(Per leggere l’articolo in italiano, cliccare sulla bandierina in alto)

Tenet resone chie narat chi non si nche depet frundire sa criadura paris a s’abba bruta. Cun totu sos iscàndulos, sos arrestos, sas inchestas e su malu in su guvernare chi invadint sas cronacas de custu tempus disgratziadu, non semus galu in cunditzione de teorigiare unu modellu de guvernu mengius de cuddu parturidu dae sa Costitutzione, e defèndidu dae su votu de su 4 de Nadale coladu.

Ma non nos istracamus de nos indignare e de cumbidare, dende esempru bonu, a dare una bortada a una chirzeniadura chi s’est mudada in càncaru. Ca sas cronacas, e no ebbia cuddas de corrutzione e chirgeniaduras de su sistema, nos contant de sa derruta sighida de sa polìtica.

De sa morte de sos partidos traditzionales, chi si sunt mudados in una aunida de grustigheddos chi traballant onniune pro sesi, movende-si a sa sola e isfrutuende sìmbulu e eletoradu pro si fraigare carrieras e fortunas personales.

Si nche afraigant in su manigiu de sa cosa pùblica, aprofetende-si de sas emergèntzias chi arriscant de pònnere sa sotziedade a pee in terra. Onniune tenet sa doda sua de votos e faghet su giogu suo. Diat tocare de fàghere una revolutzione cun sa bandela de sa trasparèntzia, chi non pertocat prus sos bilàntzios de sos partidos, ma puru de totu su b’est a inghìriu: dinari, apaltos, piagheres, profetos.

De seguru, sa corrutzione est unu male caraterìsticu de s’Italia, ispainadu a onni Comuna, e non si podet pensare de lu poder bìnchere in pagos meses. Ma su problema est chi sa sotziedade non si bortat prus: si indignat cando iscopiant sos iscàndulos e posca si nde ismentigat, cuende-si, a s’ispissa, a palas de sos privilègios, de praghereddos, e de profetos personales.

Neune s’indignat prus pro cuncursos pùblicos de sos cales si connoschent, dae meses, sos binchidores. Neune s’indignat, e galu peus, neune intervenit pro fàghere acabare custa birgòngia.
Intamen diat servire unu atinu prus dadivosu. E diat servire una “ tolleràntzia zero” a cara de sos disonestos: chi, a s’ispissa, sunt persones de moralidade pagu crara ( indagadas pro corrutzione,torradas a candidare e a elègere) a sas cales assignant sa responsabilidade de manigiare unu apaltu o unu cuncursu pùbblicu. Diat èssere comente a pònnere su sòrighe a tentare su casu o a pònnere unu pedòfilu a fàghere su bidellu in unu asilu. Est ora de nde l’acabare.

E pro finis un’àtera ipòtesi virtudosa: non diat èssere megius a fàghere essire manu-manu s’Istadu, sas Regiones, e sas Comunas dae s’economia? In su fàghere de sos entes, municipaligiadas, partetzipadas, cunsotziadas, a s’ispissa si cuat sa parte manna de su malu fàghere.

Ca, comente naraiat Balzac, a bortas sa burocratzia est unu mecanismu poderosu manigiadu dae pigmeos.