(Per leggere l’articolo in italiano cliccare sulla bandierina in alto)

Narant chi Matteo Renzi apat pèrdidu su referendum finas ca at aproadu una reforma de s’iscola mala meda. Una novidade a sa cale no est istadu bastante a agiùnghere s’agetivu “buona” pro cumbìnchere insinnantes, babbos, mamas e iscolanos.

A tales chi s’ùnica cumponente de su guvernu dimissionadu a no èssere cunfirmada in s’esecutivu Gentiloni est istada sa ministra Giannini.

Semper e cando, mancari chi s’argumentu siat dìligu, a in antis o a pustis de educatzione e iscola at a tocare a faeddare, ca est su fundamentu prus importante de su Paisu e de sa Regione.

B’at a àpidu unu tempus in ue fiat bastante chi s’insinnante intreret in classe ca sos dischentes si incaminaiant a sa sola a l’ascurtare. Nde rispetaiant s’autoridade o timiant sa punitzione chi nde lomperet dae su fatu de non pònnere in mente. Don Bosco – chi non pro nudda pro sa vocatzione sua a sa pedagogia est istadu fatu Santu – podiat finas essire dae s’àula e incarrigare su capeddu lassadu in sa catedra de bardiare sa classe.

Cussu tempus est coladu e su praghere de s’ammentu podet esìstere petzi in sos romanzos o in sas èpicas narratziones de sos subravìvidos. Comente iscriet a manera Massimo Recalcati in su libru de grandu arrenèssida “L’ora della lezione”, cussu passadu <non tocat a lu torrare a prànghere, non tocat a àere nostalgia de sa boghe severa de su maistru, né de sa mirada forte de su babbu (..). Cando un’insinnante intrat in àula (o cando unu babbu printzìpiat a faeddare n famìlia) devet cada borta balangiare su silèntziu chi onorat sa paràula sua>.

Pro chi custu acadessat, su cambiamentu culturale in atu e cun sa rivolutzione digitale chi est in su dna de sos pipios, at a tocare a cambiare unu modellu de trasmissione de sos ischires oe fundados subra sas notziones e subra letziones frontales in cara a una LIM chi est istudada o pagu praticada.

Si custu no at a costare, s’iscola at abarrare un ambiente in ue sa seletzione at a sighire a premiare mescamente chie lompet sos cuntestos sotziales privilegiados, dae famìlias chi ant sa capatzidade econòmica de ofèrrere una formatzione cumplementare e istrumentatziones tecnològicas a in antis, chie at giai cumpetèntzias e ischires giai cumpridos o, in alternativa, naturale e movitiva de atzàrgiu.

In classes tropu prenas – cun livellos de aprendimentu diferentes e sos problemas disciplinares chi s’ischint – mancu s’insinnante mègius at a resèssere a nde bogare atzola in pagas oras ispèrdidas.

S’iscola pensada dae Renzi at a prodùere sa rivolutzione chi deghet? Non ci cumprendet comente. E sa defensa sighida chi faghent sos sindacados – a bortas pesada leende oras pretziosas letzione – ata sighire a nos fàghere faeddare de carrieras e dotzentes, sena pònnere in tzentru su discursu de sos istudentes?

Servit unu pianu de reforma de s’istitutzione oe prus importante pro su Paisu, chi pòngiat a craru sa didàtica. Pro ite abarrare firmos a modellos chi sa crisi nd’at decretadu su falimentu? Servit un’iscola multicultural, in ue sos pipios chi lompent dae logos istràngios isperimentent s’acasàgiu e torrent a sos cumpàngios issos orizontes làrganos e imbas isconnotas, in unu laboratòriu de tolleràntzia chi perunu adultu diat pòdere fraigare a manera artifitziale.

Servit un’iscola chi agiuet sos pipios in dificultade a lòmpere sas tareas fatas a mesura,
chi iscat satisfare sa curiosidade e s’aficu sena crastinare totu a s’annu in fatu e a sos programmas de sa classe imbeniente, favoressende su livellamentu, demende sa creatividade e annullende sos istìmulos.

Servit un’iscola in ue giogare faghere isport e cumpartzire esperièntzias de sotzializatzione siat sa cosa de primore. E in ue sa connoschèntzia de sos clàssicos, de sa grammàtica, in s’ìsula nostra , de s’Istòria sarda devet andare pare pare cun s’esertzìtziu de sas mentes abertas, agiuende sos pitzocos a èssere ghias de issos etotu e non sighidores de modellos fadddos e imbrigadores pro de badas.

Cunforma a custos disìgios, forsis finas su cuntzetu de classe si podet abandare. Leende esperièntzias bonas dae Paisos in ue s’iscola est bona a beru, cada iscolanu diat dèvere pòdere contare subra unu pianu de istùdiu personalizadu, orientadu cunforma a sas curiosidades e a su ivellu de connoschèntzia, a tretu de nde avalorare sas vocatziones e sos interessos pro bìvere un’esperièntzia de crèschida e formatzione dechida e de apentu.

Pro fàghere totu custu diat servire un’interventu finantziàriu mannu, unu progetu atrividu e radicae, de iscontzu e acontzu. Gasi e bia s’iscola l’at a cabare de ofèrrere <unu muntone de notziones informativas a disponimentu> e at adivènnere unu logu a tretu de isparghinare cutura, palestra de connoschèntzias e educatzione a sa tolleràntzia e a sa vida, netzessària pro pòdere isperare in una sotziedade mègius.