(Per leggere l’articolo in italiano cliccare sulla bandierina in alto e selezionare quella tricolore)

Amus faeddadu una cantas bortas de sa Sardigna chi s’at furriadu (o est abarrada) terra de conchista, tenta comente a terra de isfrutare, pro impresas noas e betzas acapiadas a sa bogada de resursas naturales.
Fainas fatu fatu de atopu malu pro s’ambiente, in gradu de imbiare addua su mare benefìtzios de sustàntzia e de produere pagu benèssere a beru in su tzircùitu isulanu de su traballu, pro non faeddare de prètzios e tarifas.
A custu cuadru de dipendèntzia generale tocat a annanghere un’anàlisi chi, pro cantu est ladina, est finas impitzosa. A classificare sa Sardigna de is annos Duamìgia comente a simple entidade geogràfica, in una carta prus manna de is echilìbrios sòtziu-politicos oramai non natzionales feti ma continentales, est a pigare atu de sa pèrdida de assètios tzentrales pro onni sistema produtivu.
Cherimus partire dae su crèditu? Dae ora s’ìsula non podet contare prus subra bancas, chi, segundu is tziclos econòmicos, siant punna sotziale e guvernu de su naschimentu, de su sustentu e finas de sa salvesa de unas cantas siendas tzentrales pro su tessìngiu connetivu de is impresas de su logu.
Su Bancu de Sardigna, chi puru abarrat puntu de referèntzia de importu pro risparmiadores meda, est acabada dae ora suta su controllu de s’emiliana Bper, su Cis (nàschidu cun s’intentu de suportare e tutelare su sistema de impresas) est ghiadu dae Banca Intesa. E finas unos cantu de is prus nòdidos marcos sardos non sunt prus dae ora “autònomos”.
Calicunu esempru? Sa birra Ichnusa est propiedade de sa prus manna meda Heineken, su mirtu Zedda Piras e is bìngias Sella&Mosca ddus at comporados Campari, e de àteras bèndidas benidoras si faeddat a propòsitu de unas cantas ecellèntzias in su setore agroalimentare. E tando non ddoe at a beru de s’ispantare si onni inditu econòmicu allegat de una isderrocada chi est finas prus marcada respetu a cussa italiana.
Is bandas portantes de una borta, (prus che totu s’indùstria) tirant conca a s’annuddada, is servìtzios sentint s’iscuta de retzensione e is prèstidos bancàrios ant tentu, comente fiat de tènnere in contu, un’incurtzadura manna. Est unu sistema in bia de càncaru, chi no at a pòdere aguantare meda si sa polìtica no est bona a nde bogare seberos rigorosos in contu de relatziones (o cunflitos) cun su guvernu tzentrale.
Ca, finas a cando, de fatu, sa Sardigna at a abarrare entidade geogràfica a disponimentu non feti de su sistema globalizadu ma finas de is interessos de s’Istadu, non ddoe at isperu de mudare s’adderetada. At a tocare a si ressignare a s’ispopulada (chi est difatis oramai datu pigadu comente a bonu da onni istitutu de istatìstica chi s’òcupat de fàghere projetziones demogràficas), a sa “tzerachia” (pro ddu nàrrere cun is faeddos de s’istòricu pensadore indipendentista Antoni Simon Mossa) e a sa pèrdida de onni cinema autonomia.
Est prus che totu pro custu chi sa polìtica isulana intrea est cramada a un’atu de “balentia” e de indipendèntzia dae is fortalesas tzentralistas.