(Per leggere l’articolo in italiano cliccare sulla bandierina in alto e selezionare il tricolore)

Tra is addòbios culturales istiales, intro de is programmas cuncordados dae fèstival meda, eris ddoe aiat su chi teniat comente a protagonista unu de is iscritores de prus importu galu bios: Irvine Welsh. Autore de romanzos famados comente “Trainspotting”, “Ecstasy”, “Filth”, “Acid House” e àteros meda, a s’iscritore dd’ant invitadu pro sa deghe editziones de su fèstival “Sulla terra leggeri”.
Peri is iscritos suos fiat simple a cumprendere ca Welsh non fiat tzertu s’evolutzione de un”istudiante modellu, e chi sa manera particulare e funguda de iscriere sua fiat frutu de unu cherbeddu foras de is cunventziones e de sa pràtica generale. A aberrere unu romanzu de Welsh est comente intrare in un’òrbita lessicale chi, imperende sa paràula, giughet a unu mundu chi est difìtzile a classificare cun is paràulas simples chi imperamus a fitianu.
Est a annuddare onni règula, onni perfetzione de s’iscritu, in favore de un’esperièntzia lugorosa e difìtzile de ismentigare. Millu chi in palas de custu gèniu de s’arte literària ddoe at un’òmine chi at bìvidu esperièntzias foras de comunu e, a s’ispissu male giudicadas.
Oe Welsh at 59 annos e, in prus de èssere iscritore, est un’òmine cun aficu polìticu mannu, cuntestadore de s’economia neo-liberista e de su consumismu, dae semper a costadu de s’indipendèntzia de sa terra ue at nàschidu, cudda Iscòtzia chi contat in is libros suos, cudda natzione chi contat partende dae sa tzitade sua, presente in unos cantos de is romanzos iscritos, Leith.
S’Iscòtzia est intro a onni pàgina, diamus a podere afirmare, is personàgios suos si nde befant de is inglesos, sa partzida ischeta chi Welsh cheret donare est crara: una cosa est s’Iscòtzia, àteru est s’Inghilterra. Movende·mi in sa retza, addòbiu un’artìculu chi faeddat de Welsh comente a unu “iscritore” inglesu e penso chi a s’ispissu nos disconnoschimus chie ddoe at in palas a unu nùmene e a unu tìtulu.
Dae sarda, a mala bògia, non m’ispanto chi, subra determinadas bisuras polìticas, fatu fatu nde calet una napa niedda, a non distinghere sa natzione iscotzesa dae cussa inglesa est unu pagu canto acontesset a is iscritores sardos chi si fùrriant italianos pro imperare sa limba italiana, Welsh duncas est unu iscritore “inglesu” ca in inglesu iscriet.
Eris, in s’ora de ddu intervistare subra su palcu de su fèstival, fia mirende in cara a Welsch cun incuru mannu, apo ascurtadu atenta is preguntas chi dd’ant fatu, chi diant potzidu èssere de àtera calidade. A preguntare a un’iscritore comente a issu: “Beru est ca as iscritu unos cantos de is libros tuos in metropolitana?” o “E cale est sa pregunta chi prus t’at orròschidu in contu de Trainspotting?”, “As seberadu tue sa mùsica de su film?” Cun sintzeridade m’at furriadu finas trista. Un’òmine cun unu passadu pagu ditzosu, fìgiu de una serbidora, chi at traballadu finas comente a ispatzinu antis de otènnere resurtos, un’òmine postu in polìtica, de intellighèntzia biatza… a chie ant inderetadu preguntas de saloto televisivu, tontas e iscontadas, una làstima a beru.
Apo intèndidu de onni manera unas cantas cosas de interessu a longu de s’intervista, pro esempru cando Welsh at naradu “A s’ispissu intendo contare ca pro podere iscriere amus bisòngiu de una situatzione ideale, sunt tontesas, faghet a iscriere in totue”.
E pensare chi in sa retza no est difìtzile a agatare intervistas a Welsh in ue sa calidade de is dimandas est àtera, in s’artìculu de elisabetta Pagani, pro nàrrere, cuncordada pro La Stampa su 17/09/2016, (inoghe s’acàpiu):
“Faghet a bivere sena dipendèntzias?”
“E cale est oe sa dipendèntzia tua?”
“S’Iscòtzia si diat podere permitere s’indipendèntzia de tipu econòmicu?” A custa Welsh respondet gosi: “Ite pregunta est? E pro ite non si diat depere permitere bistu chi tenet prus resursas naturales de s’Islanda, chi parit si nde iscabullere bene? S’Iscòtzia tenet s’85% de sa populatzione de su Rennu Unidu e calicuna cosa comente a su 40% de is resursas naturales suas. Penso chi cun s’indipendèntzia si diat furriare in unu paisu ricu meda”.
Diat serbire a beru a connòschere a su mancu s’istòria de un’autore importante comente a issu, antis de dd’invitare e de ddi riservare un’intervistedda tonta. Ocasione isperditziada a beru, isperemus a su nessi chi Welsh si nde leet bellos ammentos de is paesàgios e de sa gastronomia nostra.