Tocat a torrare in segus de prus de tres sèculos, a su 1713, cando s’Ispagna, cun su Tratadu de Utrech, tzedet Gibilterra a sa Grandu Bretagna.

Su nùmene àrabu suo protzedit dae “Su Monte de Tariq”, nùmene de su gherreri àrabu chi conchisteit s’Ispagna in su 711 p.c. Una roca arta chi ghetat a mare e chi aiat un’importu istratègicu fundamentale.

In sa roca famada e totu, pro s’ùrtimu referendum Brexit, sos abitantes suos ant fatu ischire cun craresa chi de essire dae s’Europa non nde cherent s’intesa. Nde leat profetu in su mese de Làmpadas, pustis sa Brexit, su Ministru de sos Esteros ispagnolu Josè Grarcia Margallo, chi li paret de intzertare s’ora, a pustis de 300 annos, pro torràre a pònnere sa bandera ispagnola.

O finas una “soberania cumpartzida”, in custu casu cun Londra chi partzit sa tarea cun Madrid. Podet pàrrere fantapolìtica, ma sunt totus cartas chi sos britànicos ant a giogare pro otènnere sa permanèntzia in su mercadu ùnicu europeu.

In su referendum pro seberare cun cale natzionalidade istare, in su 1967 sos abitantes a su 99% aiant seberadu sa Grandu Bretagna. In su 2002 imbetzes, una proposta noa referendària proponiat de partzire sa soberania intre Ispagna e Grandu Bretagna cun sa popolatzione chi galu una bia voteit pro s’Inghilterra cun belle su 99% de sas preferèntzias.

In prus Gibilterra s’est ischierada cun unu 96% pro su “remain” in su referendum Brexit.

Abitada dae unu pagu prus de 30 mìgia persones, chi sunt orgolliosos de pònnere mente a sa Reina, at su mare in dae in antis suo, e gasi puru cussu de sa pagu seguresa in su tempus benidore. S’istrintu chi si cramat che a issa a s’ispissu est assotziadu a sas Colunnas de Èrcole, cuntzetu e ispàtziu, fora de sos cales, in sa mitologia, su mundu fiat isconnotu.

Cada die colant sa làcana de Gibilterra prus de 12 mìgia ispagnolos pro chistiones de traballu. Ma s’economia de ite bivet? Motore chi ispinghet est sena duda su de sos servìtzios finantziàrios (belle 500), in prus de siendas chi si òcupant de cummèrtziu eletrònicu e de giogos in linia. In custos ùrtimos ebbia, agatant traballu prus de 3.500 adetos. Totu inguarnissadu dae unu regime fiscale ispantosu: sa tassa “corporate” (tassa subra sos reditos de impresa) est de su 10% ebbia.

Intro sos prus detzisos, pro resones òvias, agatare un’acordu bonu post-Brexit, b’est sena duda Fabian Picardo, su primu ministru de Gibilterra. Timet, comente at naradu dae pagu tempus, chi torrent a tancare sas fronteras comente acadessidu in su 1969 durante su regime franchista, cando aiant torradu a abèrrere in su 1985 ebbia. Pagu prus de unu km lacanante chi si balet oro.

Diferentes sunt istadas sas boghes chi si sunt pesadas in sos arresonos pustis de su resultadu referendàriu, semper in s’àmbitu de sos àidos commertziales de sas atividades residentes in sa “roca”. Edward Macquisten, su presidente de sa Càmera de Commèrtziu at decraradu: “Non semus in pedinu, amus bividu paris cun custa situatzione pro 300 annos. Si unu mercadu serrat, nd’amus a agatare àteros”.

A pensamentu parìvile finas Marcus Killick, amministradore de Isolas, sotziedade chi traballat cun sas consulèntzias legales e fiscales in Gibilterra. Faeddende de su resurtu de su votu Brexit e ponende-lu cara a cara a unu meteorite mannu, issu preferit a bìdere sa parte bona de sa situatzione, ammentende cantu a èssere minores, comente Gibilterra e totu, potzat èssere unu vantàgiu: “Cando su meteorite aiat iscutu a sa Terra destruende sos gigantes comente sos dinosàuros, sos sòrighes si fiant sarvados e non si sunt estintos”.

Boghe de primore finas cussa de Nick Cowan, a su timone de su Giblaltar Stock Exchange, chi no escluit, si sos negotziados Brexit no andant in su ghetu pretzisu, de abèrrere una sotziedade noa in un’àteru istadu de s’UE, cun benefìtzios fiscales, comente pro nàrrere in Malta.

Sunt in totale prus de 1,2 miliones sos Britànnicos chi bivent in intro de sa UE, de sos cales 310 mìgia in Ispagna, terra chi nde òspitat su bonu. De reghente su guvernu de Madrid at giai fatu ischire chi , cando sa Grandu Bretagna si nde at a andare, l’at a ghetare a pagare sos gastos sanitàrios de sos tzitadinos suos in Ispagna. Mossas mediàticas chi faghent parte de sa partida a bìnchidas de pare pro Gibilterra.

Una partida chi si giogat in cue e totu, in s’istrintu de mare in antis de s’Otzeanu, parte de sas Colunnas de Èrcole, a segus de sas cales in s’antigòriu s’aposentaiat su bòidu e su mistèriu, ma finas s’ispera de agatare terras mègius e prenas de richesas.

At a èssere sa popolatzione minore chi l’at dadu su nùmene e totu, cun s’istrintu suo, a ischire ite b’at a èssere a palas de sas colunnas, custa bia non de Èrcole, ma de sa Brexit.