(Per leggere l’articolo in italiano cliccare sulla bandierina in alto)

So nàschidu italianu in su 1958 in Casteddu, a 49 annos so divènnidu americanu, mi diat agradare a mòrrere a chentu annos che sardu.
Giaju meu Luisi est istadu su primu Presidente de sa Regione Sardigna, istituida dae s’Istadu Italianu che a Regione a Istitutu Ispetziale. Dae su ’48 a su ’53 at guvernadu s’ìsula bella nostra, pustis èssere istadu su primu sìndigu de Casteddu, dae su ’44 a su ’47, su aici mentovadu “sindaco della ricostruzione”.
Aiat batalliadu, agiuadu dae is àteros tzitadinos sardos, pro nde bogare sa malària dae s’ìsula, finas gràtzias a s’agiudu mannu de Rockfeller. Aiat traballadu pro nde batire s’abba e s’eletritzidade in onni bidda de Sardigna. Totu s’atzione sua pro torrare a sa terra nostra valore econòmicu e culturale, pustis de sa gherra. Aiat traballadu semper coidadosu, devotu, ùmile a servìtziu de su pòpulu. Sena pensare a su dinare e bortas meda perdende·bi. Un’àtera manera de intèndere sa polìtica sa sua, in cussos tempos.
Fiat su 1948, mancu 70 annos a oe e sa Sardigna fiat una de is binti Regiones de s’Itàlia. Giaju Crespellani mi l’ammento dae pipiu (in antis de si nche mòrrere che a Senadore de sa Repùblica e membru de sa commissione antimafia de su 1967) cando nos acumpangiaiat a bìdere is cuntzertos de mùsica clàssica e a s’Òpera in su Teatru Massimo.
Deo a cuddos tempos fia pipieddu de 5-6-7 annos, cun cartzones curtzos, e pustis de cussos ammentos intzertos no apo intesu chistionare prus de polìtica e nemmancu mai mi nde so interessadu prus pro trinta annos nessi. So crèschidu in Sardigna e mi nche so disterradu a 20 annos. Apo votadu pro sa prima borta a 33 annos (a calicunu a cussa edade nche l’aiant postu in sa rughe).
Fia torradu dae pagu in Sardigna pro sa de duas borta, pustis chi so emigradu, a 20 annos in Milanu e a 26 annos in Amèrica.
Oe tèngio 58 annos, isto (torra) in Amèrica dae 17 annos, residente in su nord de Miami, Florida, pustis àere bìvidu 12 annos in is Hawaii e tres in New York, ma onni annu nche torro a Sardigna, nessi pro carchi mese, ca sa terra mama cramat e cussa boghe pro nois sardos est cosa chi non si podet resìstere.
Sa retza e is media sotziales nos faghent intèndere cada die de prus “sardos”.

S’ispera mia est de mòrrere (si esseret possìbile pustis is chent’annos) no in una Regione Sardigna ma in unu Istadu Sardigna.
De aici ci fuliu su passaportu Italianu e puru cussu Ameriganu e m’aguantu sceti su Passaportu Sardu.
Ca italianu est bellu, Americanu est bellu, ma sardu est finas prus bellu.
In fines, so sardu.
Emmo, finas italianu e Americanu, ma prus che totu sardu.
Deo so unu de cussos chi bisant una Sardigna Natzione, unu “Istadu de Sardigna”. No Sardigna Regione de s’Itàlia, ma “Istadu” intro a s’Europa.
S’Istadu Sardigna.
Carchi annu a oe aia iscritu in su blog de Vito Biolchini, cummentende a pitzu de unu interventu de Progres, narende chi s’idea de liberare sa Sardigna dae su tràgiu italianu est giusta. Sa matessi idea chi tenimus nois sardistas – indipendentistas ma finas is sardos chi sighint s’idea de su Canton Marìtimu.
Tocat de s’aunire però, pro donare cuncretesa a custu bisu. E no est simple. A nde pesare listas de totu custas fortzas cun una ghia ùnica, sena pònnere làcanas narende “custu giai custu nono” ca ant traballadu in su passadu cun s’Istadu Italianu. A s’imbesse chi giai tenet esperièntzia polìtica dda podet pònnere a campu, paris cun sa fortza sua, intro a unu de is partidos de s’alleàntzia, agiuende unu guvernadore nou chi nos diat ghiare finas a s’indipendèntzia.
Mi diat agradare a bìdere su consìgiu regionale nou trasformadu in “natzionale”, istesiende·si dae s’Itàlia, sighende in s’àndala democràtica pro s’autodeterminatzione de s’ìsula nostra.
A seguru diant dèpere partetzipare totu cussos chi dda pensant aici, partidos e persones , prontos a pònnere ideas e su nùmene issoro pro sa càusa comuna, ponende a un’ala venga e egoismu chi nos ant castradu pro duas mìgias annos. E no est importante si su partidu s’at a mutire Partidu de is Sardos e Partidu Sardu d’Atzione o Unidos o Sardigna Natzione e Progres, o finas àteru.
Su de importu, comente pensat su prus de is sardos chi istimant sa terra issoro, est a bìdere unidos totu cussos chi immoe sunt partzidos, chi bolent una Sardigna lìbera e natzione autoguvernada. Oe, prus de su passadu, est possìbile lòmpere a una majoria assoluta, cara a is partidos italianos traditzionales. No est cosa impossìbile, paret cosa reale a beru. Ite devimus fàghere pro bìdere realizadu custu bisu?
Is tres preguntas chi torro a is gentiles acudidos de custu cunvegnu (addobiada mèrcuris 12 a is 19 a s’Exma) est:
1) Prontos sunt is sardos, residentes e disterrados, a si auto guvernare e a si nde istesiare dae su sistema polìticu italianu?
2) Tenimus nois is resursas bastantes pro bìvere de turismu, cultura, agricultura, energias rinnovàbiles o àteras chistiones chi bolides inditare?
3) Ite devimus fàghere pro lòmpere a una autonomia reale o finas a unu Istadu nou?
A bois a ddu nàrrere, poneisì de acordu.