(Per leggere l’articolo in italiano cliccare sulla bandierina in alto)

Niccolò Migheli cun s’artìculu suo “Sa lòmpida de s’Orban in belludeddu podet èssere acanta” iscriet a pitzu de unu tema chi no est de pagu importu e chi, a una letura prus atenta, bidimus chi sunt duos temas a su matessi tempus: sa tendèntzia a sighire ammajos indipendentistas bestidos de ratzismu e sa netzessidade de si pijare sas mànigas pro fraigare un’alternativa basada in s’autodeterminatzione a su sistema de sos partidos tzentralistas chi in sos ùrtimos deghènnios ant assachigiadu sa Sardigna.
Connosco e istimo a Migheli e isco chi mi potzo permìtere de li faeddare sintzeru.

Sa prima cosa chi devimus tènnere in contu est chi in Sardigna sa manca est de destra. L’amus bidu cun s’eletzione de Pigliaru, elèghidu gràtzias a una lege eletorale, in sa sustàntzia, antidemocràtica. Nointames unu muntone de tzeracheddos caratzados de progressistas e soberanistas, fintzas de comunistas e de indipendentistas, at sustènnidu s’alleàntzia ghiada dae su PD, cun s’iscusa chi “su professore” fiat “una bona pessone” e poderet èssere su garante de “unu caminu originale e de càmbiu fungudu”. Su resurtadu de custa “alleàntzia originale basada in su soberanismu e in su progressismu” l’amus bidu totus: turboliberalismu de opereta (sas polìticas in sanidade, trasportos, impreos tziviles, iscolas e “voucher” non tenent nudda de imbidiare a su peus berlusconismu) e subalternidade barata comente fìamus dae meda sena nde bìdere. pro non faeddare de s’iscontzu de sas polìticas linguìsticas chi non tenet perdonu!

Sigomente però in polìtica su bòidu no esistit e sigomente sos movimentos indipendentistas non sunt resèssidos a fraigare un’ispàtziu polìticu alternativu e democràticu mancari chi bi esserent sos nùmeros – o pro nàrrere mègius no ant chertu, dadu chi tzertas dinàmicas de chirriadura e de cumandu a s’ischisciada totus las amus bidu e las sighimus bidende – est lògicu de su totu chi oe “su lupu fascista si cuet suta de sa pedde de s’angione indipendentista”. Sos latinos naraiant “horror vacui” e teniant resone.

De chie est sa responsabilidade? De su lupu chi si bestit de angione pro balangiare cunsensos e ocupare un’ispàtziu polìticu apetitosu o de s’àrea de su “movimentu pro s’autodeterminatzione” chi in totu custos annos no at ischidu o chertu abèrrere unu protzessu de agregatzione unitàriu, democràticu e plurale?

A pàrrere meu nos devimus assùmere sas responsabilidades nostras, e lu naro comente militante impignadu dae annos in tentativos vàrios de agregatzione e riòrdinu andados male.

Unos cantos meses a como nos semus mòvidos presentende in su T-Hotel de Casteddu su progetu pro un’alternativa natzionale tzìvica e indipendentista. Lu cunfesso, no est fàtzile. Annos de ischirriadura e fuas arriscadas a sa sola ant istracadu unu movimentu chi fintzas a pagu tempus a como teniat sa simpatia e daiat fidùtzia a mìgias de sardos. Intre àteras cosas su movimentu indipendentista aiat antitzipadu meda temas anticorrutzione assachigiados a pustis dae sos 5isteddos giustu in su momentu chi deviant boddire su chi aiant semenadu, meda dirigentes indipendentistas non si sunt sutraidos a s’abbratzu mortale de sa “casta”, gioghende, fintzas in custu casu, a sa sola e istransinde fintzas su fràigu de unu grupu ùnicu in Regione pro gherritzas personales e ridìculas. Su disacatu lu tenimus a in antis de ogros: s’indipendentismu dae messàgiu de ispera e novidade est divènnidu sinònimu de veleta de campanile e de folclore, ispinghende sardos meda a su disimpignu o, peus, cara a sos 5isteddos o su fascismu chi est iscabitende.

Ite fàghere duncas pro chi s’acumprat s’augùriu de Migheli pro chi su 2017 siat un’annu bonu e non su “annus horribilis” de su Leviatanu Mannu in berrita e ragas timidu dae Migheli etotu? Pro su chi mi riguardat apo a dare su contributu meu pro dare vida noa e istruturare sa dibata, ca custa esistit ma como est sena finalidade. Creo chi una discussione, faeddare pro faeddare, siat oe inùtile e dannàrgia, ca su tempus est pagu e non in sentidu eletorale ebbia, comente sutalìneat giustamente Migheli.

Ispero chi s’Alterativa Natzionale proposta in su T-Hotel brotet vigorosa e si fagat àrbore mannu chi crescat sanu e forte. E ispero chi nde bèngiant tantas àteras fortzas, organizadas o nono, ca si non cherimus èssere corpados dae un’àtera peste niedda, devimus ponnere a un’ala sos restos de su “uomo del Guicciardini” e peleare comente protagonistas lassende sas comodidades e renuntziende a s’ortigheddu de domo. B’at una cunditzione però a sa resèssida de custu caminu nou: sas parauleddas màgicas de democratzia, pluralidade e valores, partitzipatzione, devent èssere currentes istòricas rigeneradoras e non etichetas bonas ebbia pro las imprentare in sos libreddos eletorales.

Democratzia, ca finas a oe sos movimentos indipendentistas o no lu sunt istados (democràticos) o ant tentu militantes iscassos e semper e cando suta cuntrollu pro chi bi poderet èssere una dibata e unu cunfrontu reales. Sena democratzia non si creant majorias e minorias pro obietivos e istrategias, ma petzi chircos màgicos e de barones, e s’issèberant dirigentes mediàticos chi a pustis s’apoderant de su ruolu issoro.

Pluralidade, ca s’alternativa chi tenimus su dovere de fraigare non si podet basare ne in su partidu ùnicu, ne in su pensamentu ùnicu.
B’amus postu deghe annos a nos isfrancare dae unu tzertu setarismu indipendentista fatu de credos ideològicos, e custu est unu bene. Ma devimus mantènnere unas cantas ideas-valore, ca si nono ant a torrare a bìnchere sas zonas de umbra e sa punna giusta a s’autodeterminatzione at a èssere istrumentalizada comente timet Migheli. Custu caminu nou basadu in sas ideas de s’autodeterminatzione e de sa sustenibilidade at a èssere fundadu subra de un’idea solidària de sotziedade, su refudu de su ratzismu e de sa gherra intre pòveros e subra sa legitimatzione de sos deretos tziviles e sotziales de sas pessones. Su mìnimu duncas pro non si fàghere ingullire dae su mulione de sa marea niedda chi est pighende.

Partitzipatzione, ca in Sardigna bi sunt pessones meda chi ant istudiadu a fundu “sos nudos gordianos” de sa sotziedade nostra e tenimus bisòngiu de su contributu issoro, mancari si neghent a leare tèsseras de partidu e a incoronare “leader”. Dìamus dèvere “andare a su pòpulu” – repitiat Antoni Gramsci – cun umiltade e determinu e iscrìere unu programma polìticu in antis de s’eletorale, fatu de deghinas de puntos istratègicos chi agiudent a cambiare sa cara de sa Sardigna e a arrèere su desertu chi s’Itàlia e s’italianizatzione est faghende progressare sena pasu.

E fintzas deo serro cun una pregunta. Bi l’amus a fàghere?