(Per leggere l’articolo in italiano cliccare sulla bandierina in alto)

Is paràulas iscritas dae pagu in custu diàriu, dae Alberto Filippini, a pesare de cantu naraiant, est, de ogni manera, oportunu a ddas cummentare, ca punnat a una dibata subra sa chistione chi nde bogat timoria meda in is persones.
Timorias, a parre meu, depias su prus de is bortas a un’informatzione a metade, chi punnat a furriare simpli unu fenòmenu cumplessu e e in ue is cumponentes in màssima parte no sunt inditadas pro essere analizadas in presse, cun pregiudìtzios e cun posturas fundadas in precuntzetos.
Cussos istorbos, a parre meu, non ddus at pòdidos transire mancu, su semper dignu de istima, Filippini.
Sa matèria est cumplessa. Netzèssitat rigore e libertade intelletuale prena. Non faghet a dd’acostare dae una bisura feti (sa norma giurìdica) e dae un’orizonte predeterminadu.
Non faghet a acumpangiare s’allega a manu tenta e, tra omissiones e dudas, ddi faghere sighire bias giai sinnadas pro lompere, a s’acabu, a unu portu còmodu: “…apo sa timòria chi su seberu de aumentare sa essida sena controllu de istràngios in Europa apat una càusa econòmica ebbia, disconnota a is printzìpios, decrarados dae totus, de solidariedade umana”
Si nde pesat gasi unu, non dèpidu, ligàmene tra su caminu contadu e sa polèmica atuale in creschimentu conduida in manera risoluta e cun pagu cherbeddu, dae movimentos populistas e demagogicos sustentados dae importunas decraratziones de calicunu magistradu pagu ischidu.
A beru tropu simpli totu.
Non si depet tennere timoria a narrere o a iscriere su chi is datos (reales e tzertos), su sentimentu e sa resone cussìgiant… Costet su chi costet. Subra custa matèria, chi imboligat non s’intelletu, nen sa giurisprudèntzia, prus pagu puru sa bentre de sa gente, ma òmines , fèminas e pipios chi isperant e bisant, non faghet a si lassare domare dae su chi cumbenit in polìtica, e mancu dae is pretesas de s’ego, chi refudat s’infadu causadu dae s’avolotu de òmines timecaga, seberende de torrare iscedas prus acanta a is posturas comunes, mancare siant sinnadas dae disinformatzione e dae precuntzetos.
Cando s’acarant allegas chi imbòligant, o mègius istràsinant èsseres umanos non faghet a abarrare indiferentes, tocat a s’ischere cumportare comente a partigianos, partetzipare (Gramsci, in buca de medas in custas dies, nos imparat). Non podet èssere su cunsensu fàtzile su motore immòbile de su resonare. Est, a s’imbesse, adeguadu a sa graesa e a s’apretu de sa chistione a si proponnere de nde sinnare is làcanas.
Non est a timere de tirare unu surcu tra is defensores frassos e sena sentidu de sa netzessidade de preservare una puresa ètnica inesistente e chie, peristantu, càstiat a su mundu de is relatziones umanas tenende comente cuntzetu ùnicu s’ugualidade genètica tra umanos. Cunditzione custa chi diat depere cussigiare a chie si siat ca si pranghet, si riet, si sufrit e si gosat in ogni ladu de su mundu pro is matessi resones, pro is matessi atzidentes de sa vida, e chi su de èssere unu disterradu est pròpiu unu de is atzidentes prus dolorosos chi sa vida podet riservare…
Oe a issos, cras diat a podere riservare a mimi o a is puristas ètnicos.
Antis de intrare in chistione, depo acrarare chi mancu ddu bisu de ponnere in dudas su fatu chi s’agatent in su mundu persones ispreosas. Non apo a èssere duncas deo a afirmare chi s’allega de is aprofitadores de su sufrimentu agenu siat un’ordimìngiu o chi siat faula. A s’imbesse seu inderetadu a creere chi subra cussus cius s’imbarchent finas farabutos sena cussèntzia chi isfrutant pro dinare su disisperu de persones meda.
Su puntu est inoghe. A in antis de bator o chentu burdos chi s’ant acampare in coddos de sa pòbera gente, a is chie disìgio sa màssima severidade de sa giustìtzia, s’agatant semper imbarcadas in su matessi ciu, unu muntone mannu de esistèntzias chi non sunt artèfitzes de cussu disdoru, ma de issu sunt vìtimas.
Creo chi ogni unu de nois depat faghere is contos cun issu etotu. Sa magistradura depet fàghere is contos cun sa missione professionale sua. Depet, duncas, ispriculare, averiguare e punire (tarea chi non ispetat a mimi, chi mi potzo feti indignare e arrennegare). Sa polìtica at a depere cumprire a su mègius sa tarea sua. Deo nde averto un’àteru. De naturalesa diferente, ìntimu, non professionale, prus pagu puru polìticu.
Deo bido su disisperu de custa gente. Mirende·la mi nde abbigio chi sunt vìtimas prus bortas. Una prima borta de sa cunditzione ambientale ogetiva chi ddus punnat a acarare una morte possìbile e probàbile, pighende unu biàgiu longu e perigulosu meda – perìgulu chi nois non podimus mancu immaginare- in tames de isetare una morte segura abarrende in domo issoro.
Vìtimas de cussos bator o batorghentos burdos chi isfrutant su disisperu agenu imperende s’isperàntzia. Pustis vìtimas de su mare. Ca mancare non si mòrgiant tra is undas, su mare ddus cunsignat a sa terra in ue lompent sena fortzas e cun ànimu destrossadu (faeddade cun issos). Pustis, pro acabbare (e non est casi mai s’acabu ma prus a fitianu s’incomintzu) vìtimas de is pregiudìtzios, de sa timoria, de su disprètziu chi addòbiant a longu de is caminos nostros, peri is bias de is tzitades nostras.
Pagu potzo fàghere pro transire sa prima cunditzione chi càusat sufrimentu, si non isperare chi sa comunidade internatzionale traballet lestra pro sanare is fertas chi depent aguantare is terras de orìgine issoro e, mancare, in prus de un’atopu fatzat acabbare is bombardamentos de is domos issoro
Pagu potzo fàghere pro illebiare sa segunda cunditzione chi ddus fùrriat vìtimas si non m’arrennegare e isperare chi sa giustìtzia cumprat lestra su dovere suo.
Su tantu, chi est semper pagu pagu però, chi potzo fàghere po illebiare o firmare is cunditziones pro chi acontessat s’ùrtima situatzione chi ddas fùrriat vìtimas dispretziadas, ddu fatzo cun cumbintzione assoluta e prena, sena Ma e refudende is Si.
Fatzo su chi potzo, comente e cando potzo. Sena mi cuare in palas de su càncaru de àteros. Ddu fatzo non pro unu Deus in chie non creo, manco pro ispìritu de apartenèntzia a un’ideologia vetero comunista, o pro bonismu o pro àteras frioleras chi semper m’imputant.
Ddu fatzo feti ca non renesso a mi cumportare in àtera manera, ca si non dia faghere mi diat pàrrere de àere pèrdidu in caminu, persighende is Si e is Ma o cuende·mi addae segus de sa mandronia de àteros, cussu pagu de umanu chi un’era de modernismu e de egoismu individuale prenu est ochiende.
Non pro èssere mègius de is àteros, ma feti ca su de mi pàrrere inùtile mi punnat a isfrutare ogni ocasione pro illebiare cussu sentidu de impotèntzia e inutilidade chi mi pigat ogni borta chi bido is bestias betende·si contras a chie non tenet mancu fortzas e possibilidade de defensa.

Custu naradu, immàgino s’ocasione chi diant a podere donare is paràulas meas. Non mi nde incuru: “[avendo] previsto tutto questo, dati causa e pretesto, [son certo] farei lo stesso, a culo tutto il resto” (cit.).
Is faeddos chi sighint sunt medas, at a resurtare catedràticu (s’infadu de is nùmeros), pagu pagu dispostu a is parabenes fàtziles, sintzeru e ganamalosu canto serbit.
Antis de totu apu a acrarare sa terminologia.
Refugiadu
Su refugiadu est una categoria giurìdica pretzisa, e si referit a una persone a chie ant reconnotu s’istadu de refugiadu. Cheret nàrrere ca ant averiguadu, cun protzedura apòsita, chi sa persone est istada obligada a lassare su paisu suo pro more de perseghidas a càusa de ratza, religione, natzionalidade, pertenèntzia a unu grupu sotziale particulare o pro is parres polìticos suos, e chi pro cussu non podet furriare in su paisu suo. Custa definitzione nde essit dae s’artìculu 1 de Cunventzione de Ginevra de su 1951, a sa chi si referint is diferentes dispositziones natzionales chi ant reconnotu sa cunventzione.
Pedidore de asilu
Su pedidore de asilu est chie at presentadu dimanda pro otennere asilu polìticu, e duncas s’istadu de refugiadu, in unu paisu furisteri. Est inoghe puru, una categoria definida in manera giurìdica e temporale. Su pedidore de asilu, difatis, si fùrriat àteru (refugiadu, emigrante econòmicu, o emigrante irregulare) in su momentu chi otenet una risposta definitiva a sa dimanda sua de asilu.
Pròfugu
Est unu tèrmine genèricu chi inditat chie lassat su paisu suo a càusa de gherras, persecutziones o disastros naturales. Est duncas sa paràula prus inditada pro definire èsodos de massa comente a cussu sirianu, mancare tèngiat in contu una cunditzione de passividade chi a fitianu non ritzet sa dimensione ativa e istratègica chi persones medas chi disterrant, in realidade nde bogant a campu.
(is definitziones dae unu situ tra medas https://www.lenius.it/Faeddos/Migratziones )
Sa definitzione curreta de is diferentes istados giurìdicu, sotziale est de fatu ùtile pro cumprendere chi canto propostu dae Filippini istimadu, siat partziale, e pro unos cantos tretos, desviadore.
Pro ite, pro esempru, unu giurista, ponet paris s’istadu de ‘refugiadu cun cussu polìticu (cun fidelidade ‘refugiadu polìticu’)? Casi a chèrrere limitare su reconnoschimentu de s’istadu de refugiadu a is persighidos pro resones polìticas feti, e, pro cunseguèntzia, gasi is òbligos puru de assistèntzia dae sa comunidade internatzionale. In tames chi sa Cunventzione de Ginevra de su 1951 ammaniat su cuntzetu finas a àteras prus ampras cunditziones de persecutzione, inderetende difatis su testu a is ‘refugiados’ ebbia, sena peruna acrarada in prus. duncas persighidos “pro more de ratza, religione, natzionalidade, pertenèntzia a unu grupu sotziale determinadu o pro is parres polìticos suos e chi pro cussu non podet furriare in su paisu suo”. De is apolides, ite nd’at costadu in su resonamentu suo?
Bisòngiu de sìntesi? Sena dudas! Ma gasi si nde bogat trèulu mannu feti.
Pro ite, mi pregonto un’atera borta, numenare duas càusas feti de disterru, e ponende·las in contrapositzione in prus? Cun fidelidade: ‘refugiadu polìticu’ e ’emigrante econòmicu’ (agetivu lègiu meda). Cando, a s’imbesse su deretu internatzionale e sa pràtica umanitària agatant e ammitent àteras resones e apretos bonos chi punnant un’èssere umanu a abbandonare su Paisu suo.
Finas in custa circustàntzia est semper sa sìntesi s’ispiradora de sa narratzione sua? O, in capas, su pro ite diamus podere ispricare mègius e mègius cumprendere chi tenimus in contu sa voluntade de ghiare sa chistione a longu de caminos preordinados e precuntzetos. Podet èssere. No isco. Lasso salva sa bona fede.
Pro ite transire sa cunditzione crara de refugiadu, chi antis de èssere reconnòschidu tale, est issu puru unu emigrante? Chie isbarca in is costeras nostras tale est…Semper! Ddi reconnoschent s’istadu de ‘refugiadu’ in segus feti, pustis non semper còmodas averiguadas chi pedint ora e aficu.
S’istadu de ‘refugiadu’ est s’ùnicu reconnotu in manera giurìdica dae una antiga e propassada legislatzione internatzionale de su 1951 (cando is problemas fiant diferentes e non mannos e imbustiosos gasi). Òbligat doveres pretzisos a carrigu de is paisos chi ritzent (innotzèntzia de is refugiados chi s’introduent in manera illegale; assegurat su deretu a non nch’èssere bogados… a crepu de Salvini e de Grillo). Ma pro èssere reconnotos tales est indispensàbile otennere custu particulare istadu.
Non sunt duncas possìbiles, pro esempru, is bogadas in mesu de mare, ca non est donadu ischire in cuss’ora chie tenet deretu e chie nono.
Pro ite unu giurista omitit de informare is letores suos subra custa particularidade? Sìntesi?

Is motivos chi podent punnare un’indivìduu a lassare su paisu de orìgine suo reconnotos oe dae sa comunidade internatzionale sunt meda prus de is duas sinnaladas dae Filippini.
Pagu importat chi sa norma chi ddas amparat e regulat siat prus o mancu obligatòria. Su chi importat est che sunt, in ogni atopu, situatziones de apretu, chi ponent in arriscu sa subravivèntzia de s’indivìduu e chi pedint unu faina umanitària.

Pro ite non faeddamus de is ‘pròfugos’, est a nàrrere de is chi abbandonant su paisu de orìgine pro more de gherras, persecutziones o catàstrofes naturales? Inoghe no est chistione de cunditzione de persecutzione individuale ma de una cunditzione manifesta e colletiva, chi si podet cumprendere averiguende su logu de protzedida. Gasi s’iscoberit, pro esempru, chi unu nigerianu, mancari non siat persighidu comente indivìduu, fuet de unu teatru de gherra. O un’eritreu, unu sirianu, un’irachenu, un’afganu, unu palestinesu (no, custos nono ca sunt escluidos).
Su pròfugu non diat depere pretendere deretos istituidos in manera giurìdica dae sa comunidade internatzionale, ca s’ùnicu istadu giurìdicu reconnotu est su de refugiadu. E puru, a in antis a unu pròfugu de gherra o pro carestias naturales (a fitianu induidas das isfrutamentu bestiale), non creo chi sa cussèntzia nostra si potzat intendere lìmpia de ogni pecadu sighende sa norma giurìdica feti, prus che totu aende craru chi su teatru de gherra est in mesura lada responsabilidade de is bombas otzidentales, in capas pròpiu is de domo nostra.
S’agatant finas i “gosadores de amparu umanitàriu’. Est a nàrrere indivìduos chi, sena èssere reconnotos ‘refugiados’ ca non sunt vìtimas de persecutzione individuale in su Paisu issoro, ant de ogni manera bisòngiu de amparu e de assistèntzia: sunt persones chi in s’atopu de èssere rimpatriadas diant a podere sufrire violèntzia o persecutziones. De ite so faeddende? Pensade a is omosessuales, o finas a is fèminas de unas cantas cussòrgias àrabas…Pro numenare duos esempros possìbiles.
Sa legislatzione, comente apu atzinnadu antis, est antiga, non prus inditada a acarare in iscièntzia e cussèntzia su problema grae. Pro custa resone, su de atribuire s’istadu de ‘refugiadu’ rapresentat unu ‘zeruvirgula’ de su totale, comente cun resone sinnalada s’autorèvole Filippini. Làstima chi apat chèrfidu mirare unu biculeddu feti de su totu
Sa legislatzione netzèssitat de agiornamentos urgentes. Est anacronìstica e non rifletes prus sa realidade de su problema. Tarea disonesta. Is Usa no ant firmadu mai s’acordu de Ginevra, transende gasi de si carrigare is currispetivos òbligos. Si sunt limitados feti a firmare is Protocollos de su 1962 (o 1967) chi non sunt vinculantes.
A custu puntu de sa dibata, apu apretu de nde isciusciare unu cantos mitos. .
Su gastu tentu in contu pro s’acollida de su 2017 in Itàlia propassat 4,5 milliardos de èuros. Tamboras, boghes e arrabbiu! Non si ddi podimus permitere. S’Inps feti, sena tennere in cunsideru is intradas erariales, incassat dae su ‘mundu immigratzione’ ogni annu prus de 5,8 milliardos de contributos providentziales (datos INPS annu 2016… arrennegade·bos cun tranchillidade).
Onestade intelletuale cheret a ammitere, e deo ddu fatzo, chi in tames chi is gastos a preventivu sunt de conduire a is undas migratòrias retzentes- duncas isbarcos ma non feti, e sìmiles – is contributos Inps sunt de atribuire in parte manna a cussas de su passadu. De indivìduos e grupos de persones giai aposentadas in manera prus o mancu orgànica e patzìfica in logu nostru.
Sunt indivìduos chi traballant istipendiados. De onni manera est feti unu datu Inps, ca cussu erariale est superiore de meda.
In pagas paràulas su sistema econòmicu cumplessu acapiadu a s’immigratzione est sustentadu in totu dae s’immigratzione matessi, cun avantzos mannos Pro si cumprendere mègius, si in su territòriu natzionale non ddoe aiat mancu un’immigradu, s’Itàlia diat èssere prus pòbera.
Aboghinade e frastimade puru. Custos sunt datos ufitziales chi si podent otennere a fàtzile chirchende informatziones reales e non faulas dae sitos istitutzionales. Àteru mitu de nde isciusciare. Mi donat casi birgòngia. Allogiados in albergos de lussu, ritzende 35 èuros (45 pro is minores) a sa die (1050 èuros a su mese), pro non faghere nudda, in tames chi is pensiones de is italianos a penas lompent a 700 èuros a su mese. Tontesas dignas de Salvini e de su ‘rèdditu de tzitadinàntzia’. A is immigrados, isetende de definire s’istadu issoro (meses e meses si non annos), bivende in tzentros de permanèntzia e rimpàtriu, comente at istabilidu sa lege Minniti-Orlando, est atribuida una simpli istrina, 2,5 èuros a sa die. Pro ite? Bisòngiu personale. Cale? In sustàntzia mantennere cuntatu cun sa famìlia de orìgine addua su mare.
Su chi abarrat, 32,50 èuros a sa die, est pro s’acollida (màndigu e allògiu cando ddoe sunt). In custos 32,50 pro càpite a sa die ddoe at fatu su niu un’àteru Buzzi. Su de èssere indignos e sena cussèntzia puru ddu ponimus in contu a is immigrados?
Acontesset chi, a ispissu, sa netzessidade acutzat s’ingegnu, pro cussu faghet a addobiare cussos nieddos mandrones passigende cun tzellulares de ùrtima generatzione (pitica sa tontesa) peri is pratzas nostras. Risposta simple: isfrutende su wi-fi lìberu e risparmiende is istrinas pro mandigare, seguru non pro si pagare biàgios de praghere. A connoschere est semper mègius de disconnoschere.
Cun custu mancu bisu de creere chi in mesu de cuss’unda oscura non si ddoe cuent delincuentes, traficantes de droga, abusadores de feminas. Calicunu però m’at pispisiadu una borta a s’origa chi is responsabilidades pro is reatos chi si cumprint sunt semper personales, non colletivas (dimandade cunfirma a uu giurista). Siant duncas agatados is criminales trafiantes, furuncos e assassinos e sa gistiutzia siga su caminu suo. Seus invadius de una marea oscura lompia dae africa, chi isbarcat in is costeras nostras e si nde furat traballu, paghe, obesidade e istentu.

Lassamus chi siant is nùmeros a faeddare.
In Itàlia sunt presentes unos 5 mìgia istràngios, 8,3% de sa populatzione residente (registrados e regulares narant, pustis non est a beru gasi ca is ufìtzios anàgrafe de is comunas, de is Cuesturas e de su Ministeru de s’internu a fitianu fartant de is datos de rimpàtriu voluntàriu e duncas non nde burrant is datos). Su nùmeru de irregulares, ca tales sunt, no est nòdidu, avaloradu feti.
De custos 5 milliones, 1,5 sunt comunitàrios, 3,5 extracomunitarios. A su primu de ghennàrgiu de su 2016 is extracomunitarios resurtaiant prus pagos respetu a sa matessi data de s’annu antis, de unas 13 mìgia unidades, in tames chi s’aiat amanniadu su nùmeru de immigrados comunitàrios (prus che totu rumenos). Is primas deghe comunidades sunt: Romania 23%; Albania 9,3%; Maroco 8,7%; Tzina 5,4%; Ucràina 4,6%; Filipinas 3,3%; Ìndia 3,0%; Moldàvia 2,8%; Bangladesh 2,4%; Egitu 2,2%.
Craru est chi s’afracada non lompet dae mare, est si nde faghere una resone. Rumenos, albanesos, tzinesos, ucràinos, indianos, moldavos e filipinos – a su mancu su 60% de su totale – non est in Lìbia chi imbarcant, nen in Tunisia e Algeria pro lompere in terra itàlica. Non timides, is moros no ant a abusare de is feminas nostras.
Un’esèrtzitu de òmines abramidos minetzat is logos nostros de cassa. Is fèminas rapresentant su 52,6% de su totale. Abarrade sulenos, in capas finas is salvinianos tontos ant agatare a calicuna chi ddus carignet. Ma benint totus in Itàlia. Frassu! Germània, Frantza, Bretagna Manna, Ispagna ritzent meda prus extra comunitàrios de canto fatzat s’Itàlia; in tèrmines pertzentuales respetu a sa populatzione ‘autòctona’ (mi siat!), Àustria, Irlanda, Bèlgiu, Germània, Ispagna, Bretagna Manna faghent prus meda de s’Itàlia.
Sa Sardigna, s’ìsula nostra ispantosa, no aguantat s’invasione. Pustis de sa Sitzìlia semus is prus aparados. Frassu, frassu in manera ispantosa custu puru. Contende sa Repùblica de Santu Marinu e sa Tzitade de su Vaticanu, in tèrmines pertzentuales respetu a sa populatzione ‘autòctona’ non collocamus in su de 21 logos subra 22 regiones/àreas. In su primu logu ddoe at sa Repùblica de Santu Marinu (14,3%) in S’ùltimu sa Tzitade de su Vaticanu (0,00%) sa Sardigna, cun 2,9% cumbidat s’ospitalidade a prus pagu de 50 mìgia extracomunitarios. Cun paghe bona de sa tontesa de sa sostitutzione ètnica. Is datos Istat sunt agiornados a su 1-1-2016. Amen.
Cun custu non chèrgio nàrrere ca est totu colore de rosa e galanu, però pro praghere, est a dd’acabbare de nos lassare pigare de su nervosu e de sa timoria. Impedimus chi una tragèdia umanitària siat manigiada pro finalidades eletorales. Refudemus de si furriare trastos dèbiles in manos a persones putzinosas. Filippini pregontat a cale livellu depat èssere firmada s’acollida. Creo sia cussa una dimanda retòrica e sena sentidu, ca non est donadu de ischire cando is cunditziones ogetivas chi punnat a fuire ant a acabbare. Retòrica sa pregonta sua, àteru tantu retòrica sa mea: e cale est su lìmite in contu de tonnelladas de esplosivu e de lìcuidu incuinadore chi s’otzidente s’at propostu de esportare in Àfrica, Mèdiu Oriente e Àsia?