(Per leggere l’articolo in italiano cliccare sulla bandierina in alto)

Tocat a dare resone a Claudia Zuncheddu cando, in s’artìculu suo, bellu e fungudu, publicadu in su Manifesto Sardo ” Il sogno ingenuo della riscrittura dello Statuto Speciale Sardo”, sutalìneat chi totu su chi tocat sa classe polìtica alliada a sos partidos tzentralistas si torrat pro miràculu in ludu. Custu sutzedit dae annos, antis, dae semper.

Dìamus pòdere decrarare cun tranchillidade chi sa faina de sos partidos italianos e de sos bàculos issoro in Sardigna cunsistit pròpiu in custu: surbire e tòrchere totu sas elaboratziones polìticas, econòmicas e filosòficas de s’indipendentismu pro las isboidare.

Su matessi patrimòniu culturale sardu at sufridu custu protzessu e non deimus ismentigare chi sas “Pro loco” issoro sunt nàschidas pro boluntade de su fascismu cun sa finalidade de folclorizare sa cultura sarda e italianizare sos sardos. Sena nos ismentigare nemmancu sa bènnida a pare de una parte de su Partito Sardo D’Azione cun su fascismu (su gasi naradu sardofascismu).

Dae su pustis gherra sunt chentinas sos casos de corrutzione e manigiaduras de sas ideas sardistas e indipendentistas, de sa matessi manera chi non si contant sos casos de còmpora e bèndida de sos balores suos e, a dolu mannu, de sos dirigentes suos. Podimus pònnere s’esempru de duas de sas batallas preferidas in custos ùrtimos annos de s’indipendentismu: sa flota sarda e s’agentzia sarda de sas intradas.

Sa prima l’at posta in òpera a manera tòrchida e ridìcula sa Giunta Cappellacci e totu nois ischimus comente est acabadu cussu esperimentu, fintzas gràtzias a sas règulas assurdas de sa UE a pitzu de sa cuncurrèntzia (règulas chi impedint a su pùblicu de finantziare su privadu ma no impedint sa nàschida de monopòlios).

Su segundu argumentu l’at impreadu sa Giunta Pigliaru pro fàghere unu regalu enorme a su Guvernu Renzi renuntziende a sos recursos a sa Corte Costituzionale a pitzu de sas ritenutas a sa fonte chi s’Istadu esecutat de sos fundos a disponimentu de sas regiones giustifichende·lu cun s’argumentu chi totus devent concùrrere a sa paridade de su bilantzu. In ambos casos ant fatu unu giogu de paràulas.

Sa flota sarda in realidade non fiat una flota sarda verdadera, ma si trataiat de finantziamentos pùblicos a sotziedades privadas; in cantu a s’ASE (agentzia sarda de sa intradas) no est un’agentzia de sa intradas, ca non tenet perunu poderiu de coberare.
Custu balet fintzas pro àteros temas: limba sarda; pianu energèticu; pianu paesagìsticu; ispopulamentu; infrastuturas; artisanadu, massaria, riforma ALS.

Sos partidos italianos in Sardigna e sas listas de istorbu de madrighe sarda o sardista sunt che unu Re Mida ma a sa revessa: luant totu su chi tocant.
Fatas custas premissas, faeddemus como de s’argumentu nostru: s’Istatutu de Autonomia.

Sàbadu 11 de freàrgiu b’at àpidu in Tàtari un’importante adòbiu de anàlisi e dibata in ue ant partetzipadu belle totu sos movimentos indipendentistas e sardistas e istudiosos meda. Deo apo abertu su cunvegnu cun un’interventu chi si podet resùmere in tres partes:
1) S’Istatutu tenet puntos meda mai postos in pràtica a càusa de sa boluntade subalterna de sa classe polìtica colonialista chi guvernat dae semper sa Sardigna;
2) In s’Istatutu fartant unos cantos deretos fundamentales comente, pro esempru, sos deretos linguìsticos, su reconnoschimentu comente natzione e su deretu democràticu a s’autodeterminatzione (pro nde tzitare unos cantos ebbia);
3) Sa batalla pro s’atuatzione de sos puntos de s’Istatutu mai postos in pràtica e pro sos deretos chi tocat a conchistare non podet èssere lassada in manos a una classe polìtica colonialista chi est guvernende s’ìsula ca at mustradu prus de una borta sa subalternidade a sa gestione de su poderiu tzentralista.

Sa reiscritura de s’Istatutu non podet èssere duncas una operatzione de ingegneria istitutzionale ma devet divenire una bandera polìtica de su movimentu chi tenet comente referente su cuntzetu e su programma de s’autodeterminatzione.

Sas crìticas a custu arresonu sunt basicamente duas:
1) Decrarare de reiscrìere s’Istatutu est perigulosu ca sas fortzas polìticas colonialistas diant pòdere fàghere recursu a custa idea e fàghere unu reiscritura in peus o iscantzellare adderetura S’Istatutu matessi.
2) B’at argumentos prus importantes pro tratare e custu tipu de dibata est latrangosu e inùtile.
A sa prima crìtica rispondo a manera sèmplitze chi cussu est beru pro cale si siat argumentu.

Cale si siat cosa chi fagant sos indipendentistas est isfrutada dae sos partidos colonialistas. Est semper sutzessu e in antis apo fatu unos cantos esempros, ma dia pòdere sighire faghende·nde finas a cras. Pro pòdere impèdire sa fura de su traballu indipendentista est netzessàriu propassare sa fase atuale de frichinadura e non de sas cuntierras episòdicas e de setore comente calicunu proponet.

Custu però non bastat prus, fintzas ca sos indipendentistas ant semper fatu batallas comunas e ant partetzipadu semper a sas cumbatas de sos comitados e a sos movimentos sotziales; a pustis però est fartada s’unione cando tocaiat a concluire e in sos momentos detzisivos si sunt presentados divididos.

Pro chi su patrimòniu ideològicu e programmàticu nostru non siat prus assachigiadu tocat a creare setores de cumpartzimentu e acostamentu ufitziales, regulamentados e democràticos, si nono sas cuntierras sìngulas de cada movimentu a sa sola ant a èssere destinadas o a èssere ismentigadas o furadas comente est sutzessu finas a como.

A sa segunda crìtica non diat giuare mancu a rispòndere; chie non tenet argumentos pro afrontare sa chistione e chircat de cambiare resone narat semper su matessi: “b’at problemas prus importantes”. Deo chèrgio sutalineare ebbia chi totu sos problemas e pretos tenent relatzione cun sa chistione de s’Istatutu. Est inùtile a nos illùdere, ca pro cale si siat problema si presentet a in antis nostru, semper amus a trambucare in sa pedra de s’Istatutu, francu chi non nos interesset a fàghere propaganda ebbia o publitzizare una marca polìtica cuncreta.

A pàrrere meu dìamus dèvere ascurtare de prus sos argumentos ùtiles de sos intelletuales chi ant partetzipadu a su cunvegnu in Tàtari. Mescamente su chi at decraradu Carlo Pala, politòlogu, chi at consigiadu de isbentulare sa bandera de su passàgiu dae s’istatutu “burocràticu” a s’istatutu “polìticu” e Omar Chessa, costitutzionalista, chi at consigiadu de atuare a primu in sa lege istatutària e a pustis in sa lege eletorale, pro chi sa fortzas de s’autodeterminatzione podant tènnere rapresentatzione polìtica.

Nemos est innotzente e nemos est gioghende a bèndere pro torrare a comporare a istracu baratu. Sa bandera de s’aplicatzione de s’Istatutu e de una reiscritura sua devet èssere una bandera de s’indipendentismu unitàriu, unu de sos puntos fortes pro annuntziare a su pòpulu sardu chi su caminu est cambiadu e chi s’alternativa a su colonialismu esistit e tenet unu progetu craru pro oe e pro su benidore.

E custu no est àteru si no sa diferèntzia chi Gramsci bidiat intre “polìtica” e “politichedda”, est a nàrrere intre su fàghere autoreferentziale e setàriu pro sos interesses pròpios particulares e su fàghere cun sa prospetiva de fraigare una sotziedade e un’istadu nou. Bastat a isseberare. A nois interessat sa “politica” intesa a sa manera de Gramsci!