In Itàlia unu de sos argumentos prus de moda contra a Trump –chi puru paret àere medas difetos carateriales e medas lìmites istitutzionales e valoriales- est cussu ligadu a su paventadu fràigu de una muralla in sa làcana meridionale de sos States.

Ma est aberu una novidade assoluta? Paret chi nono.

Sa barriera chi partzit sos Istados Unidos dae su Mèssicu, cramada fintzas muru messicanu o muru de Tijuana, est una barriera de seguresa fraigada dae sos Istados Unidos in su tretu de sa frontera a làcana intre USA e Mèssicu.

In Mèssicu benit però cramadu muru de sa birgòngia. S’obietivu suo est cussu de impedumare a sos immigrados illegales, mescamente messicanos e tzentru-americanos, est a nàrrere guatemaltecos, honduregnos, salvadoregnos e nicaraguenses de barigare sa làcana istatunitense.

Su fràigu suo at tentu cumentzu in su 1994, segundu s’òtica de unu trìplitze progetu anti-immigratzione postu in èssere dae cando bi fiat su presidente Bill Clinton: su progetu Gatekeeper in Califòrnia, su progetu Hold-the-Line in Texas e su progetu Safeguard in Arizona.

Segundu calicunos espertos custas operatziones diant èssere petzi una manovra pro cumbìnchere sos tzitadinos istatunitenses de sa seguresa e impenetrabilidade de sas làcanas, mentras s’economia diat a sighire a benefitziare de su flussu a supridu de fortza de traballu a preju bàsciu chi arribat addae de sa frontera.

Sa barriera est fata de lamiera metàllica sagomada, arta dae sos duos a sos bator metros, e si isorbet pro chilòmetros a supridu de sa frontera intre Tijuana e San Diego.

Su muru est dotadu de lughes a intensidade arta meda, de una rete de sensores eletrònicos e de ainas pro sa visione a de note, cullegados bia ràdio a sa politzia de frontera istatunitense, a prus de unu sistema de vigilàntzia permanente efetuadu cun veìculos e elicòteros armados.

Àteros tretos de barriera si agatant in Arizona, Mèssicu Nou e Texas.

Sa làcana intre Istados Unidos de Amèrica e Mèssicu, longa 3140 chilòmetros, atraessat territòrios de cunformatzione diferente , àreas urbanas e desèrticas.

Sa barriera est situada in sas setziones urbanas de sa làcana, sas àreas chi in su tempus coladu ant bidu su nùmeru prus mannu de atraessamentos clandestinos. Custas àreas urbanas incluent San Diego in Califòrnia e El Paso in Texas.

Su resurtadu immediadu de su fràigu de sa barriera est istadu unu nùmeru semper creschente de pessones chi ant chircadu de barigare in manera illegale sa làcana, peri su desertu de Sonora, o barighende su monte Baboquivari in Arizona.

Custos clandestinos ant dèpidu caminare pro prus o mancu 80 chilòmetros de territòriu malu. In antis de lòmpere a sa prima istrada, in sa riserva indiana Tohono O’odham.

Intre su 1 de santugaine 2003 e su 30 de abrile 2004, 660.390 pessones sunt istadas arrestadas dae sa politzia de làcana istatunitense mentras chircaiant de atraessare in manera illegale sa làcana.

In cussu matessi perìodu dae sas 43 a sas 61 pessones sunt mortas mentras chircaiant de atraessare su desertu de sa Sonora, tres bortas cantu cussas chi in su matessi perìodu de tempus ant adobiadu su matessi destinu in s’annu in antis. In su mese de santugaine 2004 sa politzia de làcana at decraradu chi 325 pessones diant èssere mortas in sos ùrtimos 12 meses, in su tentativu de barigare sa làcana.

Dae su 1998 a su 2001, segundu sos datos ufitziales, in sa làcana intre Istados Unidos e Mèssicu, sunt mortas in totu 1954 pessones