(Per leggere l’articolo in italiano cliccare sulla bandierina in alto)
Gramsci naraiat ca in Sardìnnia totus si bolent Monsenniores, ca ddi praxet a si-nde pigare binjas e tancas, lassande-ddas a sa sorte issoro kene de incuru, e tirende-nde rendas piticas, ma ddis pirmitende a s’ategiare a sennores. Aici est oe etotu. Is tancas male pigadas, marrias, de sa polìtica sarda amustrant sa poberesa nostra.
Una de is tancas prus lassadas a una parte de sa polìtica sarda est sa manca, est a nàrrere pròpiu sù chi nosi depiat sarbare de s’abbramidura de is meres e de su dillìriu populista. A s’ala de is istitutziones, sa tanca de sa manca est siddada pro more de clientelas ingenneristicu-acadèmicas cìnicas e abbramidas.
Però ddoe at un’atra ala, sà de medas ativistas de manca, indipendentistas puru, chi bivent deaberus in su cultu de s’òmine forte. Sighende unu a s’atru, Chávez, Putin e oe fintzas Trump ant ocupadu a manera stàbile s’altare de is tifosos de manca. In custa cosa sa manca italiana, indipendentista puru, est italiana a manera funguda.
S’Itàlia est unu logu inue no ddoe est istadu unu meledu a pithus de sa faddida de su sotzialismu reale, de su GULag, de iscontraditziones de cuddas ideologias. Regìmines pagu capatzos de ofèrrere una vida dinna (economicamente, puru), de nde essire dae sa disuguaglianza e de superare su patriarcadu. Duncas a pithus de is chistiones cuntierradas in su mundu in is ùrtimos trint’annos.
Sa manca sarda s’est amorada de sa geopolìtica, iscarescende-sinde ca s’Unione Soviètica de geopolìtica sinch’est morta, pròpiu ca fiat pagu bona de donare atentzione a sa vida fitiana, de ònnia die, a sa vida normale, a is datos arribende-sinde de su terrinu. Inchinta a s’interpretatzione togliattiana de Gramsci, mortìfera, sighit a innorare su pensadore sardu.
A s’interessu suo pro is protzessos e su càmbiu cuntìnuu preferet s’amore italianu pro unu pensamentu fissadu in sas ontologias e in sas essèntzias, mancari siat, in sa dibata internatzionale, cosa antiga. Sighit a s’arrefudare de s’obèrrere a unu pensamentu chi si lasset marcare de sù chi at prodùsidu su feminismu, sa queer theory, no connoschet nemancu a Foucault, e càstiat cun suspetu sa cumbata pro is deretos.
Sa rikesa de is Cuadernos gramscianos no est pigada pro contu, pruschitotu cuntzetos che subalternidade e egemonia, chi ant aclaradu su pensamentu prus avantzadu de (e a pithus de) su Sud Globale. A manera particulare, ant pirmìtidu a inghìriu de su mundu, ma no a nosatros, de nde essire dae su caracolu, de sa mossa de s’opositzione farsa aintre modernidade e traditzione e dae s’idea chi sa modernidade mancada siat su problema nostru sintzillu, e non is istruturas de sa dipendèntzia o de podèriu chi nos sunt strekende.
In custu, s’agatat a castiare cun respetu a Trump, ca Trump etotu, che a Putin, che a Chávez, che a issos etotu, est unu reatzionariu berdaderu. Sù chi ddos faet bisare, est sa torrada a sas làcanas seguras de is Istados-natzione e a scenas chi si pothant cuntrollare che a campos de bòcia (sa passione issoro sintzilla e pagu matura). Sa torrada de s’Istadu-natzione (cosa chi ònnia indipendentista depiat tìmere che a su pecadu mortale) est però unu progetu reatzionariu, literalmente.
In unu mundu inue is fainas de ònnia die sunt possìbiles sceti ca connètidas pro more de retzas a infrastruturas deterritorializadas, inue sunt sas làcanas? Is prus de is fainas fitianas, de ònnia die, no sunt prus acapiadas a su logu inue s’agatant ìs chi ddas faent comente sceti bint’annos a oe.
Sos “territòrios” (logu mìticu de su discursu polìticu-sindacale italianu) cuntenent fainas chi sunt possìbiles sceti comente deterritorializadas in una piattaforma o infrastrutura issoro. Casi totu is atividades chi imbucant in is retzas sunt aici a manera radicale, e semper de prus.
Ma sa manufatura etotu (puru lassende a una parte su problema de s’automatzione e de sa robotizatzione) no si podet prus pensare kene de èssere infrastruturada in una retza, est a nàrrere a èssere sumìtida a unu cuntrollu de atesu o medasbortas a su cumandu algorìtmicu o comuncu numèricu detalliadu, fintzas a èssere possìbile sceti ca inserta in piattaformas deterritorializadas.
E is assemblàgios de produtos diant a si pòdere fàere aintro de is làcanas de is Istados, eja, ma impoberende sa calidade de sa cosa prodùsida e de su protzessu produtivu. Tando no est tanti sa globalizatzione de is mercados e/o de sa finàntza a nde torrare custa deretamanca inùtile sinò ke forma de reatzione ma, pruskitotu, su deterritorializu de is cunditziones infrastruturales de ònnia faina nostra (situada) chi ddi nde bogant su sentidu sinò che cura aparente ebbia pro is timorias de oe.
Ma custu est su cuntestu de ònnia atzione polìtica, chi nde esset aici depotentziada in su progetu e in s’atzione, pro no chistionare de is sugetividades de is atores, cumintzende de is militantes fintzas a is partidos e a is guvernos. Nemos est prus bonu a cuntrollare protzessos simigiantes, sinò indunu cuntestu de makìmine o de demagogia.
Sos reatzionàrios trump-putinianos de deretamanca arribant a fatu de is thàtchero-clintonianos de mancadereta, sighende a no si pònnere su problema de sa dominatzione e de su podèriu, chi a die de oe, issu puru, paret distribuidu e comente chi no si pothat agguantare – prus pagu ancora de totu is atras fainas.
Concordo su tutto, anche se bisogna dire che questa interepretazione rientra comunque in una visione partigiana. Ad esempio non si dice che la volontà di combattere i processi della subalternità al potere non nasce con Gramsci ma, qualche secolo prima, nel pensiero liberale. Gramsci ha però sapientemente diffuso il concetto di egemonia, molto utile e infatti ripreso in seguito da vari autori per tentare di comprendere la dilatazione delle dinamiche del potere. D’altronde lo stesso Gramsci ha ispirato generazioni di seguaci del PCI (poi PDS e PD) ad occupare alcuni gangli della pubblica amministrazione, portandoci ancor più alle dipendenze di un potere da cui invece avremmo dovuto affrancarci. Insomma, sarebbe bene non esaltare troppo Gramsci cercando di farlo passare per ciò che NON è stato, data la sua appartenenza al PCI: un libertario.
Io non concordo su tutto ma in parte. Specialmente sul fatto che l’economia e le produzioni sono globalizzate ed in rete, anche se in maniera imperfetta e penalizzante per alcune aree dei protagonisti. Il fatto è che stati-nazione, nel senso degli stati che inglobanio anche altre naziionalità oltre a quella dominante, e le nazioni senza stato che invece reclamano la loro statualità, vivono nel pianeta una dinamica oggi estremamente conflittuale ed in violenza evoluzione. Tuttavia dal secondo dopoguerra si è cercato di risolvere almeno i conflitti commerciali atttraverso trattati di commercio e libero scambio, uno dei quali è l’Unione europea anche se la si vuolevfar passare per federalismo che invece non c’è. Soprattutto l’Uruguay round, il Wto e il TTIP e TTp e GATT e CETA, realizzati o in fieri, sono i tentativi di abbattimento di frontiere tariffarie e non e di aprire ill iberocommercio. Il discorsoè lungio, ma la coincidenza del protezionismo di Trump con la sinistra, sia moderata che estremista ha dell’increrdibilee conferma l’attrazione della sinistra per la dittatura, l’uomo forte, il protezionismo e per quanto riguarda l’Italia l’errore storico di non aver mai rotto con una Bd Godesbesg, i legami e le radici fondanti col comunismo e in definitiva anche con Gramsci, che viene ricordato per i Quaderni , falsificati e smembrati da Togliatti, che ormai non legge piu nessuno, ma mai per l’Ordine Nuovo e le follie di quando era comunista bolscevico attivo e non in prigione..