(Per leggere l’articolo in italiano cliccare sulla bandierina in alto e selezionare quella tricolore)
«Cadelanos, Cadelanos; mòrgiant sos Ispannolos!». Niunu diat àere immaginadu chi a imbolare custu “reinterpretadu” istòricu abbòghinu esseret istadu su presidente de sa Regione Sardigna, Francesco Pigliaru.
Una essida, a pustis de tres annos e mesu de mudìmene, chi at ispantadu fintzas sos indipendentistas sardos. Un’isfogu mandadu deretu a su rapresentante de sa Generalidad de sa Catalùnia in s’Alighera.
Pigliaru at fatu comente cuddos comunistas chi, non potende fàghere sa revolutzione in domo issoro, si poniant sa mallieta de Che Guevara pro s’acunostare. In pagas peràgulas, at manifestadu su disìgiu repressu de medas polìticos sardos chi, non resessende a giùghere a in antis unu progetu indipendentista, soberanista o identitàriu, s’acuntentant de lu bìdere dae sos àteros.
Nois Sardos, cun sos Cadelanos e cun sos Ispannolos, amus fatu unu tretu de caminu istòricu umpare. Non nos depimus ismentigare chi, in su 1323, sos Cadelanos Aragonesos ant incumentzadu sa cunchista de sa Sardigna, acabbada in su 1420. De s’Aragona istòrica faghiant parte s’Aragona, sa Catalùnia e sa Comunidad Valenciana.
Comente ischimus, Isabella de Castilla e Ferdinando de Aragona, in su 1469, ant dadu vida a s’Ispagna ponende umpare sos rennos issoro. A pustis de sa gherra de sucessione ispagnola, in su 1720, su regnu de Sardigna est passadu a sos Savoia.
Pro tantu nos amus batalladu sos Catalanos Aragonesos Ispagnolos pro bellu e 400 annos, semper cun s’ispera de torrare a abboghinare: «Arborea, Arborea; mòrgiant sos Cadelanos, Aragonesos e Ispagnolos!».
Pìgliaru e àteros sardos meda sunt solidarizende, cun rejone, cun sa parte de sa sotziedade cadelana chi cheret detzìdere issa etotu si abbarrare o nono cun s’Istadu ispannolu. Su chi non si resessit a cumprèndere est chi, oje, chie s’est professende a favore de s’autoditerminatzione de sos Cadelanos ghiat unu guvernu chi in Sardigna at votadu a favore de su Referendum pro sa reforma costitutzionale chi nos nde cheriat bogare su pagu de autonomia chi amus.
Àtera atzione de su presidente sardu est istada cussa de àere comunicadu sa solidariedade de su guvernu regionale a su rapresentante de sa Generalidad de sa Catalùnia in S’Alighera, e non a su presidente de sa Catalùnia, comente chi sa tzitade de s’Alighera esseret una entidade extraterritoriale de sa Catalùnia in terra sarda.
Su tempus torrat a s’istòria, narat su dìciu.
Pro custu medas Sardos sunt isperende chi cun s’indipendèntzia de sa Catalùnia e sa morte de s’Istadu ispannolu si torret, sighende cussos chi oje sunt sos territòrios de sas comunidades autònomas ispagnolas, a sas entidades istatuales nàschidas a pustis de sa reconchista de sos res cristianos contra sos Àrabos. Su problema est chi nois oje non faghimus parte de s’Ispagna, e pro tantu non podimus torrare a sa soberania sarda medievale, ca in antis tocat chi fintzas s’Itàlia torret a sos territòrios de sos rennos preunitàrios. Pro tantu, sighende custa lògica, si diat dèpere isperare chi sa Padània si rendat indipendente e nde fatzat rùere s’Istadu italianu.
Tando ite depimus fàghere? Isetare forsis in s’oru de su riu chi colet su cadèvere de s’inimigu nostru pro fàghere sa revolutzione culturale in Sardigna?
Cussos chi oje sunt faghende s’istadu indipendente de Catalùnia istùdiant s’istòria issoro in sas iscolas, faveddant sa limba issoro in totu sas amministratziones pùblicas, e guvernant su territòriu issoro chentza partidos ligados a s’Istadu ispagnolu.
Nois nudda de totu custu.
Su caminu chi sos Sardos depent sighire, in antis de totu, est cussu de torrare a s’identidade sarda cundunu guvernu isgantzadu dae sos partidos italianos.
Si nono nd’amus de aju de nos pònnere sas mallietas cun sas bandelas cadelanas o abboghinare: «Arborea, Cadelanos! Mòrgiant sos Ispannolos o sos Italianos».
La scoperta dell’acqua calda .. Arrivi un tantino in ritardo..ma comunque benvenuto!
Da noi si dice avere la testa calda, volete tornare al medioevo perché voi siete il medioevo e finitela di dare la colpa ad altri, siete voi un grosso problema esistenziale.
Generalitat, non Generalidad.
Nota storica
“Per tanto abbiamo combattuto i Catalani Aragonesi Spagnoli per ben 400 anni, sempre con la speranza di tornare a gridare: «Arborea, Arborea! Muoiano i Catalani, Aragonesi e Spagnoli».”
Fino ai primi anni del 1400 i sardi (e non solo) hanno combattuto contro i catalani-aragonesi, in seguito c’è stata un’integrazione, in parte terminata quando molti esponenti catalani decisero di tornare nella penisola, e in parte quando il Regno di Sardegna venne sempre più considerato come un regno di secondo grado dalle monarchie spagnole.
In seguito, a partire dal nuovo percorso politico cominciato nel 1626, la Sardegna assume una posizione lealista, prendendo posizione contro le secessioni catalane e le altre forze anti-monarchiche di altre province, quindi si ritorna a combattere contro i catalani non per l’indipendenza, semmai per ribadire “un lealismo senza eguali e quindi meritevole del favore del re” e questo anche durante la guerra di successione spagnola dove “I Sardi sembrano disposti a ribadire la loro innata fedeltà a qualunque sovrano sieda sul trono della Monarchia ispanica, a prescindere dalle dispute dinastiche in atto”
* Francesco Manconi, la Sardegna al tempo degli Asburgo
Artìculu prenu de faddinas istòricas e áteru!