Su de tentare de deligitimare custu disignu de reforma de sa Costitutzione, pongende in ispicu sos assimigios cun su testu aprovadu dae su II Guvernu Berlusconi in su 2005 no est giustu a nudda.

Unos tantos de cuddos chi como degh’annos ant votadu NO a su Referendum chèrtu dae su tzentrudestra s’ant a èssere preguntende pro ite diant dèpere votare Emmo a su Referendum cunfirmativu de su 4 de Nadale sende chi sos duos testos, ambosduos de initziativa guvernativa, sunt acomunados dae sa tentada de sobrare su bicameralismu perfetu e reduire su nùmeru de sos parlamentare

Si leget in paritzos logos chi sa modìfica de sa Costitutzione diat cumpromitere sos balores chi ant fundadu sa democratzia nostra, sena tènnere in cunsideru su caminu istòricu e sa pluralidade de boghes chi in custos annos ant inrichidu sa dibata adobiende-si, in sustàntzia, subra sos puntos fortes de custa proposta.

Est netzessàriu de liberare su campu dae sos machines chi nos impedint de parare cara a s’argumentu cun cuncretesa, e tènnere in cunsideru sas diferèntzias chi bi sunt intre sa reforma de su 2006 e cussa de su 2016.

In antis a totu, diat tocare de s’ammentare chi, a su contràriu de sa reforma de Berlusconi, s’iter de sa reforma de su ddl Boschi at postu in mesu, in sa prima lèghida, una majoria ampra, de sa cale faghiat parte puru Fortza Italia, francu a s’èssere ischierada contras in sas votatziones benientes.

Sena chi b’aeret perunu mudamentu in su testu ma in cuntierra cun su guvernu, posca de s’eletzione de su Presidente de sa Repubblica Sergio Mattarella, una bona parte de su centrudestra at difesu su cambiamentu de positzione pesende-si a paladinu de sa carta costitutzionale, contra a sa “ deriva autoritaria” de su guvernu Renzi.

Chi sas modalidades de aprovatzione de custu disignu de lege siant istadas legitimas non b’at peruna duda. A su matessi tempus, sa delicadesa de sa matèria faghet nàschere, sena mancare, cunsideros de caràtere polìticu, sos matessi chi, in parte, ant arressu sos disignos de revisione propostos fintzas a oe.

In prus no est de sutavalutare, chi isu testu de su 2005/2006, in s’art.28 (art.95 de su testu in vigèntzia), sustituiat a sa figura de su Presidente de su Cunsigiu cudda de su Primu ministru abergende gasi su caminu a una revisione funduda de sa forma de guvernu.

Comente dispostu dae art.92,su nou, sa candidadura a sa gàrriga di Primu ministru si fiat dèvida otènnere pro mesu de su cullegamentu cun sas listas de candidados a s’eletzione de sa Camera de sos Deputados e sa lege eletorale aiat favoressidu sa formatzione de una majoria cullegada a su premier.

Su primu ministru fiat istadu s’unicu destinatàriu de sa fidùtzia parlamentare, aiat àpidu podere de nòmena e rèvoca de sos ministros e duncas fiat istadu coratzadu dae unu mecanismu cumplicadu pro impedire sos ribaltones e aiat pòtidu isòlvere de voluntade sua sa camera de sos deputados.

In su 1997 est istadu Massimo D’Alema, in su tempus, Presidente de sa Cummissione bicamerale e oe inimigu giuradu de sa reforma Renzi, a propònnere su “premierato forte”. Tando naraiat chi su sèberu de su Presidente de su Cunsìgiu fatu deretu dae sos eletores, rapresentaiat «una garantzia democratica de preservare fintzas cun unu mecanismu de santziones de sos ribaltones».

S’ùnica norma chi in sa reforma de su 2016 afortigat sa positzione de su Guvernu – non de su Presidente de su Cunsìgiu – est su votu in data segura de unas cantas leges de importu chi pertocant s’atuatzione de su programma, ma a su matessi tempus sa reforma ponet vìnculos noos a s’impreu dae parte de su guvernu de sa decretatzione de urgèntzia.

Intames, sos poderes de su Presidente de su Cunsìgiu non sunt in peruna manera afortidos.

Un’àteru puntu de diferèntzia est rapresentadu dae sa reforma de su Tìtulu V. Su testu de su 2006, connotu fintzas comente devolution, afortiat sos poderes de sas Regiones, che achiriant podestade legislativa esclusiva in materia de assistèntzia e organizatzione sanitària, organizatzione iscolàstica e politzia amministrativa locale.

Cun sa punna de sobrare sas cuntierras Istadu-Regiones, s’art. 117 nou, nche bogat sas matèrias cuncurrentes e chirriat sos àmbitos de cumpetèntzia istatale e regionale, faghende a manera chi torrent a sa podestade legislativa de s’istadu una cantidade manna de matèrias.

In finis, pro cantu pertocat sa cumpositzione de sa Corte Costitutionale, tocat a ammentare chi s’art. 51 de sa reforma Berlusconi (art.135 de su testu in vigèntzia) reduiat su nùmeru de giùighes de nòmena Presidentziale e aumentaiat sas nòmenas de natura parlamentare. Sa reforma de su 2016 non nde bogat poderes a su Presidente de sa Republica, chi li cumpetit de nomenare 5 giùighes de sa Corte comente est prevididu dae su testu in vigèntzia.

Sa Camera e su Senadu podent nomenare 3 e 2 giùighes, candochi sos àteros 5 sunt inditados dae sas magistraduras supremas ordinària e amministrativa, mantenende, gasi sas matessi proportziones de su testu de su 1948.

Sa dibata bolat prus in artu meda de su presente de sa polìtica, sas raighinas las tenet a tesu e est forte sa possibilidade chi nde nascant contracorpos pro su benidore de s’Italia. Calesisiat chi at a èssere su sèberu chi amus a fàghere, faghimus a manera chi siat su prus abistu.

*leadu dau www.imedlog.org