(Per leggere l’articolo in italiano cliccare sulla bandierina in alto)
A diferèntzia de Alessandro Mongili, non tèngio resones medas pro cunfiare in sas anàlisis de Vito Biolchini.
Lu reconnosco comente interlocutore, ma tèngio in mente sas positziones chi at leadu in custos annos.
Isco su chi at fatu pro boicotare e torrare a risos de cadaunu s’esperièntza coragiuda de Sardegna Possibile e de Michela Murgia, chirchende prus de una borta de torrare a nudda cussu resurtadu eletorale de importu.
Isco chi in su 2014 at seberadu a Pìgliaru.
Isco chi, pro si diferentziare dae mene, non b’at pensadu duas bortas a abbarrare neutrale (e irònicu) cando in Casteddu a unu tzertu Silvestrone l’acollliant comente unu sarvadore e deo chircaia de abèrrere sos ogros a s’opinione pùblica.
Isco chi at fatu gasi fintzas cando deo iscriia de Cappellacci e de s’inchiesta eòlicu e P3, de Lombardo e eòlicu e pensiones pro pipios, de Maninchedda e de su fatu chi est unu bàculu de su sistema de potere de su Pd.
Fintzas a s’episòdiu reghente de sa festa de Bauladu, in ue – presente deo – s’est dadu a bìdere cun un’òpera de non reconnoschimentu de su traballu meu comente diretore de s’Unione. Un’esibitzione chi – no a sos ogros meos ebbia – no l’at fatu onore.
Ma nemos de nois si podet permìtere de antepònnere sas fertas personales a su bene de su dibàtidu subra de su venidore de sa Sardigna.
Non so chirchende vengas e non chèrgio primados; penso, imbetzes, chi tocat a tènnere unu raportu tzivile e costrutivu cun totus, mescamente cun chie mi cùmbidat a unu cunfrontu.
Duncas, in custa ocsione, torro gràtzias a Vito pro sa pregonta chi m’at fatu, e custa est sa resposta mea.
************
Unu maistru meu de àteros tempos mi naraiat chi tocat a no nd’abusare.
E belle gasi sas tzitatziones, a bortas, podent agiuare a torrare a pònnere in fila sos pensamentos.
Tando, tocat a ammentare chi, si Eràclitu sententziaiat chi “ a sa veridade l’agradat a si cuare”, s’economista e sotziòlogu Vilfredu Pareto – una pariga de sèculos a pustis – pretzisaiat chi “a connòschere sa veridade est importante ma non semper est oportunu e profetosu”.
Apo a chircare, duncas, de isvilupare unos cantos resonamentos, sena olvidare custos duos assuntos.
Su puntu dae ue cumintzare est s’acurtziada a su problema – manifestadu dae Vito e dae àteros – de su fràigu de un’alternativa a su bipolarismu farsu chi at tentu s’iscena polìtica in sos ùrtimos 23 annos – e a su fràigu de una proposta noa chi moat dae su de torrare a iscobèrrere s’ispetzifitzidade sarda. Tocat a cumintzare dae custu pro elaborare una prataforma de guvernu fundada subra de retzetas innovadoras, modernas, solidales. E sardas.
In s’artìculu de Vito agato meda alchimismu polìticu e pagu atentzione a sos ùrtimos, a sos chi sunt abbarrados in dae segus, a sos chi non tenent traballu (giòvanos o pessones de 40 o 50 annos chi siant), a su modellu de isvilupu chi diat tocare a codificare, istudiare e isperimentare. A sos istùdios, a s’otenimentu de sos datos e a s’anàlisi issoro, chi diat tocare a pònnere in campu in antis de iscrìere – in manera partetzipada – custa prataforma.
Si faeddat de sustenibilidade, est a beru. Ma si lìmitat a sa pratica de cada die de s’ativìvidade de guvernu.
Prus de 15 annos a como – cando fia cronista – m’est acuntèssidu de contare sa desertificatzione de su polu industriale de Macumele e de sos insediamentos produtivos de Otzana-Bolòtana.
Sas aziendas tèssiles e chìmicas, faghidoras de su boom econòmicu efìmeru de cussos territòrios, fiant serrende. A pustis de àere tentu unu muntone de finantziamentos istatales e de àere alimentadu sas prospetivas de crèschida e de bonu istare, lassaiant in su sartu – violentadu dae fumajolos, tzimentu, fumos e abbas luadas mortìferas – delusiones e prumissas non cumpridas.
Pro nde nàrrere una – faeddende de una realidade distante ma simigiante a sa de su Sulcis amarturiadu – su fallimentu de su disinnu industriale e su pesu chi at tentu in s’economia de sa Sardigna si podet contare artziende in su Màrghine pro falare cara a mare e lòmpere a sas costas de sa Planàrgia.
Colende in sartos chi sunt istados pasturas ricas, dominadas dae nuraghes chi disafiant su tempus, sa vista de sas aziendas de Tòssilo e Suni – chi como sunt bòidas e a curtzu a nche rùere – e de sos caseifìtzios derrutos nos ofendet.
Custa est sa sustenibilidade?
Deo creo chi su dibàtidu lu devimus cumintzare dae unu puntu prus avantzadu, si nono b’est su perìgulu chi lu faghimus nàschere mortu. Agiuende sos pessonàgios de semper e otenende s’efetu de impedire – torra – sa nàschida de un’alternativa possìbile, inclusiva, democràtica, solidale. E sarda.
“Sa resurretzione de unu pòpulu non si podet fàghere cun sas fàulas; fàulas sunt, e ant a èssere semper, totu sos cuntzetos polìticos fundados in sas oportunidades passigeras, in sas transatziones subra de su venidore e unu tempus coladu chi no est su nostru”. A l’ischides chie l’at naradu? Giuseppe Mazzini, unu de sos chi ant cuntribuidu a s’unidade de Itàlia gasi disamiada.
Est una frase giusta, un’Evangèliu.
Torrat cun unu discursu betzu de Enrico Berlinguer, chi in custas dies apo bidu in sas retzas sotziales, a propòsitu de sa netzessidade de defensare totu sas libertades, francu una: sa de isfrutare su traballu de un’àteru èssere umanu.
Si mentovo a Mazzini so in favore de sa fusione perfeta – pre Unidade de Itàlia, de acordu – e pro sos efetos suos, chi galu si podent iscumproare? E si mentovo a Berlinguer cheret nàrrere chi so bisende una Sardegna colletivizzada, sotzialista o comunista?
Chirchemus de èssere sèrios. Est agabbadu e devet agabbare su tempus de sas istrumentalizatziones e de sas simplificatziones. Imbetzes devimus gherrare pro nos addoviare in una base comuna de valores, chi non siat patrimòniu esclusivu de sas famìlias polìticas betzas de sos sèculos XIX e XX. Non pro fàghere una pràtica de modernidade, ma pro nos sintonizare su prus chi si podet, sena pro custu nos fàghere pònnere a suta, cun sos sentimentos difusos de unu pòpulu delusu, istasidu, distacadu e, a bortas, non prus costrutivu.
Nde devimus intertzetare sa boghe de dolore, chirchende de incanalare sas pulsiones issoro chirru a una riscossa democràtica e non populista, disfatista, xenòfoba e “peorista”.
Devimus tènnere s’ànimu de ammaniare un’alternativa moderna, inclusiva, democràtica e sarda. In discontinuidade assoluta cun su chi amus bidu, vìvidu, isperimentadu e sufridu in sos ùrtimos 23 annos.
Devimus tènnere s’ànimu de nàrrere chi s’assistentzialismu no at solutzionadu e no at a solutzionare mai sos problemas de sa Sardigna.
Devimus tènnere s’onestade de nàrrere chi sa Regione at ismanniadu sena mesura s’orizonte de sos interessos suos, devenende unu mostru burocràticu chi detzidet subra de totu e no otenet nudda. Un’ente multiforme chi istrobbat sas Comunas, imbetzes de las agiuare. Chi si ispartzinat in entes e partetzipadas, perdende in caminu resursas, energias e isperos.
Devimus agatare su caminu pro pensare a comente s’economia de s’Istadu podet torrare a èssere s’economia de sa bidda. A comente tramudare sas polìticas de sos partidos in polìtica sotziale, sa cultura de sa traditzione in traditzione de sa cultura.
Devimus pensare a comente traballare cun profetu cun s’Europa, ischende chi, semper e cando, in custu mundu globale s’Europa no est totu: s’acaramentu, su cuncàmbiu e su diàlogu devent tirare a mòere dae sas comunidades nostras e dae sos territòrios nostros. Mescamente dae sos chi nd’ant giai decretadu sa morte.
Una fine contra a sa cale devimus gherrare cun ànimu. Ca non b’at nudda chi non si podet istransire. Sena, pro custu, torrare a s’isulamentu. Antzis, torrende a mòere dae custas ispetzifitzidades pro addoviare unu mundu chi est cambiende e chi b’est su perìgulu chi nos pòngiat a suta.
Su mare no est s’inimigu nostru, tocat a bìnchere custa timòria. Unu mare in ue devimus navigare pro afortire su ligàmene cun sos bighinos nostros, comente in sa prus còmoda de sas autostradas, mèdiu vitale di comunicatzione e non de limitatzione fatale.
Sa vocatzione de sa terra nostra no est sa de sa petrolchìmica, nen de sa metallurgia. No est incarnada dae s’indùstria pesante o dae sas pertetzipatziones istatales. Su chi b’est, forsis, cheret sarvadu pro sas cuntingèntzias, ma no est su venidore nostru.
Tenimus milli caminos in dae in antis, e devimus agatare sa fortza de nos pònnere de acordu pro cumprèndere cales sunt sos prus profetosos de sighire, in autonomia verdadera.
Ca s’interlocutore nostru – su chi s’est fatu prìntzipe e su chi sa classe polìtica nostra, sena birgòngia, si l’inghenugrat in dae in antis – est un’Istadu ocupadu dae partidos chi si sunt fatos comitados de afares, chi si materializat comente unu dinosàuru lentu de riflessos e semper famidu, mandigadore de resursas e apeigadore de bilàntzios e acordos.
Unu Gigante cun sos pees de ludu, una barca cun milli istampos, chi, a bètia de sos proclamas suos, si reparat in sa retzeta antiga de su “tassa e gasta”, tramudada deretu in su “tassa e isperde”.
Semper pro abbarare a sos mentovos, no est a tesu sa die chi carchi ministru de s’Economia (agiuadu dae carchi epìgonu de sas alas nostras) at a pensare de fàghere realidade s’acuntèssida de sos “Baranta iscudos” de Voltaire, in ue si pensat de pònnere una tassa subra de s’intelligèntzia: una gabella chi, in fines, medas ant a èssere cuntentos de pagare. Mescamente sos tontos de cada edade e de cada casta.
***********
Como chi apo pretzisadu totu custu, a lu podimus nàrrere chi est tempus de indipendèntzia? Deo creo, in antis de totu, chi siat su tempus de l’agabbare de leare in giru sa gente, e de si leare sa responsabilidade de nche lassare sas velleidades de printzìpiu pro atzetare sa proposta de autoguvernu.
Pro nàrrere, diamus pòdere cumintzare a èssere indipendentes dae sos partidos romanos, sos chi ant seberadu semper pro nois sas ghias polìticas e sos programas de guvernu.
Diamus pòdere cumintzare a utilizare a su màssimu sas prerogativas chi nos dat giai s’Istatutu de autonomia, sena tìmere a pensare chi, pustis, lu podimus torrare a iscrìere e agiornare. E cumintzare a faeddare de autodeterminatzione.
Diamus pòdere cumintzare a fàghere bene sas cosas chi nos cumpetent, proponende nois sas solutziones e inditende tempos, maneras e programas.
Diamus dèvere fraigare una classe dirigente noa, investire resursas in cunfrontu e dibàtidu, isetende de tènnere sa responsabilidade de nd’investire – medas, medas a beru – in istrutzione, cultura, formatzione, modernidade.
Devimus pònnere tancaduras non tantu pro s’intrada, cantu pro s’essida. Disanimare sa fua de sos cherbeddos e de sas mègius intelligèntzias, oferende sa possibilidade de si formare in su mundu, ma cun s’acordu chi s’òpera issoro e sa crèschida issoro l’ant a dèvere pònnere a su servìtziu de sa Sardigna.
Pagos meses a como aia propostu a sas opositziones in Cussìgiu regionale – sas chi, est craru, sunt dispostas a si distacare dae sa tzentrale de podere romana – de cumintzare issas a singiare su caminu, pensende a unu forum programàticu nou, chi mi diat èssere agradadu chi esseret abertu a totu sas fortzas sotziales e polìticas presentes in sa sotziedade.
Custu apellu no l’at ascurtadu nemos, a parte su dibàtidu chi b’at in su Psd’Az. Antzis, b’at àpidu totu unu frorire de positzionamentos noos e aparentamentos cun ras italianos minores.
Non b’at solutziones fàtziles e sa polìtica – mescamente como chi b’at meda instabilidade – non paret chi nde siat proponende prus craras. Sa fortza de sas ideas e s’ischidada de sas cussèntzias podent èssere su printzìpiu motore de s’inscontzadura de unu sistema chi, regalende illusiones dannàrgias, si perpètuat, custringhet a s’immobilismu e usat violèntzia contra a sa naturalesa de s’òmine.
Semus intendende galu faeddende de modellos betzos, chi sa polìtica betza – fata de rituales, brinchitos, tecnitzismos e moralidade farsa – chircat de torrare a propònnere, cando chi imbetzes bi diant chèrrere modellos noos, impostados in sa valorizatzione e no in s’isfrutamentu de su territòriu.
Non subra de sa dipendèntzia de sos pòveros dae su podere polìticu, ma subra de s’isvilupu chi naschet dae bassu, dae sas atitudines traditzionales de sas populatziones nostras, chi tropu a s’ispissu non si sighint.
Bi diant chèrrere retzetas coragiosas, chi siant a tretu de iscontzare unu giogu chi si nono est destinadu a alimentare unu sistema pagu virtudosu e chi no est a tretu de produire richesa difusa.
No est chi su teatreddu de sos annùntzios, cun sa continuidade amministrativa (e, a bortas, polìtica) o cun s’iperativismu a sa moda chi si càmbiant a beru sas cosas.
Antzis, si càmbiant petzi sos nùmenes de sos gestores de su sistema, si istèsiat unu pagu sa geografia de su podere de carchi ras locale.
Est pro custu chi deo non pòngio vetos ma pedo unu cambiamentu reale.
Est pro custu chi creo chi un’àtera idea de Sardigna siat possìbile e podat èssere istudiada, proposta, rapresentada, interpretada e giuta a su guvernu dae una classe polìtica noa.
Moende dae sos partidos chi bi sunt e dae sos chi ant a pòdere nàschere, ma mescamente dae s’essida a campu de una classe dirigente noa formada dae imprendidores, professionistas, chircadores, amministradores locales e traballadores organizados.
************
Inghiriende in Sardigna in custos meses, a bètia de sos chi creent chi tzertas dinàmicas siant petzi unu recreu in sas retzas sotziales, apo addoviadu realidades bias e disigiosas de s’impinnare.
In su 2019 amus a bìdere si custu traballu de sèmena nch’at a giùghere a una prima incùngia e si ant a essire a pìgiu figuras chi siant a tretu de federare, unire, incanalare in manera positiva tantas fortzas positivas minores e mannas chi como sunt cadauna a contu suo
Sas cosas ant a cambiare petzi cando sa gente at a cumprèndere chi no at a cambiare mai nudda fintzas a cando nos amus a fàghere istrumentu de unu sistema malàidu, funtzionale petzi a s’importatzione de ideas, de benes, de servìtziones, de imprendidores.
Sa Sardigna non podet torrare a unu cumbinadu dispostu de consumidores de cosas produidas dae àtere, traballadores de livellu bassu pro intrapresas chi non gènerant efetos virtudosos pro totu su sistema econòmicu locale. E galu prus pagu la podimus pensare comente una discàrriga manna-manna de benenos industriales e arga nucleare. In su contu intrant fintzas sas tzerachias militares, chi las reclamant cun su ricatu sòlitu de sos istipèndios.
Custu sistema non podet aguantare e nudda s’at a pòdere evòlvere – e duncas megiorare – fintzas a cando sa polìtica at a abbarrare surda a su cambiamentu, cumpatendeˑsi in unu muru de gomma mannu-mannu, atretzadu in manera perfeta pro mantènnere su status quo.
S’orizonte meu est su de s’autoguvernu, de s’autodeterminatzione, de s’indipendèntzia. Unu disafiu culturale e econòmicu, unu caminu longu, forsis, ma chi tocat a lu fàghere.
Su disafiu no est a fàghere cosas betzas mègius de àtere, ma a fàghere cosas noas de su totu.
In custa ùrtima frase est resumida sa visione mea de su venidore.
Condivido integralmente i contenuti del pezzo in quanto rispecchiano il mio modo di vedere la nostra situazione ma anche l’unica possibilità di reazione per avere un futuro.
Biolchini – purtroppo – mi ricorda alcuni fra quei cagliaritani da stabilimento balneare che sovente – con i piedi a mollo e braccia incrociate – parlano di problemi della Sardegna senza conoscere approfonditamente i temi trattati: in ogni caso queste persone saranno perennemente “contro”.
Cosa può salvarci? Lo studio pazzo e meticoloso delle norme europee e delle leggi di mercato, con una vera pianificazione quinquennale degli investimenti per infrastrutturazione.
Apprezzo la risposta di A. Muroni al giornalista Biolchini (che non ha mai nascosto il suo disprezzo nei confronti di posizioni diverse dal pensiero unico a cui si è sottomesso), meno che lo abbia fatto, curandone l’argomentazione, solo per il peso del collega nella comunità mediatica.
Penso sia arrivata l’ora di scoprire le carte e valutare un progetto fattibile in un contraddittorio, non una semplice idea.
Sarà, ma avendo conosciuto i vari sacerdoti dell’indipendentismo, ho compreso che, il loro più grande errore, oltre a quello di non disporre di alcuna preparazione in campo economico e istituzionale, si sono arrogati il diritto di essere portatori sani della verità e i salvatori della patria, pretendono di avere fiducia dai sardi in qualità di bandiere (…).
In considerazione di ciò e dello spregevole modello di fare politica della partitocrazia italiana, considero vitale un contraddittorio: costruttivo e inclusivo, da istaurarsi tra le parti, intorno alla costruzione di un progetto comune, per stabilirne la fattibilità e il possibile successo.
Purtroppo, la maggior parte di coloro che intendevano fare politica, si curavano poco degli aspetti tecnici, cullandosi più sul possibile consenso raggiunto dalle sensazioni.
Qualunque sia il progetto, prima o poi dovrà essere testato dai fatti e dal tempo, cosa che la partitocrazia invece non approva, preferendo ricercare figure che possano semplicemente toccare l’immaginario collettivo dei votanti, anziché cercare persone dotate di capacità specifiche e di fare squadra.
Non è la prima volta che vengono elevati al rango di leader persone insignificanti e incapaci, magari selezionati per il loro aspetto o per la loro controllabilità.
Insomma, la maggior parte dei sardi sarebbe ben disposta a valutare una proposta in maniera approfondita, anziché essere manipolata e presa in giro dal circo mediatico messo in atto per raccogliere il consenso.
La democrazia americana ci dovrebbe aver insegnato quanto sia importante costruire insieme un progetto, anziché fidarsi ciecamente di chi si è messo al comando, la lista nostra dei bluff è lunghissima, come quella dei profittatori.
Se il successo americano deriva dal suo progetto istituzionale: una Camera dei Rappresentati degli stati, eletti in base agli abitanti, e un Senato con due senatori eletti per singolo stato, non sarà il caso indirizzare le nostre attenzioni su un approccio diametralmente opposto a quello che ci ha imposto lo stato italiano?
Non sarà l’omologazione imposta dalla partitocrazia e dalla burocrazia parassitaria italiana ad averci condizionato a tal punto da convincerci che il pensiero unico è la nostra sicurezza?
Forse ci stanno controllando mentalmente e non ce ne rendiamo neanche conto…
C’è un pericolo immenso, che le persone di buona volontà, dotate anche della necessaria capacità che io NON riconosco a me stesso, devono avere bene in mente. Il pericolo si chiama “non consapevolezza”. Di cosa? Del fatto che i sardi potranno anche compattarsi, impresa abbastanza complicata di per sé, riunendosi in un grande contenitore che auspicabilmente parla di sfruttamento pieno ancorché innovativo dei meccanismi dell’autonomia regionale. Per essere più chiaro, i sardi potranno anche arrivare a un cento per cento di sostegno a un movimento “X” che fa il pieno di eletti in Consiglio regionale e nella delegazione da spedire al parlamento romano. La consapevolezza deve essere nel fatto che qualsiasi cosa si possa fare oggi, l’istituzione italiana la può impugnare e cassare senza alcuna fatica.
…
Faccio l’esempio più immediato, parlando di ASE: poteva essere uno strumento valido oppure no, chi lo sa. Di fatto, ponendo in essere strumenti che allo stato italiano qualche callo glielo pestavano, con un semplice tratto di penna scritto in un consiglio dei ministri, lo stato italiano ha cancellato un lungo e tormentato percorso voluto dai sardi. Ripeto, senza entrare nel merito della qualità della legge. Ora, se qualcuno vuol sostenere che sia stata la cattiva qualità della legge in sé ad aver mosso la mano censoria, avviso subito che riterrei più probabile una lite furibonda fra le migliori top model viventi per uscire col sottoscritto.
Dunque, ciò che va chiarito – forse prima a noi stessi affinché si possa trasferire il concetto alla gente – è che non ci si può fidare neanche un po’ che si possa trovare ascolto, collaborazione o compromessi: loro continueranno a tutelare i propri interessi e chi se ne frega dei sardi e della Sardegna. Come hanno fatto finora.
…
Se questa NON consapevolezza diventa consapevolezza piena, si guadagna un bel po’ di tempo perché si fa presto a capire che la sola direzione è quella che va verso l’autodeterminazione quale passo iniziale. Non ci sono alternative, se non quella di restare impantanati ancora per chissà quanti altri decenni in discussioni sterili e inutili sul come rapportarci allo stato italiano. Che è pura controparte e non sarà mai collaborativo. Facciamocene una ragione.
[…] La Sardegna, per rinascere, ha bisogno di rotture e discontinuità (di Anthony Muroni) […]