cun s’ispera semper prus cuncreta chi calicunu una die chi no est a tesu potzat collire calicuna cosa chi at èssere ùtile a sa Sardigna.