(Per leggere l’articolo in italiano cliccare sulla bandierina in alto e selezionare quella tricolore)

Depo iscoviare chi in Ulìana no ischia a beru de in ue incumentzare.
Ddoe fiant unas cantas preguntas donende furriotos in conca, un’iscuta antis chi Cenceddu Palimodde – istòricu restoradore e animadore culturale, isportivu e sotziale de bidda sua e de su logu intreu – m’esseret lassadu sa paràula: “E pro ite so inoghe? E pro ite custas persones sunt inoghe? E ite chircant dae s’acarada cun mimi e ite deo de cussa cun issos? Apo a èssere in gradu de rispondere? E apo a resèssere a retzire e traduere in punnas positivas su chi de issos at a giughere?”.
Iscòvio finas chi non mi dia àere isetadu de m’agatare a in antis – a is 19.30 de unu 28 de làmpadas allampiadu – una chentina de persones, in ue non fartaiant fèminas e giòvanos, chi de avesu sunt ausentes dae is addòbios auto-referentziales in ue faeddant de polìtica.
In tames chi totu at sighidu in sa manera prus naturale e ammisciadora possìbile. Prus de duas oras de cunfrontu, preguntas e rispostas, isperos e cumpartzida de un’orizonte comunu tra is presentes:
Proare a costruere un’acarada, unu benidore, un’alternativa in prena e assoluta truncadura cun su chi tenimus a in antis , ma finas cun su chi ddoe aiat finas a tres annos a oe.
No amus faeddadu de aversàrios cun nùmene e sambenadu ma de cumportamentos e prospetivas de chi nos cherimus istesiare. S’empatia chi nd’at essidu a campu tra persones chi no s’aiat bistu mai antis – e chi non sunt aunidas dae relatziones de clientela, padrinadu e padronadu – est istada assoluta, in una bisura de cumpartzida chi at annuddadu onni cresura.
Non nos amus preguntadu a pare pro chie amus votadu totu a longu de sa vida nostra, ma nos amus agatadu de acordu in narrere chi is persones e is progetos-caminos polìticos s’avalorant e giùigant pro sa craresa, trasparèntzia e credibilidade de s’istòria de is persones chi ddus presentant: e chie sunt, e ite ant fatu, e ite si leant s’aficu de fàghere e cale gradu de fiantza tenent siat in canto proponent siat in s’acostada ètica a sa declinatzione sua.
Nos amus naradu chi non semus perfetos, chi non semus is mègius, chi diamus podere faddire, ma nos amus leadu paris s’aficu a no èssere dipendentes dae perunu grupu de podere e clientela, dae perunu padronadu partiticu e econòmicu.
Nos amus impromìtidu a pare de traballare pro chi su presidente de sa Regione imbeniente non siat iscritu nen dae Berlusconi, nen dae Renzi ma dae is sardos. E chi a issos feti rispondat, intendende·si unu de issos – sena birgòngia o cumplessos de inferioridade – cumpartzende cun issos gosos, sufrimentos e bisos, prospetivas e progetos. Si possìbile, una persone chi agiumai s’adderetet a pastores, sìndigos, massajos, disocupados, disàbiles, pòberos, traballadores, imprendidores, professionistas o sindacados cun unu “eh, ma istades semper chescende·bos” o cun un’àteru “Isco totu deo, lassade·mi faghere”.
Una rivolutzione pitica ma manna e durche, de fàghere paris a chie nd’at sa gana: sotziedade tzivile, assòtzios, movimentos e finas partidos.
Sena però nos imboligare inghìriu a sa dibata sena fine in ue grupos semper prus istrintos si diant chèrrere cundennare a issos e a nois.
Casi nemos, tra is presentes in Ulìana ( ma finas antis in Casteddu, Mamujada, Tàtari, Putumajore, Garteddi, Thiniscole e in is àteros logos in ue nos amus addobiadu) connòschet is protagonistas de is crastuladas chi bolant in tzìrculos minùsculos, in grupigheddos de Facebook e in diàrios virtuales, nemos est interessadu a is maias chi sunt pròpias de sa polìtica betza: siat cussa chi s’at donadu su cambiapari in su guvernu de Sardigna in is ùltimos 25 annos de bipolarismu italianu frassu, siat cussa chi – faddende comunicatzione e maneras – amus retzidu (seguru sena resone) comente a tragallera, partzidora, auto-referentziale e duncas non in gradu de binchere ma finas de essere rapresentada is istitutziones democràticas.
Ddoe at duncas su tantu pro sighire in s’òpera de animatzione polìtica e culturale ca est s’intentu chi m’apo postu in is ùltimos noe meses antis cun su diàriu virtuale e pustis fundende, paris a unu grupu de amigos, s’assòtziu Sardos.
A propòsitu de custu: Sardos no est unu partidu e, si su parri meu at a contare, mai si ddoe at a furriare. Prus pagu puru est o at a èssere su partidu personale de Anthony Muroni. Est, a s’imbesse, e nd’at a essire a pìgiu cun prus fortza cun sa publicatzione de su Manifestu suo e cun sa cunvocatzione de s’Assemblea costitutiva, unu motore reconnotu comente a tale dae unu nùmeru semper prus mannu de persones, in totu su logu sardu – chi punnat, tra àteras cosas, a aunire a pare totu is tzitadinos chi cherent donare unu sinnale de truncadura assoluta, sena brincare a ogros serrados in su bòidu. Crìtica costrutiva e propostas cumpridas pro su benidore, cun s’intentu de donare creschimentu culturale, sotziale e econòmicu a sa Sardigna, chi tèngiat in contu de lassare a una banda is modellos de suta-isvilupu e seberende un’indipendèntzia possìbile e sustenibile.
In segus a sa risposta a unu passàgiu chi cabet in un’artìculu de interessu mannu de su collega Vito Biolchini (http://www.vitobiolchini.it/2017/06/29/autodeterminazione-diritti-sostenibilita-alla-sardegna-serve-un-nuovo-soggetto-politico/) a su chi respondo chi – pro canto mi riguardat, cumpartzende in sustàntzia su cumbidu suo a faeddos prus pragmàticos e a un’aficu in su mundu reale, chi agiudent sa cumpridura de is propostas alternativas in campu – cun ispìritu de amistade: berus est, chi dae issu m’ant finas a inoghe istesiadu is iscedas polìticas. In su mese de friarju de su 2014 aia giai maduradu s’idea chi peruna risposta podiat lòmpere a sa Sardigna dae partidos italianos. Finas pro cussu apu cojuadu e sustènnidu s’aventura e sa proposta de Sardigna Possìbile e de Michela Mùrgia, critichende malamente is partidos soberanistas alliados de Pigliaru e su Psdaz alliadu de Cappellacci. In contu de custu ùrtimu -is crònacas sunt a curtzu dae dd’iscumprovare – creo chi nemos tra is informados (e finas s’ex presidente etotu) mi potzat àere postu mai in mesu de is defensores de s’esperièntzia polìtica sua. In tames chi pretendo e iscòvio un’amistade antiga e firma cun Màuru Pili, cun chie apo cumpartzidu is maneras imperadas pro giughere a in antis su traballu suo de sìndigu de Iglèsias, de presidente de sa Regione e de parlamentare in favore de is sardos. In prus a is capatzidades e a is bisos, de issu apo semper apretziadu s’onestade e su disinteressu pro su dinare, sa fortza sua in batalliare is grupos de podere e tzertas segnorias.
Su fatu chi sa relatzione personale nostra si siat firmada in su 2014 e chi deo cunsìdere chi issu como non siat cussu chi podet aunire onni ànima de su progetu alternativu a is polos italianos, non mi fàghet rinnegare nudda de s’amistade nostra e de su caminu fatu paris in cumpartzida.
Ma custas, a beru sunt cosas de pagu importu: is persones nostras e is cumpartzida nostras mannas o piticas isparessent a in antis de s’orizonte de responsabilidades chi semus acarende.
Sighimus a traballare – onni unu cun is possibilidades suas – pro una mègius Sardigna, diferente e non dipendente dae is partidos romanos e dae is pràticas issoro.