(Per leggere l’articolo in italiano cliccare sulla bandierina in alto)

In antis ant pensadu a impitare in manera diferente sos servìtzios e a abbandonare su sartu, pro balangiare dae àteru.

Ma como chi s’Istadu e sas istitutziones sunt torrende in palas, su Sartzidanu est connoschende su desertu ocupativu e amministrativu.

In antis sos ufìtzios pùblicos; pustis – dae unu pagu de tempus – fintzas s’ospidale.

Tando Ìsili, chi est su puntu de riferimentu de unu territòriu mannu a beru, cun sos 2478 residentes suos, est chirchende de parare fronte a custa situatzione, pretendende de èssere tzentrale. Ca chie si siat, pro cantu siat minore, podet rapresentare su puntu de riferimenu pro àteros.

Comente diat pòdere èssere, si nono, in unu territòriu cun tassu demogràficu bassu e una viabilidade precària, a 71 chilòmetros dae Casteddu, 105 dae Nùgoro, 66 dae Aristanis e belle 200 dae Terranoa?

Dae martzu de su 2016 sa bidda est faghende sos contos cun sa serrada de su repartu de Chirurgia de s’ospidale Santu Giosepe – cunseguèntzia de su cumintzu de sos traballos pro sa sala operatòria noa, oramai belle agabbados – e dae carchi chida est gherrende contra a s’esclusione de custu nosocòmiu (in pare cun su de Muravera) dae sa retza chirùrgica de s’emergèntzia-urgèntzia, chi l’a detzisa sa Asl de Casteddu in un’òtica de megioru e otimizatzione de sa calidade.

In pare cun s’amministratzione ghiada dae su sìndigu Luca Pilia, dae meses est gherrende su comitadu “Sanità Bene Comune”. Unu grustu de voluntàrios chi est presidiende s’istrutura die-die, tenet sa base in una roulotte prena de banderas e retzit vìsitas (pagu prus o mancu solidales) de esponentes polìticos, sindacalistas e òmines de crèsia.

Pedint semper sa matessi cosa: “A torrare a abèrrere su repartu de chirurgia de su Santu Giosepe, a mantènnere in Sartzidanu – Barbàgia de Seulo unu servìtziu de chirurgia de primore cun unu repartu pro sos ricòveros, a torrare a istruturare s’organizatzione sòtziu-sanitària territoriale cun caminos diagnòsticos e clìnicos pùblicos, seguros e a in donu, e a redatare unu Pianu sanitàriu regionale propedèuticu a cale si siat reforma de sa sanidade sarda”.

Rechestas craras. Fintzas ca, tenende contu de su chi est acuntèssidu in àterue, e de su fatu chi – in àteros campos – sa Giunta, fintzas a como, s’est fata ghiare dae paràmetros numèricos fritos e non dae cunsideros polìticos, b’est sa duda chi su depotentziamentu de sa Chirurgia siat propedèuticu a unu redimensionamentu prus progressivu de s’ospidale de Ìsili.

Sighende sa cronologia de sos fatos non benit bene a acusare s’amministratzione e su Comitadu de èssere visionàrios.
In su mese de martzu de su 2016 una delìbera de sa Asl aiat istabilidu chi sas salas de su blocu operatòriu non fiant a norma, narende chi bi cheriat unu muntone de traballu pro las pònnere a postu, mescamente pro su chi pertocaiat s’impiantu de aeratzione.

In su matessi mese, sena avèrtere a nemos, ant tancadu sas salas operatòrias. Una detzisione chi pariat chi aiat ispantadu sa Diretzione sanitària etotu, su primàriu de Chirurgia, su personale e sos malàidos. In su matessi tempus ant tancadu fintzas sas ghennas de su repartu de sos ricòveros. A pustis de pagas dies, in un’assemblea de sos sìndigos in sa Comunidade montana de Ìsili, Savina Ortu (chi tando fiat dirigente) at decraradu chi sos traballos pro pònnere totu a norma diant èssere cumintzados intro de 60 dies. Imbetzes sos primos materiales sunt arribbados in cabudanni, 171 dies a pustis chi aiant tancadu.

Su 16 de abrile de su 2016 b’at àpidu in Casteddu sa prima manifestatzione de totu su territòriu; unu mese e mesu a pustis s’est formadu su comitadu “Sanità Bene Comune”.
Ant ammaniadu assembleas, ant fatu atividade de sensibilizatzione in totu su territòriu e ant pedidu de nche bogare sa delìbera subra de su pianu de reorganizatzione de sa retza de sos ospidales.

Su 24 de làmpadas un’àtera manifestatzione, cun partetzipantes medas, in Ìsili. In trìulas un’istatzionamentu in dae in antis de sa sede de s’Asl, in Casteddu. Vèrtitzes aziendales e sìndigos si sunt postos de acordu pro pònnere in sa sala operatòria s’iscrita “Chirurgia programada”.

Una cosa chi nch’at fatu istesiare su Comitadu dae sos amministradores locales.

Un’àteru istatzionamentu in austu, cun unu vèrtitze intre sos rapresentantes de su Comitadu e sos dirigentes de sa Asl. In cabudanni Ìsili at unidu sas fortzas cun sas protestas chi beniant fintzas dae su Sàrrabus/Gerrei, Mandrolisai e Iglesiente. Ant traballadu pro una manifestatzione manna in beranu.

Su 9 de santandria duamìgia pessones sunt tzucadas a Casteddu, chirru a su Palatzu de su Cussìgiu regionale.
Una delegatzione at faeddadu cun su Presidente Ganau, a su cale ant intregadu unu documentu tostu a beru (custa borta firmadu fintzas dae sos sìndigos) pro defensare sos sevìtzios sanitàrios in perìgulu.

In s’ìnteri sos traballos in su blocu operatòriu sunt sighende, ma sos tempos de cunsinna sighint a s’allonghiare. Su Comitadu aberit su fronte de sos disservìtzios in Diabetologia e imbiat una lìtera formale a s’azienda pro torrare a abèrrere su repartu de chirurgia.

Su dirigente nou de sa Asl de Casteddu, Tecleme, assegurat chi sa sala l’ant a cunsinnare intro de matzu. Ma in custu mese no acuntessit nudda (sos traballos a primos de maju non sunt galu agabbados). Su fatu istat chi s’Unione Sarda faeddat de unu documentu in ue cunfirmant s’esclusione de Ìsili e Muravera dae sa retza de sa Chirurgia de urgèntzia. Su diretore de sa Asl ùnica Moirano narat chi no est a beru. O, mègius, narat chi “no amus galu leadu peruna detzisione”.

In s’agabbu de abrile – cando su sutiscritu at fatu vìsita a su Comitadu e a s’amministratzione, otenende fintzas de visitare su presìdiu e su cantieri de sa sala operatòria– non b’aiat peruna àtera novidade.

Si non s’ isporu – chi non cheret nàrrere a si rèndere – chi si bidiat craru in sos ogros de sos isilesos in gherra: “Benit male a andare a dae in antis, ca in fines nos intendimus semper prus isulados. Diamus chèrrere chi non s’abbarret a sa muda subra de custa batalla simbòlica nostra. Ca oe ant a èssere Ìsili, su Sartzidanu e sa sanidade , ma cras – si non nche bogamus custa manera isballiada de amministrare tenende contu petzi de sos nùmeros – diat pòdere acuntèssere a cada territòriu, a cada bidda e a cada tzitadinu sardu”.