(Per leggere l’articolo in italiano cliccare sulla bandierina in alto e selezionare quella tricolore)

E ite est chi contant custas duas immàgines?
Unu muntone de allegas. Sa prima faeddat de s’ànimu de s’òmine in divisa. Meda meda contant finas is lagrimas de sa fèmina. Tropu de s’isciacu chi su mundu bidet colende suta is ogros in s’istrafuddidu prus mannu, mancu si esseret unu film.
Contat de unu dovere de crompere, de òrdines de pònnere a mente e de s’apeleu totu interiore chi cussos òrdines càusant. Èvocat su mitu de Antigone, in briga tra su dovere cumandadu dae sa lege tzìvica e cussu pretesu dae sa lege naturale, in dudas tra cultura e Natura.
Cun atùliu, nos contat de canto fungudu e iscurigosu est s’ànimu umanu, tzelebrende in una fotografia s’amonestu antigu de Eraclito malu a cumprendere: “pro canto tue potzas caminare, nemmancu traessende totu sa vida, tue dias podere agatare is làcanas de s’ànima: fungudu gasi est su lògos suo”.
Sa fotografia immortalat una sobradura, cussa de s’ànima, chi fuet s’impèriu de s’intelletu, iscampende·si·nde cun una faina naturale e delicada, umana diamus narrere, ca tale est una carìtzia. Cussèntzia e Ànima chi si cuntierrant is fainas de s’òmine. In ue una pretendet su respetu de òrdines rigorosos e tassativos, chi non mirent addua su de ddis pònnere mente; s’atera chi s’incarat a mirare pròpiu cuddu addua refudadu dae sa cussèntzia, iscoviende su matessi dolore, collidu in ogros de un’àtera persone. In cussu atzinnu simple, ddoe at, su reconnoschimentu de su disisperu, comente in unu giogu de ispigros, in ue canto reflessu est sinnu de un’umanidade chi sufrit. Est mustrada sa particularidade e ispecifitzidade umana, espressada de un’iscòrriu fungudu tra Cussèntzia e Ànima, tra deretu e Etos, tra cultura e Natura: su Polemos chi isbisuriende su Deo dd’aparat a s’impertinèntzia de sa tragèdia perenne chi est a nos agatare.
Contat finas de su dolore de una femina. Un’Eritrea pedende amparu. Miru sa cara sua sena prus tretos si nono un’ingestru chi iscòviat su disisperu aguantadu pro more de sa posta a una banda in una sotziedade chi refudat de lassare faeddare e de ascurtare chie est marcadu in s’Ànima dae sa Morte. Is rugras de s’espressada sua èvocant is chèntrios lassados a mai prus in carre bia de sa gente e de su continente suo. Bido, in cussas lagrimas, cussu chi non faghet a cuare: su disprètziu, sa violèntzia, is ofensas chi martùriant su coro, su sufrimentu, s’angùstia e sa dèbile lughe de un’ispera luego avilida. Sa figura sua istrìgile est immàgine crara de su desertu àrridu de proine e arena, abbadu cun sàmbene. Sa cara sua est terrinu aradu dae bombas. Sa mirada sua est giai pèrdida in segus a s’umbra de fìgios pèrdidos, istorrados dae su giogu, sacrificados a sa gherra.
Pustis ddoe at sa segunda fotografia. Unu mesu militare chi istrecada contra s’asfaltu a unu pipiu. No isco si siat cussa puru un’immagine de is acontèssidas tristas de Roma, ma est sena dudas, sìmbulu de sa metamòrfosi maligna chi su sentidu e s’ànimu de Itàlia sunt aguantende. Pro cussa fotografia ddoe at istadu connatzionales mios chi s’ant allegradu, ant gosadu, ant afestadu. Est sa fortza mala de is armas chi istrecat e annuddat s’innocèntzia de is pitzinnos, imputados de àere feti bisadu chi su mundu ddis esseret potzidu riservare a issos puru ispàtzios abertos in ue giogare.
Si sa prima fotografia est una ventana chi s’aberit a s’ispera, sa segunda dda ochiet. Si in sa prima immàgine mi ddoe agato, in sa segunda m’assucono. Si cudda carìtzia ispontànea est finas in nùmene meu, cudda bota Nono! No est in nùmene meu. No atzeto chi sa dimanda de seguresa induida pertochet su sacrifìtziu de s’umanidade mea. In nùmene meu nono, Minniti. Non podes, in nùmene de su pòpulu soberanu, carrargiare su Paisu in s’intziviltade e in sa barbaridade dignas de unu regìmene.
Is duas fotografias contant mègius de milli paràulas s’èpica sena eroes de su sèculu XXI. Sa distopia chi si presentat comente a benidore pro una Europa chi non at ischidu purgare s’ànima sua dae sa brutesa cumprida a longu de su sèculu curtzu. No amus fatu mai a beru su contu cun su passadu nostru sinnadu dae campos de ispèrdida e ratzismu furriados mudos dae su disdoru, agiumai riscatados a prenu cun corrutu sintzeru. Semus ochiende canto tenimus de prus valore: s’umanidade nostra, sa capatzidade nostra de nos cummovere e de nos sentire sa vida de un’àteru. Non ddoe at eroismu in cussa bota chi istrecat unu corpus disamparadu. Is ùnicos eroes sunt is ùltimos, is chiribbaos de s’istòria, ca ant in ànimu su dolore chi nois amus ispartu a manu prena, ma finas cudda chi a nois no est prus cuntzèdida: sa fortza eròica de s’ispera.