(Per leggere l’articolo in italiano cliccare sulla bandierina in alto)

Sos meledos fungudos de su diretore Anthony Muroni e unos cantos cummentos reghentes ant su meressimentu de ampilare s’apretu de unu pianu de initziativas pretzisas a fraigare una polìtica econòmica de interventos a tretu de disinnare unu venidore de ispera e de mudòngiu radicale de sa Sardigna.

A seminare ideas e propostas alternativas a su domìniu de s’economia atuale, cheret nàrrere a agiuare a creare su terrinu saliosu dae ue ant pòdere nàschere sos programmas ispetzifìcos chi in medas isentant, ma chi atenent a una

Sogetividade Sardistaorganizada. So deo su parre chi a andare peri custu caminu bolet nàrrre finas inderetzare sa lente de ingradimentu subra su rolu chi s’Impresa Manna e Minore at in Sardigna.

Si sa funtzione issoro at a èssere sa de crastinare sas atividiades cun mèdodu vertìtzisticu, sa fuida dae su profetu at a sighire e at a ismanniare s’imporimentu, finas s’Istitutzione Regione at a èssere conchistada politicamente, comente deo ispero, dae una Sogetividade Sardista animada dae su valore de sa galassia de s’indipendentismu e dae su refudu de su neocolonialismu.

Est làdinu chi su capitalismu vertitzìsticu, fatu sos contos in concluos de un’annu de atividade, partzit sas atziones intre chie las còmporat, e a custa manera non si istèndiat perunu investimentu nou e crèschida allargada in sensu orizontale cun impresas noas in su territòriu.

Su profetu est impreadu comente massa finantziària, comente richesa de sesi, comente patrimòniu de dinari chi si ammuntonant e si costoint in sas bancas cun sa punna de si auto-isvilupare cun su sistema de sos interessos e de s’ispeculatzione finantziària.

A su vertitzismu, a su capitalismu de mercadu netu, diat dèvere èssere postu cara a cara unuprintzpiu nou, su de sa tzircolaridade estensiva e e allargada a su pianu orizontale, a tretu de ingendrare impresas noas, imprenditorialidade noa chi diversifichet in Sardigna sas produtziones, chi propasset su modellu de sa mono-produtzione, semper in poderiu de sas lògicas de mercadu.

Su profetu in sa fase de inghitzu de su Capitalismu est istadu cuntzepidu comente càlculu econòmicu, comente richesa chi si ammuntonat e si cuntzentrat in sas manos de chie at in poderiu au controllu de sa produtzione e de su mercadu. In su programma de sas ideas de una Sogeticidade Sardista Arta custu sistema diat merèssere una controida forte, ca in una realidade se sutasvilupu e abandamentu che a sa Sardigna, diat èssere pretzisu a barigare custa lògica e s’acostiamentu cara a unu rolu nou, unu Valore Nou, su chi si fundat subra sos bisòngios de sa gente.

Unu meledu èticu de su fatu econòmicu e imprenditoriale, e duncas polìticu in sensu netu, conduit a sa dimensione sotziale. Finas peri custu caminu in Sardigna si diat dèvere pònnere in fatu a una ghirada de creze sotziale. Su profetu che a valore chi s’ammuntonat cun sa relata òmine – fàbrica, òmine e impresa, est istadu aplicadu dae sas impresas mannas chi ant derramadu sos progetos dae fora de Sardigna, sende chi l’ant bida che a teatru de balàngiu, chi, chi dae una parte ingendrat richesa, isfrutamentu e dae s’àtera poberesa e dipendèntzia econòmica.

In custu casu iscòbiat bene su rolu de sa Saras. Unu rolu de terra ocupada dae aposentamentos industriales chi produent pro interessos diferentes, àterso cunforma a sos bisòngios de echilìbrios de s’ìsula. Sa crèschida si diat pòdere printzipiare cun una mirada Tzircolare e estensiva subra su pianu orizontale de su profetu de impresa.

Custa idea, custa mirada leat in mesu a su ballu sa presèntzia de sa Sogetividade Sardista Arta subra su pianu de sa polìtica, chi in una situatzione comente custa est atibida che a un’auto cuscèntzia pura de una realidade sotziale, chi in custu ispetzìficu est sarda, de un’atinu de s’èssere atuale e de su dèvere èssere venidore. Si gasi no at a èssere, si no at a èssere afirmadu su ghetu èticu de su valore de su profetu, chi si isvilupat in sa tenta orizontale e verticale, sos istados de crisi ant èssere permanentes, ant a ismenguare sos postos de traballu, ant a fàghere punta a susu onni conditzione de echilìbriu intre sas persones, intre de custas est sa resursa ambientale.

Un’àteru esempru de leare a cunsideru est su de unu Tzementifìtziu chi, in s’esperièntzia mia de cronista de sas periferias, m’est tocadu de contare in sos Annos Otanta de su sèculu coladu. Sos profetos de custa sienda, ammuntonados in cantidade cada annu finantziàriu, sunt essidos semper fora dae Sardigna, inn ue su grupu imprenditoriale at sa sede.

In sos annos sa produtzione no ismenguaiat, ma minimaiant però sos postos de traballu e su nùmeru de sos dipendentes essidos dae su tziclu produtivu. Non petzi creschiat cussa tenta, ma capitaiat àteru.

Sa diretzione, di fatis, at semper refudadu s’idea de diversificare s’atividade e torrare a investire sos profetos creende un’impresa minora pro fàghere sas bustas pro su tzimentu. Sas bustas imbetzes las batiant dae fora de Sardigna.

Diat èssere istada custa una proa pro torrare a sas popolatziones una richesa chi si produiat in ie. De custa realtades si nd’agatat in Sardigna oe e finas dae su Setighentos.

S’ausèntzia de una Sogetividade Sardista Arta, sa presèntzia de una classe polìtica dèbile e tzeraca e priva de una cuscèntzia de sos bisòngios de sa sotziedade tzivile, at abertu su caminu a sa fuida de sos profetos de su tzementifìtziu, duncas a su reinvetsimentu mancadu in Sardigna de cada protzessu de acùmulu annauale de richesa.

Custa visione e pràtica de s’economia diat fàghere assumere a su profetu sa calidade de etitzidade ca chie at in pdoeriu s’impresa chi est in su mercadu e creat richesa, non si limitat petzi a su càlculu econòmicu, a su printzìpiu matemàticu de s’autoconservatzione che a impresa ma si estendet a su sotziale.

P.S.

Su bene a comune ponet a fundamentu su rispetu de sa persone umana de sesi, cun deretos fundamentales e inalienàbiles ordinados a s’isvilupu integrale suo. Pedit finas sos dispositivos de beneistare e seguresa sotziale.
Totu sa sotziedade – e in issa finas s’Istadu – at s’òbligu de defensare e promotzionare su bene a cumone. E custu l’at naradu Papa Frantziscu in Laudato SII.