Custu est su giassu in limba Sarda.

Per leggere l’articolo in italiano, clicca sulla bandiera in alto, scegliendo l’opzione del tricolore.

Vindice Lecis, giornalista e iscritore, est nàschidu in Tàtari in su 1957. Dae su 1981 at traballadu pro ses testadas de su Grupu Editoriale “L’Espresso” comente capu cronista, capu redatore e imbiadu.

Dae pagu at publicadu su libru “Il nemico” (“S’inimigu”), su de 15 dae su 2003 a oe.

Con issu faeddamus de polìtica italiana e sarda, cun riferimentos a su rolu de sos mèdios de informatzione betzos e noos.

Su cunfrontu subra de su guvernu est lòmpidu a su mamentu detzisivu. Cale est sa solutzione chi pensas chi est prus probàbile?

Sas eletziones sunt istadas una casta de plebiscitu contra a sas istajones polìticas e de guvernu de custos ùrtimos annos. E mescamente contra a su Pd, chi nd’at incarnadu sos sèberos prus arrajolados. No nd’isco, però, si sos 5 isteddos ant a pòdere dare isvilupu a polìticas de afrontamentu contra a sas impositziones europeas de s’austeridade e de su rigore, sas disauras mannas de sos ùrtimos tempos. Sos primos atos gasi dolimosos de Di Maio pro sos assòtzios finantziàrios e pro sa Nato no andant in cuddu chirru. Sa Lega est galu ligada a duas bias a Berluconi, chi at rapresentadu unu de sos puntos prus bassos de s’istòria e de s’ètica republicana. A guvernare in pare at a èssere cumplicadu pro sos interessos diferentes de sos cales sunt espressione cussos partidos. Sos caminos sunt astrintos pro sos 5 isteddos: o guvernare cun sa Lega o cun su segundu forru, il Pd. Semus a su trasformismu.

Si sas cosas andant gasi, ite b’at de si isetare in cuncretu, dae su puntu de bista de s’atzione legislativa e esecutiva?

Sos 5 isteddos nche cherent bogare jobs act, buona scuola e lege Fornero. Su pd imbetzes nono. Sa Lega narat chi est de acordu ma Berlusconi at semper amparadu cussas leges.

Chitzo est pro fàghere a beru sos contos – e duncas un’autocrìtica – cun su chi est acuntèssidu in domo de su Pd in sos ùrtimos 10 annos? E sa manca bera?

Su Pd no est fìgiu de sa manca, de peruna formatzione de manca, ma una degeneratzione de su sistema de sos partidos chi at tentu sas orìgines disgratziadas suas cun su bipolarismu farsu impostu pro lege. Su Pd , duncas, est espressione de s’iscumparta de sas ideas de ecuidade e giustìtzia sotziale, de su de non bìdere comente sa cuntierra intre capitale e traballu est semper bia e presente, mancari in formas noas. Unu partidu no est un’alliàntzia de sugetos diferentes. E pro custu non podet torrare a una melassa mala a ismartire o pensare a mala bògia de rapresentare cada cosa, dae Marchionne a sos metalmecànicos, o dae sos pastores a sos industriales de su casu. Non si podet. Si podet tènnere craru s’interessu natzionale fintzas detzidende de rapresentare una classe sotziale, sa de su traballu e de sos precàrios. Imbetzes su Pd est unu partidu afusadu giai dae sos tempos de Veltroni. Prus chi no una traitoria de ideas, est unu misturitzu moderadu cunfusu intre parentes distantes a beru de fortzas mannas. Su Pd no est reseseende a nudda ca, comente sas sotzialdemocratzias europes, rapresentat sas elite privilegiadas e mandat a dae in antis totu su chi sos assòtzios finantziàrios disìgiant e pedint.

Su venidore de su bipolarismu italianu est su de Di Maio-Salvini? E in Sardigna, si in casu, ite at a acuntèssere?

Su bipolarismu est giai unu cane mortu. In Itàlia sos polos sunt nessi tres. E semper e cando sas contradditziones intre Di Maio e Salvini no ant a istentare a esplòdere. Sos leghistas non podent fàghere sos populanos comente narant e pustis abbarrare cun Berlusconi. E Di Maio non podet abboghinare pro sos dannos de su pd e pustis asseriare sos assòtzios europeos. In Sardegna su bipolarismu intre chie diat dèpere èssere? Mi àuguro chi non si produat e chi, nointames una lege eletorale antidemocràtica, b’apat, imbetzes, una rapresentàntzia de orientamentos

Como si faeddat de Pd sardu, federadu cun Roma. Una proposta chi Cabras e Maninchedda aiant postu in campu giai in su cumintzu de custa legisladura. Non ti paret chi custa proposta siat lòmpida in foras de su tempus màssimu? In su sensu chi si podat interpretare comente una mossa fata a sa disisperada pro sarvare su chi si podet sarvare.

Sa proposta de Pd sardu, pro comente l’ant impostada, est una fua, una trassa propagandìstica sena ispessore teòricu subra de sas chistiones de s’autonomia regionale e benit dae sos matessi protagonistas de s’adesione disgratziada a su eja referendàriu. Servit a sos sòlitos. S’illusione chi si podant collire unu pagu de votos faghende sa finta de èssere super autonomistas o indipendentistas a pàrrere meu est ridìcula e fintzas ofensiva. Contant sas polìticas chi si proponent in contu de traballu, isvilupu, ambiente, identidade. No autonomias farsas dae Roma.

Ses istadu crìticu cun PsdAz, PdS e Autodeterminatzione. Ma duncas no lu bides unu caminu pro una manera totu sarda de guvernare sa Sardigna?

Bidimus sos puntos. Su Psd’Az benit dae un’istajone longa de cumplitzidade cun sa dereta, in Regione e in Roma. Non depimus ismentigare chi custu Psd’Az non tenet nudda de ite fàghere cun su prus de sa mègius istòria sua. A si podet istare cun sa Lega? Sunt istados alliados de Berlusconi e Cappellacci, totu est possìbile. Su pds imbetzes est unu misturitzu trasseri doroteu a sa sarda, influentzadu dae sa personalidade forte de su capu suo chi est coladu in mesu de esperièntzias polìticas multiformes. Unu post dc. Autodetermitatzione est o fiat unu progetu dadivosu e de non lassare sena carculadu. Teniat un’orizonte prus ambitziosu, ma non si podet pensare de afogare in unu cuntenidore sas contradditziones intre sa manca e sa dereta, ca sas retzetas sunt diferentes. O lu diant dèpere èssere subra de totu. Lu naro in manera provocotòria, ca non bastat a nàrrere de èssere sardos pro pòdere èssere progressistas. Deo so autonomista a beru. Creo in s’autoguvernu in intro de s’ordimamentu regionalìsticu e repubblicanu, mai atuadu de su totu. Sa chistione sarda tenet un’ispetzìficu suo, no est petzi sa chistione econòmicu sotziale tìpica de su meridione de Itàlia, belle chi vivet de riflessu sas contradditziones de su mercadu globale e sos corpos suos negativos chi no ant batidu modernidade ma galu prus irrobatòriu e misèria. Sos sardos e sa Sardigna benint dae unu cuntenutu fundudu e costituint, pro la nàrrere cun Umbertu Cardia, un’entidade istòrica, polìtica e culturale peculiare e distinta chi afundat sas raighinas in su tempus coladu a tesu de s’ìsula, in s‘ispetzìficu ètnicu e in sa particularidade de s’istòria sua, in su disìgiu de autogovernu traduidos in gherras mannas de resistèntzia e in istitutziones ispetzìficas, autònomas o in parte tales. Deo creo in s’unidade de su pòpulu sardu e lu dia chèrrere in caminu pro sarvare s’ìsula Su pòpulu sardu depet torrare a èssere sugetu ghiadore de s’isvilupu suo in sa democratzia. Ponende a un’ala illusiones e velleitarismos.

Su deficit de rennovamentu beru de sas classes dirigentes est su chi diat pòdere frenare de prus sa credibilidade de sas propostas de sa classe polìtica sarda. Comente pensas chi si podet superare custa dificultade?

Sa giunta Pigliaru e sa de Cappellacci pro su chi m’ammento sunt sas prus pagu autonomìsticas de s’istòria sarda. No est petzi chistione de guvernu malu, ma de no èssere bonos a cumprèndere cussu ispetzìficu de autoguvernu chi s‘istatutu, cherende, nos oferit, imbetzes de su rivendicatzionismu farsu e e de su de prànghere pro nos assòlvere. Custas classes dirigentes prus reghentes non connoschent s’istòria, non tenent idea de sa cultura sarda comente cussèntzia colletiva de su pòpulu sardu, ma logrant su màssimu de su praghere cando s’afidant a sas sortes galanas e progressivas de su mercadu globale o non bident su destruimentu de sa sanidade, gioghende cun sos nùmeros de ospiadales o de postos letu. Su cussìgiu regionale no est bonu a revindicare e defensare su rolu de s’ìsula nostra cun Roma ma non solu, preferende a s’afidare a su personàgiu de turnu, mancari cun su nùmene e su sambenadu esòticos. Subra de s’atividade de su Qatar in Sardigna si diat pòdere puntare unu faru, pro nàrrere. S’acuntèssida de su pianu urbanìsticu disgratziadu chi sa giunta cheret atuare faghet cumprèndere cosa meda.

A ti mancat a fàghere su giornalista in unu cuotodianu? E cale est su rolu de sos mèdios de informatzione in sa sotziedade nostra?

A pustis de prus de 35 annos, a fàghere su giornalismu cun àteros mèdios podet èssere interessante e a si dedicare a sa chirca istòrica faghet cunprèndere mègius sa situatzione de oe. Sos giornales diant dèpere rapresentare sos problemas e iscoviare sas cuntierras, cramende sos responsàbiles a nùmene tentu, sena tìmere a disturbare a calicunu. Creo chi a rapresentare a chie non tenet boghe, e non sas famìlias mannas o sos potentes de turnu, siat su caminu de sighire.

In custa dies as publicadu s’ùrtimu traballu literàriu tuo, unu romanzu istòricu subra de sas tensiones e sas atentziones chi furriaiant a in ghìriu de su PCI a pustis de sa gherra. A nos nde faeddas?

“Il nemico” faeddat de sa gherra frita, de sa partzidura de su mundu in blocos contrapostos. Conto su coro de iscurigore de sa repùblica italiana giòvana chi viviat sa contradditzione de una democratzia a autonomia limitada, sugeta a sas esigèntzias e a sos interessos de s’Otzidente. Gasi comente acuntessiat in aterue, est craru. So atraidu dae su giassu de umbra chi in custu Paisu est istadu rugradu tantas bias, prus de su chi est lìtzitu. Su Pci, chi teniat un’istrutura de controllu internu funtzionale a beru, aiat fatu unu sèberu netu e craru pro sa democratzia parlamentare, ma at sufridu pro deghinas de annos sas atentziones de sos servìtzios segretos e de sos guvernos bènnidos unu fatu de s’àteru. In su libru b’at fintzas meda Sardigna e unos cantos documemtos inèditos: dae sas ischedas de s’ufìtziu cuadros subra de sa vida de sos militantes, a su tentatiu de infiltratzione de su contra ispionàgiu de s’aeronàutica in intro de su Pci sardu. E galu àteru.

Ite messàgiu lassat, a torrare a lèghere cussa istòria e cussa istajone democràtica in unu tenpus comente su chi vivimus oe?

Cussa fiat un’istajone de contrapositziones mannas a beru in ue tzertas passiones si pagaiant cun sa vida e sufrende discriminatziones arrajoladas. E belle gasi sos comunidtas e sos democristianos, cun àteras fortzas, sunt resessidos a iscrìere una Costitutzione avantzada mancari no atuada, est a nàrrere a pònnere sas bases de sa cunvivèntzia tzivile e polìtica de sa democratzia italiana. Su messàgiu primu est custu. Su segundu est chi oe sa mancàntzia de sos partidos de massa at incausadu s’isboidamentu de sa democratzia, a s’ispissu reduida a unu simulacru e in manos de sos poderes finatziàrios, irresponsàbiles, chi in su tzentru issoro b’est su profetu e non s’isvilupu de s’òmine.