Sa Costitutzione de Maninchedda e Sedda m’ammentat cuddu tale chi, no apende dinari, sonniaiat a boghe arta a dae nantis de sos fìgios de comporare una bella màchina, ponende in subbùlliu tota sa famìlia: chie si cheriat sètzere a dae segus, chie a dae nantis, chie a destra, chie a manca.
A sa fine su cabufamìlia, pro ammasetare sos ànimos, at abboghinadu: «Bastat! Totus a fora dae sa màchina!» mancari non b’esseret peruna màchina.
In sa polìtica indipendentista sarda si sighit a giogare in duos tàulos, e imbolare semper prus in artu, comente cuddos professionistas de su poker chi chircaiant de trampare cunduna iscala mancada e, iscobiados, acusaiant s’aversàriu de àere trucadu sas cartas. Si tzichìrriat “Arborea! Arborea!
Morzant sos Aragonesos” a pustis de àere giogadu cun sos “colonizadores” tres quartos de partida, passende dae coros a piche e betèndeche totinduna sas cartas in s’aera, pro andare a si sètzere indunu àteru bancu.
S’istòria torrat a s’istòria, ca, fintzas a finitia de su 2012, su Partidu Sardu de Atzione aiat elaboradu una “Declaratzione de indipendèntzia” (aprovada dae totus in su 32u Cungressu natzionale) e, in su mese de martzu 2013, a pustis de bator annos de alleàntzia cun su Centru Destra, aiat lassadu sa Giunta Cappellacci, de fatu giai isfidutziada dae s’ex Presidente de sa Cummissione reformas, Paolo Maninchedda, in antis chi custu besseret dae su Psd’Az.
Cando si narat de mantènnere fide a sos pròpios printzìpios … In sas eletziones regionales de su 2014 su Psd’Az s’est postu torra cun su Centru Destra, pro àteru ghiadu dae su matessi Cappellacci, mentres Paolo Maninchedda, costituidu su Partidu de sos Sardos, est andadu a s’alleare cun su PD in sa gasi narada coalitzione “sovranista”, umpare a IRS e Rossomori.
Sos àteros partidos indipendentistas sunt andados ognunu a contu sou, non resessende a pònnere in Regione nemmancu unu rapresentante.
Come, peroe, est bènnidu su momentu de giambare matzu e giogadores. Tocat de pònnere règulas pretzisas a manera chi chie setzit in su bancu de sos partidos italianistas est fora dae su giogu.
Si depet fraigare una coalitzione manna identitària in ue siant parte totu cussos (partidos, movimentos polìticos, assòtzios e òmines lìberos) chi cherent fàghere progredire custa terra cumpartzende unu programma de isvilupu sèriu e realizàbile.
In s’Istatutu nostru (Costitutzione de “Sardigna nostra, movimentu identitariu sardu”) amus postu in serrada un’artìculu chi los resumit totus: ammaniare unu guvernu de alternativa a cussa rapresentada dae sos partidos polìticos italianos.
Credimus chi peri una coalitzione identitària ebbia si potzat realizare su bisu de giùghere sa màchina guvernativa sarda dereta a unu caminu nou de soberanidade. Si nono, amus a sighire a intèndere: «Bastat! Totus a fora dae sa màchina!».
Si podet (e depiat) fàere un’anàlisi precisa po bíere chi, e comente, su domíniu istràngiu, ponendho s’isperàntzia nosta fora de noso (in is angenos, is chi ‘contant’) e de sa Sardigna (dipendhéntzia, “colà dove si puote”) dividit, ispartzit is Sardos, antzis nos’ispimpirallat, nosi faet a farinos e distruet puru sa fidúcia e istima in noso etotu a su puntu de pentzare male s’unu de s’àteru. E segundhu comente afrontaus sa vera chistione de sa Sardigna e de is Sardos (sa dipendhéntzia cun totu is corollàrios) abbarraus puru ispimpirallaos, iscagiaos, chentza ‘cagiare’ nudha, chentza ndhe bogare nudha si no manifestatziones de protesta e murrúngios.
Depet èssere però una cunvintzione chentza dúbbiu perunu chi si una cosa depiant fàere totu is Sardos chi in calecuna manera bolent cambiare abberu sa cunditzione nosta depiant fàere solu unidade. E a fàere contu de totu is ‘siglas’ o ‘etichetas’ chi fatuvatu essint a pígiu e si proponent mi benit fintzes de pentzare male de is indipendhentistas e no est craru própriu nudha si bolent coltivare sa fidúcia in noso o isperare in chie nosi ponet asuta.
Como, geo, non bògio pentzare male de nemos (cunsideru a parte po cussos dipendhentistas): is chi funt “al di qua” de su Tirrenu cun is peis e prus puru cun sa conca mi bastat de dhos pigare “sulla parola”. Bio però presuntziones macas, e a dónnia modu presuntziones, presumu, chi iat a bòllere fàere una fortza política immaculada, de gente immaculada: deosi pentzo chi nosi abbarret a dispositzione solu Nostra Segnora.
Labae ca seus (seo nanendho SEUS, cussu puru chi est iscriendho custos foedhos) totu brutos de dipendhéntzia! Si no àteru ca murigandho cust’àliga assumancu po dha pinnigare a che dha fuliare nos’imbrutaus is manos.
Un’àtera presuntzione assurda e maca est cussa chi cunsiderat sa gente fossile, e duncas, si at tentu it’e fàere cun is dipendhentistas, est bullau in eternu e si càmbiat idea est unu pagu sériu chi no meritat fidúcia. Duncas solu is chi funt naschios “puri”, “incontaminati”, meritant crétia!
«Si deve costruire una grande coalizione identitaria»: bene! Est un’àtera fórmula chi podet èssere nudh’àteru si no unu minestrone prus “ingredienti”, si apenas fatzo su contu chi in s’identidade de is Sardos dhu’est, e meda, fintzes su servilismu aprofitadore de is chi iant a bèndhere dónnia dignidade, dhu’est fintzes s’ingannu de su dipendhentismu.
E su programma mi faet pentzare a chentumila cosas – totu una prus urgente e grave de s’àtera –chentza chi in mancuna manera e misura càmbiet su raportu de dipendhéntzia coloniale cun s’Itàlia.
Si custa fórmula est su “mínimu comunu denominadore” po fàere “fortza paris” (ojamomia custos foedhos, paret ca funt su copyright de su PSD’Az!) tocat però de agatare su mínimu comunu denominadore in d-unas cantu cosas – PAGAS! – de fàere. Seo naendho de FÀERE, no de predicare, disigiare, pedire! Sinono un’Amministratzione “identitaria” at a sighire a cúrrere che a totu is àteras po tupare a cingomma americana is istampos de su bombardamentu chi nosi faent dónnia die (sa ‘normalidade’ e no nosi faetmancu assicare, nos sicat ebbia, nosi faet sicare, ma pagu contu faeus de cussa, ispantaos de prus po su chi “fa scandalo”).
Cales cosas de fàere? Unas cantu chi no dipendhent de s’Itàlia e no prus pagu graves de cussas chi dipendhent de s’Itàlia: cosas de pedire a noso etotu, de fàere noso, ca est in podere nostu a dhas fàere. Ite pentzaus de cuncordare de fàere? Ite seus dispostos a fàere (natzo “seus” ma a mimi no mi contet nemos si no coment’e manorba: su de fàere meu po sa Sardigna seo faendhodhu mancai a manos brutas), ite seus dispostos a fàere po fàere ischire a s’Itàlia chi seus gente séria e no ancora is buratinos pedidores?
E unas cantu cosas chi, invece, dipendhent de s’Itàlia. Cales? Cales funt is nodos chi nos’acàpiant e nosi allupant de iscapiare deretu e no a “campa cavallo”?
E como fatzo unu cunsideru. Intantu, chi is discussiones no si faet in custu furrungone cuau de internèt e mancu un’annu innanti de is eletziones: ca sa cosa no est chistione de eletziones e ne de calecun’annu!!! Si noso tenestis sa fortuna de àere su méngius Presidente de sa RAS no solu de totu is tempos ma de totu su mundhu ma is Sardos sigheus a èssere laureaos a ignorantes, “distratti” cun sa conca aintru de chentu TV italianas (e ojamomia cussas sardas!) e su coro inue no portaus is peis, ispimpirallaos po contighedhos de segamigasu e sèmpere apedhiaos a is pragheredhos de mortos de fàmine, de miràculos no ndhe at a fàere perunu presidente “eroe”, no nd’at a fàere peruna amministratzione (cun ‘políticos’ sèmpere impegnaos a giogare a topi e gati segundhu chi siant “maggioranza” o “opposizione” de cadira).
Seus is Sardos chi depeus cambiare mentalidade, cumportamentos, istima e fidúcia in noso etotu e coltivare is capacidades de nosi guvernare. Sa fortza de un’amministratzione dh’at a fàere sa gente.
Su cunsideru. Oe, cun is cunditziones, mentalidade e cumportamentos de is Sardos, peruna “coalizione identitaria” tenet sa credibbilidade de is partidos italianos “che portano le mani in pasta”, cun totu “gli amici potenti” chi tenent e podent comporare sa miséria nosta fintzes solu cun d-una promissa cantu s’unga: pentzae si podeus arregòllere su matessi tanti de votos! Ma si noso no portaus is Sardos ancora ingabbiaos in is partidos italianos a dh’acabbare, is partidos italianos funt s’acàpiu a s’Itàlia chi nosi sighit a allupare. Geo no seo de s’idea chi “destra” e “sinistra” funt oguales (o “centro-sinistra” e “centro-destra”). Ma funt oguales in s’acàpiu chi allupat sa Sardigna, ca est s’acàpiu iscritu in s’istória e in sa Costitutzione de sa Repúbblica italiana.
Tandho, est assolutamente necessàriu a fàere sa coalitzione identitària e arregòllere cantu prus cunsensu e fortza, ma po pònnere su pesu suo a càrrigu de is dipendhentistas sardos chi tenent “gli amici al governo” e a dónnia modu in su Parlamentu italianu po pedire a s’Itàlia seriamente e otènnere is duas o tres cosas de su programma de sa coalitzione chi non dipendhent de noso, de otènnere in dunu tempus curtzu e istabbiliu, e no a “campa cavallo” ibertandho àteras votatziones po pinnigare àteros votos de ingannu sighendho a giurare puru “fedeltà” a sa Costitutzione de sa Repúbblica italiana che a totu is pistadores de abba.
”Gli altri partiti indipendentisti” r-esistettero, non vendendosi per un piatto di lenticchie. Scusi se è poco.
Vorrei la traduzione del lungo post pubblicato. Purtroppo non riesco a capirlo.