(Per leggere l’articolo in italiano cliccare sulla bandierina in alto e selezionare quella tricolore)

Como o mai prus.

Su naviu lompet a Portu Turre. Su naviu, su sìmbulu eternu de chie est istadu custrintu a si nche fuire. Su naviu de una cumpangia chi faghet dinari subra su bisòngiu de torrare in sa terra nostra, terra chi de bandera at totu, foras chi no at una cumpangia.

Oè, ìsula, est dae meda chi non nos bidimus. Ma s’ispantu de sa recuida, sa lughe de s’idealizatzione de a tie, si isfaghet a onni chilòmetru de sa 131, tuchende a Sud, finas a nde derrùere in totu cando dae una carronada cumparet sa carena morta de Scala di Giocca, fàbrica de tzimentu, cun un’ùrulu de dignidade e arrennegu chi bèntulat apicadu in su cùcuru de sa tziminiera prus arta: POBERESA.

Est un’iscuta; ti ammentas, pro ite ses calende dae unu naviu, pro ite bi ses andadu cando ti ses fuiu, e sas paràulas chi no as a renèssere a nàrrere cando sa pregonta ti l’at a fàghere fìgiu tuo.

Salude, Isula, iscrio a tie. A l’ischis chi dae pagu devia faeddare de s’indipendentismu a una persone, in Itàlia? E non bi l’apo fata. Fiat una persona istimada, disposta a ascurtare, ma iscrètia. E deo non so renèssidu a acrarire chi non fiamus faeddende de unu “brexismu” nou e feu, chi non fiant mirriones padanos de plàstica vichingos, ne de àteru; una cosa prus antiga, ma finas prus moderna. E, tristu, mi nche so neghidadu cun a mie etotu, faeddende che a cussos dae sos cales chircaia de mi istesiare de prus; comente si sa neghe esseret sa mia, comente si essere deo, in fundu, a non bi crèere meda o a bi crèere a manera faddida. Posca apo cumpresu chi deo non devia acrarire nudda a nemos. Ca a èssere obligadu a acrarire est a beru sa prima e s’ùrtima violèntzia, in ue ti deverent reconnonòschere a manera simple su deretu de èssere su chi ses. Su deretu de èssere nessi.. Su deretu de refudare.

Chilòmetros e chilòmetros de terra serrada, proibida, pro giogos de gherra chi non sunt sos nostros; su logu atossicadu, mudìmine e complitzidade; e tziminieras foras dae su tempus, pro unu cantu de presente odiende su passadu, atzetende su ricatu de su traballu in milli, pro nde ipotecare imbetzes 10 mìgia como e totus cras. Cras. Paràula semper bona, chi rimandat a unu venidore chi galu non s’ischit cando est e chi diat dèvere solutzionare su presente.

Cras cando? Currit sa 131 conca a giosso e s’atibimentu, in un’iscuta funguda de craresa, est mannu: non b’at perunu cras. No est abarradu prus nemos.

In sa comuna mia Carbonia, in su mese de abrile sunt naschidos 25 pipios e sunt mortas 140 persones. Faghide duas contos. Istendiade pro annos e anos, in ogni tzitade minore e bidda de s’Isula, e pensade a ite amus a èssere intre 10 annos. Ant a abarrare polìticos interessosos, betzos iscrètios e disisperados, lòmpidos a custa terra pro cunbinatzione, reconnoschent prus de sos sardos, ma chi diant pòdere èssere in aterue, e pro s’idea issos de persighidos diat podet èssere – a manera giusta – uguale.

Duncas? Semus morende. E non bos ischidades? Semus morende. Aberide unu libru de istòria: Nihil sub sole novi. S’istòria no at mai perdonadu sos indetzisos e non los at a perdonare a custu giru. Ca cando amus a èssere prus pagu de su mesu, chie est chi at a reclamare su deretu suo de nàrrere bostu cun unu votu?

E finas si calicunu l’at a fàghere a cussu puntu sos nùmeros bastare ant? Chie at a ammentare, intre deghe annos o binti, cuss’idea de Sardigna lìbera, soberana, indipendente? Su complitze o s’angenu chì non nde at neghe? E gasi, intro su “divide et impera” prus iscunfianzadau, galu una borta e pro semper, at a arribare sa tzerachia. Militare, econòmica, polìtica, identitària, sotziale…ca cussas paràulas sos fìgios nostros l’ant a pretèndere. Issos nos ant a giuigare, e cun resone. Chie at in su coro cuss’idea de Sardigna, l’at àere lassada dae tempus pro pòdere campare, e chie est abarradu l’at a bìdere isfumende-si a dae in antis de sas contraditziones suas.

E atrogo. Deo totu, e medas àteros, medas chi sunt fora, sunt istados bogados a manera sìnchera dae su indipententismu. E lu sunt galu. Un’indipendentismu chi est corcadu subra isse matessi, feu e divididu, imbitzadu prus a s’ingiùlliu in sardu a s’ironicu messàgiu, chi non a ingendrare alternativas polìticas cuncretas.

E est legìtimu, ca non semus galletinas, ca est sa matessi bandera chi no at su poderiu de nos fàghere essire simpàticos sos unos a sos àteros…Est legìtimu, ma s’istòria riet e mandigat de sas amighèntzias de bighinadu e su tempus colat, e sa narratzione de nois matessi “pocos, locos y malunidos” divenit realtade. Divenit POBERESA. Divenit disacatu. Fàmene. Ca onni natzione es una narratzione, e su ite ses at a divènnere sena duda su ite contas de tue etotu.

E tando bois, in cue in fora, frades meos, chi abaidades custa terra cun sas làgrimas in sos ogros, torrade-lu a nàrrere cun megus: Indipendèntzia. Ripetide-lu. Indipendèntzia. Non timedas, no ais a divènnere mai persones chi non cherides èssere, ca a cumpartzire un’idea polìtica non cheret nàrrere a èssere fatos totu a unu mollu. Indipendèntzia. Torrade-lu a ripìtere, e paris chircamus de cumprèndere chi no a at èssere s’apocalisse; chi no ais a àere dae oe a cras, iscenàrios distòpicos de passaportos in sas fronteras. Ripitimus: indipendèntzia, e cumprendimus chi at èssere unu comintzu simple, una majoria de guvernu chi cun su fatu ebbia de èssere eleta at a nàrrere BOSTU a s’istòria: at a nàrrere a s’istòria chi nos semus istracados.

Comente Iscòtzia e Catalugna, comente sos fradiles corsos, in s’esempru prus puru de s’Europa de sos pòpulos, s’at a mirare a s’opressore de turnu dae una positzione de fortza noa, cun poderiu contratuale cuncretu, ca amus a èssere prontos a fàghere su passu netzessàriu.

Indipendèntzia. Torramus a lu a nàrrere sena nos intèndere volgares e ignorantes o non cumpresos, ca cussa neghe nos l’at insingiada sos ogros de su giudìtziu chi nos aùrtit. E si custu est su passu emotivu chi a medas at èssere pedidu, chi si nche pòngiat una manu in sa cuscièntzia una bia pro semper finas chie una màgine fea de s’indipendentismu l’at creada; si pòngiant una manu in sa cuscèntzia sos “leader” indipendetistas e a sos nùmenes mannos chi invòcant s’unidade fatzant pònnere in fatu s’unidade pro intentare: un’unidade bera.

B’at a àere tempus, pustis, de si torrare a iscobèrrere in disacordu; b’at a àere tempus pro resonare paris de sas solutziones, medinde che richesa finas sa controida. B’at àere tempus…forsis, ma petzi si pro una borta nessi, una borta nessi e pro semper, nos a amus a leare sa manu presentende a sa gente una coalitzione chi potzat giogare a su livellu de sas règulas fraitzinas detzisas dae chie cumandat su giogu; una coalitzione chi mustret a sa gente chi calicuna cosa est cambiada.

Bi semus. Como bi semus galu. A su cùcuru de sa cuscèntzia nostra, a su lìmite de su chi resessimus a bajulare. Bi semus: ma non devides pensare chi custu lussu si potzat mantènnere galu pro tempus meda. Como bi semus. Como o mai prus.

*iscritore, editore e tradutore