(Per leggere l’articolo in italiano cliccare sulla bandierina in alto e selezionare quella tricolore)

«Cadelanos, Cadelanos; mòrgiant sos Ispannolos!». Niunu diat àere immaginadu chi a imbolare custu “reinterpretadu” istòricu abbòghinu esseret istadu su presidente de sa Regione Sardigna, Francesco Pigliaru.

Una essida, a pustis de tres annos e mesu de mudìmene, chi at ispantadu fintzas sos indipendentistas sardos. Un’isfogu mandadu deretu a su rapresentante de sa Generalidad de sa Catalùnia in s’Alighera.

Pigliaru at fatu comente cuddos comunistas chi, non potende fàghere sa revolutzione in domo issoro, si poniant sa mallieta de Che Guevara pro s’acunostare. In pagas peràgulas, at manifestadu su disìgiu repressu de medas polìticos sardos chi, non resessende a giùghere a in antis unu progetu indipendentista, soberanista o identitàriu, s’acuntentant de lu bìdere dae sos àteros.

Nois Sardos, cun sos Cadelanos e cun sos Ispannolos, amus fatu unu tretu de caminu istòricu umpare. Non nos depimus ismentigare chi, in su 1323, sos Cadelanos Aragonesos ant incumentzadu sa cunchista de sa Sardigna, acabbada in su 1420. De s’Aragona istòrica faghiant parte s’Aragona, sa Catalùnia e sa Comunidad Valenciana.

Comente ischimus, Isabella de Castilla e Ferdinando de Aragona, in su 1469, ant dadu vida a s’Ispagna ponende umpare sos rennos issoro. A pustis de sa gherra de sucessione ispagnola, in su 1720, su regnu de Sardigna est passadu a sos Savoia.

Pro tantu nos amus batalladu sos Catalanos Aragonesos Ispagnolos pro bellu e 400 annos, semper cun s’ispera de torrare a abboghinare: «Arborea, Arborea; mòrgiant sos Cadelanos, Aragonesos e Ispagnolos!».

Pìgliaru e àteros sardos meda sunt solidarizende, cun rejone, cun sa parte de sa sotziedade cadelana chi cheret detzìdere issa etotu si abbarrare o nono cun s’Istadu ispannolu. Su chi non si resessit a cumprèndere est chi, oje, chie s’est professende a favore de s’autoditerminatzione de sos Cadelanos ghiat unu guvernu chi in Sardigna at votadu a favore de su Referendum pro sa reforma costitutzionale chi nos nde cheriat bogare su pagu de autonomia chi amus.

Àtera atzione de su presidente sardu est istada cussa de àere comunicadu sa solidariedade de su guvernu regionale a su rapresentante de sa Generalidad de sa Catalùnia in S’Alighera, e non a su presidente de sa Catalùnia, comente chi sa tzitade de s’Alighera esseret una entidade extraterritoriale de sa Catalùnia in terra sarda.
Su tempus torrat a s’istòria, narat su dìciu.

Pro custu medas Sardos sunt isperende chi cun s’indipendèntzia de sa Catalùnia e sa morte de s’Istadu ispannolu si torret, sighende cussos chi oje sunt sos territòrios de sas comunidades autònomas ispagnolas, a sas entidades istatuales nàschidas a pustis de sa reconchista de sos res cristianos contra sos Àrabos. Su problema est chi nois oje non faghimus parte de s’Ispagna, e pro tantu non podimus torrare a sa soberania sarda medievale, ca in antis tocat chi fintzas s’Itàlia torret a sos territòrios de sos rennos preunitàrios. Pro tantu, sighende custa lògica, si diat dèpere isperare chi sa Padània si rendat indipendente e nde fatzat rùere s’Istadu italianu.

Tando ite depimus fàghere? Isetare forsis in s’oru de su riu chi colet su cadèvere de s’inimigu nostru pro fàghere sa revolutzione culturale in Sardigna?
Cussos chi oje sunt faghende s’istadu indipendente de Catalùnia istùdiant s’istòria issoro in sas iscolas, faveddant sa limba issoro in totu sas amministratziones pùblicas, e guvernant su territòriu issoro chentza partidos ligados a s’Istadu ispagnolu.

Nois nudda de totu custu.
Su caminu chi sos Sardos depent sighire, in antis de totu, est cussu de torrare a s’identidade sarda cundunu guvernu isgantzadu dae sos partidos italianos.

Si nono nd’amus de aju de nos pònnere sas mallietas cun sas bandelas cadelanas o abboghinare: «Arborea, Cadelanos! Mòrgiant sos Ispannolos o sos Italianos».