(Per leggere l’articolo in italiano cliccare sulla bandierina in alto)

 

Sa Nuova Sardegna chi est in edìcula oe, faghende, a pàrrere meu (de seguru in bona fide) una faddina in sa valutazione sua, ponet custu tìtulu “la disoccupazione, nell’Isola, è in calo”.

Custu assuntu diat èssere giustificadu dae sos datos chi sunt essidos a campu, chi ponent a su 15,9% sa pertzentuale de sos chi non tenent traballu. O, mègius, de sos chi sunt chirchende traballu.

Custa collida de datos non narat nudda de sos chi ant sessadu de chircare traballu e de sos chi sunt disterrados in sa penìsula italiana o in foras de Itàlia. E non narat nudda, in contu de “ocupados”, de sa fòrmula cun sa cale sunt “rilevados”: paret chi bastet a àere incassadu unu “voucher” de 30 èuros in sos ùrtimos tres meses pro essire dae su girone de sos disocupados e intrare in su de sos traballadores ativos.

De su restu, bois, sos binti o trinta letores istimados de custu artìculu, connoschides prus ex disocupados chi in custos ùrtimos 12 meses ant agatadu unu traballu beru o prus ex disocupados (mescamente giòvanos) chi ant dèvidu emigrare?

Sa veridade est chi semus sighende a mirare s’unda longa de s’isvilupu farsu chi in custa Regione ant mandadu a dae in antis in sos ùrtimos 50 annos. Un’isvilupu farsu chi at tentu cunseguèntzias non prevididas, comente s’esplosione de unas cantas undadas migratòrias: intre su 1955 e su 1986 s’Ìsula at pèrdidu prus de 500 mìgia abitadores, chi diat èssere su tres unu de sa populatzione sua de como. E su fenòmenu at torradu a si manifestare in su cumintzu de custu millènniu: ma si in sos annos 1955-1986 a mòere finat mescamente sos “bratzos”, como emigrant fintzas setores mannos de sa “classe dirigente” de su venidore: sos mègius laureados nostros nche sunt in su disterru. E non ghirant belle mai.

A invertire custa tendèntzia no at a bènnere bene a nemos, e at a èssere una cosa impossìbile mescamente pro chie no la bidet e no nde faghet una prioridade.

A bos paret chi su guvernu italianu apat postu mai sa chistione-Sardigna in mesu de sas prioridades suas? E a bos paret chi, dae Casteddu, sos partidos chi tenent sa conca e su coro in Itàlia apant postu mai sas chistiones de s’ispopulamentu e de su traballu, cultura, istrutzione in mesu de sas chi sunt prus de importu pro incaminare, sighire o indiritzare s’atzione de guvernu?

Issos ponent infatu a sas emergèntzias, faeddant meda de alchimia polìtica, de assentos e poltronas, tzimentu e catramu. Ma sa chistione tzentrale (traballu, tempus venidore e, de cunseguèntzia, desertificatzione e emigratzione) l’acorrant in cunferèntzias in ue non bi leant parte sos chi ant cuntribuidu a creare custa situatzione e como si nde òcupant pagu e male.

In s’ìnteri chi sa Regione faghet àteros dèpidos, nche moet sos recursos subra de sos acantonamentos chi s’Istadu at impostu a fura fintzas a sa Sardigna, peri sas ideas alternativas a sas de sos chi abbàidant a Roma isetende cumandos e indiritzos sunt arrischende de s’imbojare in rituales betzos e inùtiles: rechestas de primàrias, distintziones, isarchilamentos preventivos, cumplotismos e tatitzismos personalìsticos sunt arrischende de nos istransire dae s’obietivu beru: creare – antzis, bogare a pìgiu – una classe dirigente noa, alternativa e moderna. Fuende dae sa tentatzione de su “purismu” a sa moda e de sos brincos in s’iscurigore chi ant minadu dae sa nàschida sas esperièntzias de guvernu de “Cinque Stelle”.

Semus obligados dae una crisi chi paret chi non torret in palas, e agiuados dae una cungiuntura polìtica chi at fatu sos partidos e sas retzetas traditzionales dèbiles comente non mai.

Podimus tènnere aficu in una leva de sìndigos giòvanos cussentes e onestos, a bortas fintzas animosos e lìberos dae su ligàmene de s’ideologia tzurpa.

Podimus proare a fàghere essire a pìgiu sa parte mègius de sos amministradores chi tenent giai esperiètzia polìtica e non si sunt magrados cun connivèntzias finalizadas a s’irrichimentu personale, o cun sa dipendèntzia dae potentados italianos o sardos.

Tenimus su dovere de promòvere formas mannas de acaramentu. Lu so narende e sighende a nàrrere dae su 22 de santugaine, operende de cunseguèntzia: in s’infodiàriu chi tenet su nùmene meu, comente apo promissu, tenent s’intrada – sena tzensuras – totu sas ideas, totu sas propostas e totu sos cummentos.
Forsis ant fatu prus sonu sas assèntzias e sas leadas de distàntzia (fintzas de s’àrea chi apo cramadu a sa mobilitatzione) chi non totu su chi est istadu iscrutu. O forsis nono. Ca b’at mìgias de tzitadinos normales chi, nessi una borta, ant chertu lèghere. E oe in die sunt unas 320 mìgia sas pàginas abertas. Cheret nàrrere chi b’at unu muntone de gente interessada a faeddare de tzertos temas e a leare in cunsideru ideas a caminos noos.

In custa òtica nche pòngio sos invitos chi apo retzidu – pro faeddare de s’esperièntzia de s’infodiàriu e de àteru – pro sos eventos chi amus a ammaniare pro su 13 de ghennàrgiu in Mamujada, pro su 27 de ghennàrgiu in Putumajore, pro su 10 de freàrgiu in Tàtari. E àteros in sas chidas chi ant a bènnere

A pàrrere de amigos meos medas chi cumpartzint cun megus custa esperièntzia de giornalismu impinnadu, cun su cumintzu de su 2017 forsis b’at a chèrrere fintzas a dare unu logu fìsicu chi servat a fàghere galu prus fàtzile custu inghìriu de ideas.

Est pro custu chi semus pensende de formare un’assòtziu culturale, una fàbrica de ideas pro dare unu cuntributu a su dibàtidu. A totus – mescamente a sos chi bi tenent a unu venidore diferente e, isperemus, mègius – pedimus de partetzipare comente protagonistas, sena timòrias o redossias: nos devimus addoviare pro faeddare de traballu e giustìtzia, cultura e istrutzione. De pessones e non de nùmeros. B’at unu tempus pro totu: nos devimus ismentigare sos assentos e sos personalismos (b’est giai chi bi pensat in su Cussìgiu regionale) e devimus pònnere in su cunsideru prus mannu un’idea noa de Sardigna.