In custas dies est essida sa nova chi sa Regione est acanta de firmare una cunventzione cun sa Rai chi at a permìtere de torrare a fàghere unas cantas trasmissiones in ràdiu e tv cun sa limba nostra. Bene fatu, diamus a nàrrere totus nois òmines de bona volontade.
Ma, si sa nova polìtica est custa, sa realidade est un’àtera. Sa polìtica de s’annùntziu serbit difatis a tirare sos tìtulos de sos giornales, a pigare tempus e a cuare su ritardu, ma non lassat cumprèndere sa realidade de sas cosas.
Sa nova bera difatis est un’àtera: si est beru chi sa cunventzione si firmat, sa Regione a la fàghere b’at postu duos annos e mesu. E in totu custu tempus, amus pèrdidu chentinas e chentinas de oras de trasmissiones in sardu.
Tando, su chi paret un’annùntziu de bìnchida, est in realtade un’atrogu de derrota. Custa cunventzione difatis no est un’imbentu de custu guvernu regionale: issu si l’aia agatada in su 2014 giai pronta, finas cun su dinare in bilantzu pro sighire a la fàghere. Imbetzes, s’est detzisu liberamente de non sighire.
S’avantzada istòrica de su sardu in Rai, minore, ma de importu simbòlicu, l’aiant fata in su 2008, sende Renato Soru presidente e Maria Antonietta Mongiu assessore. Fiat istadu de primore su traballu de Romano Cannas, tando diretore regionale de sa sede Rai.
Sa faina at sighidu a fitianare totu sos chimbe annos de sa giunta Cappellacci, finas a cando s’est arressada pro more de su Guvernu Acadèmicu chi oe reghet sa Sardigna.
Pro ite? A bisu meu ca b’at unu disinnu de custos òmines de guvernu, e de sos collegas issoro abarrados in sas facultades, pro arressare su caminu de su sardu ufitziale. Ma de custa, chi est un’opinione mia, nd’amus a arresonare àteras bortas.
Torramus a sos fatos.
In realtade custa cunventzione regionale de 200.000 èuros a s’annu, chi est abarrada firma pro belle 3 annos, est una cosa minore, un’estremagiogu pro fàghere intrare su sardu in sa programmatzione e creare un’antepostu istòricu. E in prus at su pecu chi la pagamus nois sardos, dae sas càscias regionales.
Sa punna bera est cussa de intrare imbetzes cun sas limbas amparadas in sa cunventzione istatale Rai-Guvernu (Cuntratu de Servìtziu) comente su tedescu, su ladinu, s’islovenu, su frantzesu e su friulanu (chi de gradu costitutzionale est paris a nois). Diat èssere unu milione de èuros a s’annu a contu de s’istadu.
No in tamen custu siat prevèdidu dae su 2001 cun lege, galu non s’est fatu cun milli e miliones iscòticos. Sa resone bera però est su discuidu de sa classe de guvernu sarda.
Semper pro abarrare in sos fatos, cando, in s’istade de su 2015, sa lege pro sa Rai est colada in Parlamentu sos senadores sardos de su PD ant votadu contra su reconnoschimentu de su sardu. Sa Giunta Regionale s’est finas inchietada e lis at cantadu sos berbos pro custu, ma no isco si aiat sa cuscèntzia a postu, sende chi bi ponet duas annos e mesu pro annuntziare una cosa chi aiat agatadu giai fata e at derutu.
Cuddos matessi senadores agatados in farta, aiant promìtidu chi intro su 2016 sa limba nostra diat èssere istada in Rai. Nemos nd’at bidu. Como torramus a sos annùntzios, isperende chi divèngiant fatos cuncretos, ma no amus isperas medas pustis totu custos annos de tempus pèrdidu.
Est craru chi a custu guvernu regionale de sa limba sarda ufitziale pagu nde li importat. Non pressant a subra de guvernu tzentrale pro custu tema. Faghent propaganda e annùntzios pro pigare tempus e collonare su logu.
Sos professores non la faeddant nen de arresonant, No est unu problema istràtegicu pro issos, antzis lis pòdere fàghere istrobbu ca non nde faeddant e non nde iscrient.
Sa nova duncas no est chi su sardu, forsis, torrat in Rai. Ma chi in duos annos e mesu non sunt resessidos (o no ant chertu) mancu a firmare una cunventzionedda chi fiat giai pronta in su 2014.
S’istòria clìnica, mancari sena detàllios meda de sos antetzedentes istòricos, est bene fata. Sa diàgnosi est crara: “… a custu guvernu regionale de sa limba sarda ufitziale pagu nde li importat. Non pressant a subra de su guvernu tzentrale pro custu tema.” Sa terapia: nos nche devimus essire dae sa sindrome post-coloniale, dae su tzerachìmene mentale e polìticu e nos devimus preparare a nche catzare, cun su votu, custos suta-prefetos rapresentantes de interessos angenos a sa terra nostra.
A proposito di lingua sarda e di nostra storia. Grazie Professor Sanna per le sue ricerche e la sua grandissima passione! Che emozione leggere quei nomi!
Incipit della predica su Santu Lussurgiu (Corpus, 74) recitata in Usellus (anno 1928)
Cristianus carissimus, nosaterus seu fillus de Santus: su sanguni chi scurrit in is venas nostras est sanguni de is martiris de sa fidi. Sa storia nostra giaghì non est ateru che storia de continua sclavitudini amada de si gloriai de su splendori de cuscus erois chi hant combattiu po dogna giusta libertadi, sa libertadi de sa patria e sa libertadi de sa religioni. Calis custas glorias? Sa storia nostras sunt pagas paraulas: Cartagini, Roma, is Vandalus, Pisa e Genova, Sa Spagna. Is monumentus nostrus funti is nuraghis, is casteddus isciusciaus, is barracas de is pastoris. Is erois nostrus? Amsicora, Yosto, Eleonora, Leonardo de Alagon, Giovanni Maria Angioi. E custu est totu su chi teneus de grandu memorias, de is calis podeus imparai e pigai ispirazioni po s’avvenire de sa patria. Ebbenis ancora chi pagas siant is glorias civilis nos si depit cunfortai su pentzai chi de medas e ateras glorias si podeus gloriai ….
Questa era dunque la situazione del sardo meno di un secolo fa e questi erano i predicatori amanti della storia della Sardegna. Poi in venti anni ci fu un vero e proprio tsunami e tutto o quasi tutto fu raso al suolo.