(Per leggere l’articolo in italiano cliccare sulla bandierina in alto)

No isco si esistit e ite siat su “male de Àfrica”. S’ùnica seguresa est su primu meu viàgiu in Madagascar, in su santugaine 2007, in s’ìsula de Nosy Be, a Nord de su Paisu in su Canale de su Mozambicu.

Pustis de àere bidu galanias de ìsulas, pràgias esòticas solianas, sa mente mia, sos ogros meos e s’ànimu meu si nche sunt firmados in sos bidatzolos minoreddos. Inghitzaia a cumprèndere ite est a beru sa povertade e sas dificultades de unu pòpulu chi no achipit a bìvere.

image

E pustis cussa istentada curtza, bi so torradu paritzas bortas, ca cheria a fàghere calicuna cosa pro cussa gente chi biviat in barracas mindigosas, sena lughe e sena abba.

Bi ando 2 bortas a s’annu dae 10 annos. A primìtzios m’aiat agiuadu padre Jean Luc, unu para frantziscanu unu pagu fora de su mundu e ubidiente a sos superiores suos. In su 2008 aiamus cumpresu in ue traballare de prus, sena sighire a isparghinare meighinas, bestires e sachitas de orrosu in paritzos biddatzolos.

image

Seberei Orangea, cun belle 400 abitantes, pagos betzos, giòvanos medas ma mescamente pipios. Su padre mi proponeit luego de fraigare duas crèsias, ma deo respondei chi sa salude de sa gente fiat e deviat èssere primorosa. Forsis finas pro custu sos superiores suos lu mandeint a evangelizare unu bddatzolu minore in sa Grande Terre, a prus de milli km.

Si comintzat cun su fraigu de unu putzu de 15 metros, totu isgavadu a manu. Sa prima fadda mia est istada de dare ampramanu a su diretore de s’iscola. Pariat su prus sàbiu, ma s’est iscobiadu su prus fraitzu e interessosu.

image

Pro more de s’assòtziu noeddu Isteddos de su Sud onlus, semus rsessidos a collire calicuna cosa pro sighire sos traballos.

Annoadu su caminu ispianende-lu cun sas ruspas, innetadu su biddatzolu, torradas a nou unas cantas àulas iscolàsticas, giuta s’abba bona a bufare in sas iscolas, promòvidu unu grupu de traballu intre sas fèminas pro arrendare tiàgias, organizada un’iscuadra de fùbalu pro ispassiare sa canalla e la cumbìnchere a lassare pulidu su logu (cosa chi no est renessida ca si cheriant pagados), amus torradu a nou unas cantas domos chi fiant acanta a nde rùere, postos unos cantos prèmios pro su giardinu prus bellu e in prus isparghinadu bestires e sachitas de orrosu bundantes, agiuadu gente chia aiant apretu a curas sanitàrias e meighinas.

image

Semus resessidos a firmare un’acordu cun sas autoridades locales e su capu de sa tribù, pro agiuare sos progetos nostros in unu iter burocràticu chi istentaiat meda. In su mentres aiat comintzadu a fraigare s’infermeria, chi semus resessidos a acabare unu mese como. Sos tempos sunt istados longos, ma nessi gosi podiamus garantire sa calidade de su traballu in su tempus de sa presèntzia mia.

A s’ispissu est mancada sa collaboratzione de sa popolatzione chi, pro cale si siat cosa, pretendiat dinari. Pensaiant chi su waza (s’òmine biancu istràngiu) fiat benidu pro isòrvere totu sos problemas issoro derramende soddos a manca e dereta. Apo istentadu meda a lis fàghere a cumprèndere chi s’onestade e sa curretesa ti torrant a pagare semper.

image

Oe sas cosas sunt megioradas, finas si costumant semper a pedire. Pro su capu de biddatzolu e pro su presidente de sa Repùblica, chi apo tentu su praghere de connòschere, est sa mentalidade de una popolatzione chi protzedit dae una tribù làrgana de su Sud.

Ma est una mentalidade meda difusa finas in sas àteras tribù e b’at de istare atentos, mescamente cando si ant atividades che a albergos e ristorantes, pro su prus in manu a otzidentales europeos, ca issos prus de àteros connoschent, pro esperièntzia direta, sa pagu cunfiàntza chi tocat a dare a sos malgascios.

image

Como chi s’inferemeria est finida, duos aposentos cun còmodu (wc, dòtzia e lavandinu cun s’abba potàbile), isetamus sas autoriades sanitàrias locales pro istipulare un’acordu pro sa gestione. Ant giai fatu a cumprèndere ca leant, a tìtulu gratuitu, s’istrutura e posca ant a èssere issos a detzidire ite nde fàghere.

Custu m’apensamentada unu pagu, ma so cunfiantzosu, ca est istada pesada cun sacrifìtziu mannu, pro dare assitèntzia sanitària a sa popolatzione de Orangea.

*Presidente assòtziu Stelle del Sud Onlus