Sa firmada tècnica in Sardigna de su presidente Xi Jinping e s’atopu informale cun Mateu Renzi sighente sunt serbidos pro intrare in sa chistione de s’oportunidade chi Pechinu podet bìdere in s’ìsula.

S’atentzione torrat a sos largos raportos intre sa Repùblica populare e s’Europa, chi sos tzinesos cherent ismanniare faghende torrare a vida noa s’antigu Caminu de sa Seda, bortada cun tenta moderna in sa faina One Belt One Road, su progetu de infrastrutura marìtimu e terrestre de 140 milliardos de dòllaros, cun su cale sa dirigèntzia tzinesa bolet creare una retza cummertziale intre estremu oriente, su Betzu Continente e s’Àfrica.

Sa chena in Santa Margherita de Pula cun is duos cabos at mustradu a manera ladina s’interessu pro s’Itàlia chi tenet sa dirigèntzia atuale tzinesa.

In su 2015 s’Itàlia est istada su segundu destinatàriu de investimentos tzinesos in Europa, pustis de sa Gran Bretagna. Su votu supra sa Brexit dda ponet in antis intre is negotziadores de Pechinu in s’unione Europea, finas pro more de is reghentes disintesas sino-tedescas (Berlinu at blocadu, pro chistiones de seguresa s’apoderamentu de su fornidore de semi-condutores Aixtron e su cummissàriu europeu Gunther Oettinger at faeddadu de is tzinesos mentovende·los che cun su paranùmene “ogros a mèndula”).

S’istima tzinesa si intendet nointames su ministru atuale de s’isvilupu econòmicu, Carlo Calenda, siat unu de is printzipales amparadores de s’idea chi a sa Repùblica populare non devet èssere reconnotu a manera automàtica su status de economia de mercadu, ca diat pòdere torrare prus matanosu pro li impònnere mesuras de defensa cummertziale contra is importatziones a s’ala de sa Muralla.

E in custu ordimìngiu chi si còllocat sa firmada in terra sarda de Xi. Su seberu de s’ìsula dàbile chi siat pro chistione de non fàghere mustrare sa visita che a ufitziale, comente in casu de una bisita romana. Su cara a cara est serbidu, a ònnia manera, a fàghere connòschere s’ìsula a is tzinesos.

Nde iscriet Gian Luca Atzori in China Files (agentzia cun sa cale traballat) e torradu a publicare dae Sardinia Post. Concrueit Atzori: su chi est acadèssidu “rapresentat una ocasione manna de crèschida” ma petzi “cun sa tenta de castiare a s’oportunidade a manera ativa e cun s’abbistesa amministrativa e aziendale netzessària, cudda chi est mancada in su passadu”.

S’artìculu at provocadu sa reatzione de Giorgio Todde. S’iscritore chistionat de amnesia, mescamente a pitzu de su mancadu riferimentu a is deretos umanos de su traballu e gasi etotu a sa libertade de espressione in Tzina. E ddu faghet cun s’esempru de sa fatzenda de Ai Weiwei, artista e ativista custrintu de facto a s’esìliu pro is crìticas suas a s’operadu de su Partidu comunista.

“Ismentigare o finas pònnere a banda, a non esertzitare sa crìtica e is dudas e immaginare unu mundu fatu isceti pro is afares e privu de deretos, mustrat unu modu partziale e fartadu de cunsiderare is cosas e sa vida”, iscriet Todde.

In is ùrtimos chimbe annos in Tzina ant bidu unu istringhimentu progressivu de is logos de manovra pro is defensores de is deretos tziviles e de is traballadores. Unu càmbiu de ruga si diant pòdere cunsiderare is Beranos Àrabos intre su 2011 e su 2012, in ue su risultadu at postu in oriolu su Pcc.

Un’àtera tramuda dd’amus bida cun sa dirigèntzia de Xi Jinping. Su presidente e segretàriu de su Partidu Comunista at atzentradu unu podere semper prus mannu in is manos suas, fintzas a su reconnoschimentu de sa tzentralidade de sa diretzione sua mentres s’ùrtimu Plenum de su comitadu tzentrale chi dd’at cunferidu s’allomìngiu de “coro” o “nùcleu” de su Pcc.

Sa crèschida de podere de Xi s’acumpàngiat a una apretada campagna de informatzione ideològica e unu controllu prus urgente in internet.

S’allentada de sa crèschida econòmica at postu a riscu su patu intregadu intre su podere tzinesu e is tzitadinos: sa legitimidade de su guvernu difatis movet dae sa capatzidade de assegurare benèssere. Si timet chi su discuntentu diat pòdere generare protestas.

Pro custu Pechinu corpat a is agentes berdaderos de su cambiamentu. Is avocados chi gràtzias a su traballu issoro pedint petzi s’aplicatzione de su chi sa Costitutzione e is leges tzinesas narant.

Is movimentos chi organizant is traballadores, male tutelados dae is sindacados ufitziales chi faghent che ligàmene cun su Partidu, is ativistas pro is deretos Lgbt, is candidados indipendentes chi si presentant a is eletziones a livellu distretuale e bortas meda ddi ponent impèigu is tirapees de is capeddos locales.

Est sa matessi “dissidèntzia” chi in parte benit tollerada finas a cando no istorbat su podere tzentrale, ma chi cun su traballu suo ispinghet su matessi Pcc e su guvernu tzinesu (chi sa pròpiu cosa sunt) a currègere is tortesas de su sistema.

E a custos, prus chi no a Ai Weiwei, chi fiat mègius a castiare. Mancari custu immoe bivet fora de sa Tzina. Su guvernu dd’at torradu su passaportu e dd’at permìtidu de si nch’andare, ponende su problema fora dae domo comente gasi etotu at fatu cun s’avocadu tzurpu Chen Guangcheng e cun sa cabu uigura, Rebiya Kadeer, reparada in is Istados Unidos e disconnotos dae sa majoria de is connatzionales issoro.