(Per leggere l’articolo in italiano cliccare sulla bandierina in alto)

De Bortoli istimadu,

In su momentu chi si faghiat caminu s’idea de pedire una negotziatzione noa de sos patos europeos (leghe s’ùrtimu editoriale de Alesina e Giavazzi in su giornale chi ghias), apo lèghidu s’artìculu tuo de oe subra sos dannos chi diat iscaretzire su Paisu si detzìderet de essire dae s’euro.

Si apo cumpresu bene, tue ti giuas de su modellu de Prometeia pro avalorare custas prenetas tuas, cugutzadas dae un’ogetividade chi no at raighinas iscientìficas, ca non las podet àere. Si su modellu impreadu est de creze economètrica, custu non podet imaginare ite diat capitare si s’Itàlia esseret dae s’èuro, ca s’anomalia de s’eventu non podet èssere cumprèndida in sos eventos de su passadu chi sunt a fundamentu de unu cale si siat de custos càlculos.

Sos resurtos diant pòdere èssere impreados si sos gràficos esserent presentados cun sas osservatziones istatìsticas de su passadu, comintzende dae su 1992, data in sa cale su Tratatu de Mastricht est istadu firmadu cajonende cambiamentos in sa polìtica monetària in antis, e a pustis finas in cussa fiscale.

Custos annotos diant dèvere èssere intramesados cun una lìnia de tenta chi movet dae cussa data e sighit in sos gràficos chi as torradu in s’artìculu tuo. Gasi dias otènnere un’istima impartziale de sos gastos chi dias a àere abarrende in s’èuro o essende-ti-nche, chi diat èssere ruza in ogni sensu, ma de seguru de mancu sighende sa lìnia de sa tenta.

A oe, sos fundamentos de s’economia non sunt a manera de giustificare s’isetu de un’isvalutatzione de sa neo-lira:

1. Amus unu surplus elevadu a manera relativa de bilantza currente forana chi The Economist ponet in s’òrdine de su 2,5% de PIL (47,4 mld de dòllaros), unu respàrmiu in etzessu chi s’Itàlia non podet mobilitare ca sos privados no investint e s’Istadu non podet gastare, antzis devet ismanniare (bide sa manovra chi sunt aprovende custas dies);

2. S’inflatzione a su consumu est de pagu inferiore a su restu de s’Europa, e sa produtzione industriale est minimende (-0,5). Sas resones econòmicas de un’isvalutatzione grae, sighida dae s’inflatzione e dae una crèschida reale de pagu contu, comente tue e Lorenzo Forni narades, no esistint; si in casu diat dèvere acadessire su contràriu, chi diat èssere chi sa neo-lira si diat dèvere apretziare e s’inflatzione si diat dèvere reduire. Finas deo, a ogròmetru, sena bestimentas formales chi non si podent àere, apo naradu chi si potzat incùrrere in unu depretzamentu de su càmbiu in s’òrdine de su 20-30%, si in antis non s’organizat una lìnia de defensa internatzionale (creo de non mi illùdere narende chi pro sa Banca d’Itàlia diat devère èssere giai aprontada): issa diat èssere sighida dae un’inflatzione intre su 10-20%, ma diamus a àere un’impèllida noa de sas esportatziones, chi in domo nostra, sunt sensìbiles a su preju.

A su matessi tempus, però, mi iseto, subra sa base de sos tziclos passados, un’inversione de tenta intro duos annos, ma non in su sensu chi naras tue, chi sas connoschèntzias economètricas non ratìficant, mentres imbetzes si diat àere unu cuberu nou de s’istabilidade podende manigiare sos istrumentos de sa polìtica econòmica chi s’Unione Europea, gasi comente est istruturada, non podet, e mancu bolet, impreare.

Si isvalutaztione e inflatzione si dèverent afortire, custu diat àere raighinas diferentes cunforma a s’istadu de s’economia nostra; diat pòdere èssere perigulosa s’ispeculatzione (sa chi rechedet de èssere guvernada cun sa lìnia de defensa chi disigiamus) e sa discunfiàntzia de su mercadu internatzionale subra sas capatzidade de sos guvernantes nostros. Subra custu podimus finas èssere de acordu, mancari pensende chi esistint mèdios; ma de seguru no est su de difùndere su terrorismu econòmicu subra su possìbile isciùsciu, chi podet capitare sena chi siamus nois a lu cajonare, cunforma a su chi iscrient a fitianu sos giornales e sos cummentadores prus abbistos.

A fàghere assuconare, imbetzes de nche bogare sas cajones o organizare una defensa adeguada, no est una polìtica bastante pro parare fronte a sos movimentos anti-èuro e anti europeistas atuales; finas ca issos la pensant comente s’ispeculatzione, chi diat èssere chi cumpartzint sa valutatzione de un’incapatzidade de sos guvernantes nostros a parare fronte a sa crisi interna e europea.

Sos congruos mios sunt chi, pro istesiare s’arriscu de un’isciùsciu de s’èuro, mègius si lu detzidimus e lu guvernamus nois, sena interventos de àteros membros de s’eurosistema, e duncas est pretzisu a bogare a campu a manera crara, cales sunt sas rechestas de reformas istitutzionales chi devimus avantzare a s’Unione Europea, paris a unu càmbiu de polìtica, chi no est cussa de gastare de prus pro assistèntzia, ma pro investimentos infrastruturales.

Sende gasi, pro àere renèssida in su negotziadu, est pretzisu chi sa cuntraparte siat cumbinta chi nois semus prontos a su passu imbeniente si non nos nos cuntentant. A fàghere assuconare in contu de sas conseguèntzias de sa essida dae s’èuro, cumbinchende s’eletoradu chi non si devet essire, cheret nàrrere chi si partit giai perdentes, gasi comente semus como