(Per leggere l’articolo in italiano cliccare sulla bandierina in alto e selezionare quella tricolore)

Ddoe at unu grupu bastante mannu de persones chi, de cando in cando, s’agatat pro chenare paris. Segundu una règula de bivere tzivile, est finas istabilidu chi custas persones detzidant a majoria in ue andare e chi su seberu adotadu òblighet a is chi non sunt de acordu puru.
A s’ora de espressare sa preferèntzia, si cumprendet luego ca ddoe at una majoria chi diat agradare s’idea de si papare unu geladu.
Dae su tenore de is chistiones informales, difatis, parit chi ddoe apat gana de calicunu durche friscu e prus ligeru de canto papadu in onni ocasione pretzedente.
A unu tzertu puntu, però, antis chi cada unu apat espressadu in pùblicu sa preferèntzia sua, incomintzant is allegas: calicunu acrarat ca dd’agradat de prus su pistatzu de sa crema, in tames chi àteros pretendent de èssere istados issos is primos a chèrrere mandigare unu geladu, e duncas, de àere prus deretu a seberare sa gelateria.
Luego a pustis, intrat in s’allega finas su fanàticu de su geladu in bussa, contrariadu dae chie pretendet chi su geladu siat prodùsidu dae bacas chi no ant sufridu in s’ora de sas murghere.
Si nde istantàrgiant pustis is persones chi pretendent de si setzere a mandigare cumpositziones de geladu a sa moda de papa e bufa.
Peristantu sa dibata tra cussos chi ddis agradat su geladu si fùrriat serrada e polèmica, a bellu a bellu pigant fortza cuddos pagos chi susteniant su locale de avesu in ue fiant istados semper, in ue serbint una supa – in capas saborida a s’ora ma oe ranchida e fragosa – frutu de impastos dudosos e ingredientes casi semper male acostados.
Abbigiadu chi si nd’ant de is rajolos tra cussos chi ddis agradat su geladu, is meres de is locales traditzionales nde bogant acordos cun calicunu matzone chi, in càmbiu de profetu personale, dispintat ca dd’agradat su geladu e promitet a is àteros ca, in ue ant andare a si papare sa supa, issu s’at a leare s’aficu de faghere coghinare finas calicunu durche.
Contat faulas ischende de ddu faghere, ca est informadu e ischit ca is meres de is locales betzos no ant intentzione peruna de donare àteru si nono sa supa issoro, fata de misturos e nudda cumparada a su sabore friscu chi su geladu feti podet oferrere.
In concruida, arrennegados dae custas dibatas sena acabu, medas sèberant beni·mi·nde de no espressare su votu issoro e lassant chi siant àteros a detzidere pro issos, lassende de s’interessare a sa sèbera.
In s’ora de votare, tra brigas subra sa gelateria e subra sa genia de geladu e sèberas arrennegadas de astensione, is amantes de su durche si partzint in milli arritzolos e custu acabbat, comente a conseguèntzia, cun su domìniu de cuddos pagos chi preferint, pro motivos a s’ispissu mancu alimentares, sa supa.
Custu s’iscenàriu chi at marcadu sa Sardigna finas a oe, un’iscenàriu in su cale sa majoria de is Sardos creet chi siat giustu a fàghere calicuna cosa pro amparare s’ìsula, calicuna cosa chi defenset sa terra nostra dae is afracadas de onni genia chi depet aguantare.
Sa prus parte de is Sardos est contra a polìticas chi apant in contu esercitatziones bèllicas in is mares nostros, a mudare sa Sardigna in unu muntonàrgiu pro iscòrias nucleares; no apo intèndidu agiumai a nemos chi non siat in favore de fainas deretadas a firmare s’ispopulada de is zonas internas o tzitadinos chi, a tesu dae is giogos de podere e dae su profetu econòmicu, no siat in favore de una sanidade umana e a costadu de totus, chi non lasset mòrrere a is persones pro neghe de sa distàntzia de is ispidales. Non mi potzo mancu immaginare e cale sardu, sena èssere dotzente de custa o cudda matèria, si potzat nàrrere cuntentu de su sistema de is trasportos internos e esternos.
E puru si donamus atentzione canto acontèssidu in is ùltimos bintighimbe annos, is polìticas regionales subra custas chistiones sunt istadas semper is matessi, agiumai inderetadas a risolvere is problemas sardos e a s’imbesse semper prontas a ponnere mente a is òrdines de chie, a livellu natzionale, aiat donadu podere a is guvernadores de s’ora e nde cunditzionaiat onni sèbera.
A in antis a custu, mancari is nùmeros favorèvoles in sustàntzia e finas superiores, no amus resèssidu mai a ativare unu fronte ùnicu de chie diat chèrrere pònnere in su tzentru de sa polìtica solu e feti sa Sardigna.
A custu riguardu, amus a s’imbesse gosadu comente a malaidosa de sa malasorte de is àteros e cussu at acabadu pro isperditziare àteros votos e istronare a is tzitadinos chi, a in antis de un’alternativa vàlida e cumpata, diant fàghere seguru cunfiantza a unu movimentu unitàriu in defensa de s’ìsula.
E bene, un’atzinnu minudu de ispera dd’apo sebestadu chenàbura 15 de cabudanni, cando in su cuntzertu mannu Mama Sardigna, organizadu dae s’Assòtziu Sardos, apo collidu unu sentidu de unione e gana de collaborare tra su mundu de sa cultura, de is assòtzios, de is voluntàrios, tra is Sìndigos chi sunt in prima linia a batalliare contra is fainas chi non giuant a nudda de sa Regione e tra is tzitadinos, entusiastas de custu clima de cumpartzida.
Apo bisto a persones e movimentos, chi finas a sa die antis si decraraiant nemigos, collaborare a su resurtu de sa manifestatzione e espressare a una boghe sola su disìgiu de ponnere sa Sardigna in su tzentru, de escluere dae is protzessos detzisionales a chie sa Sardigna non dd’istimat, de agatare e pònnere a una banda is sardos frassos chi totu ant fatu finas a como francu is interessos de s’ìsula, pigados comente sunt dae su fogu sacru de is poltronas e de su podere, chi solu is alleàntzias cun partidos unu tempus prus mannos ddis podent regalare.
Ispero a beru chi Mama Sardigna potzat èssere non feti lòmpida ma base cumprida dae ue partire pro una rennoada unidade de intentos; isco ca ddoe at àere de traballare meda e àngulos acutzos de sumentare ma s’Assòtziu Sardos, in s’istatutu suo, s’at postu custu obietivu, traballare pro aunire, si leare s’aficu de federare is partes sanas de Sardigna e fàghere de manera chi is fortzas de totus, mannos o piticos chi siant, costituant unu multiplicadore de entusiasmu finas pro chie, iscrètidu, dae ora no andat a votare o no at tentu mai a in antis alternativas vàlidas a is sòlitas supas.
Faghimus totus unu passu agoa pro nde mòvere chentu a in antis, totus impare, in s’ùnicu interessu de s’ìsula nostra e su resurtu at a lompere, pròpiu comente at acontèssidu pro Mama Sardigna.