(Per leggere l’articolo in italiano cliccare sulla bandierina in alto)

Sa mutzada de s’ispesa sanitària pùblica – una de sas prus bàscias in Europa – est ponende in duda su printzìpiu universalìsticu de su Servìtziu Sanitàriu Natzionale: una conchista chi dat garantzias a totu sos tzitadinos de s’atzessu gratùitu a sos servìtzios sanitàrios. In cantu a deretu a sa salude sos tzitadinos sunt discriminados in base a su rèditu: sunt prus de 11 milliones de tzitadinos, mescamente giòvanos e gente manna, chi renùntziant a sas curas mèdicas ca non podent pagare su tichet. Totu custu podet produire efetos meda graves in una regione che sa Sardigna caraterizada dae unu tassu de imbetzamentu de sos prus artos in Itàlia e in Europa, dae una prevalèntzia arta de patologias crònicas e degenerativas, dae un’intzidèntzia elevada de maladia tumorales e autoimmunes in relatzione mescamente cun s’incuinamentu. Dae una organizatzione sanitària tantu cara cantu inefitzente: su gastu sanitàriu propassat oramai su 45% de su bilantzu regionale cumplessivu, unu disavantzu de unos 390 milliones de èuros, unu gastu farmatzèuticu de sos prus artos in assolutu. Da listas de isetu inatzetàbiles: 174 dies pro una colonscopia, 136 pro una visita endocrinològica, 112 pro una vìsita oculìstica. Dae una “distorsione ospidalotzèntrica” chi, istoricamente, destinat sa prus parte de sas resursas e de su personale a sos ospidales a dannu de sos servìtzios territoriales de preventzione. Unu vìtziu istruturale chi produit un’efetu paradossale: sos ospidales non resessint a acumprire sa funtzione primària issoro, sa de una diàgnosi e una terapia prus acurada e pretzisa, ca sunt blocados in una rutina chi diat èssere assegurada dae sos servìtzios territoriales. Sa prioridade devet èssere su territòriu. Est pro custu chi sos issèberos de sa polìtica sanitària de sa giunta regionale aparent irratzionales e illògicos. Leemus sos duos “puntos de fortza” de sa chi li narant riforma sanitària: sa ASL ùnica e su riòrdinu de sa retza ospedaliera. Ant isseberadu unu progetu iscuncordadu de su totu: a primu sa ASL ùnica, a pustis sa retza ospedaliera e sa Emergèntzia-Urgèntzia e forsis, a ùrtimu sos Servìtzios territoriales de preventzione. Est su contràriu esatu de su chi diat àere dèvidu inditare su critèriu pràticu. Sa ASL ùnica, una macroistrutura de 23.493 dipendentes cumandada dae unu super buròcrate incarrigadu de una missione miraculosa: mutzare, mutzare e semper mutzare. Unu “mostru” burocràticu chi a l’acumprire b’ant a chèrrere una paja de annos e chi, in s’interi, at a produire consighèntzias graes in sa calidade e cantidade de sos servìtzios ofertos a sos tzitadinos. A ùrtimu, su riòrdinu de sa retza ospedaliera. Una “ratzionalizatzione” cun sa finalidade de serrare, in nùmene de critèrios economitzistas astratos, repartos e servìtzios presentes in su territòriu. Semus assistende oramai a sa chi calicunu at definidu sa “ditadura” de sos paràmetros e de sos ìnditzes: un’imbreaghera de pertzentuales e de numereddos chi non tenent in contu sos bisòngios de salude de sos tzitadinos (un’esempru pro totus s’àrea ostètrica de Sa Maddalena). In s’interi, mancari chi fartet s’aprovatzione definitiva de su Consìgiu regionale, a lima surda sunt serrende repartos ospedalieros importantes e de servìtzios territoriales de preventzione. Atos illegìtimos e “contra legem” chi mortìficant sos mandos de un’Assemblea regionale distraida e còmplitze. De custa manera s’ibòidat su territòriu, si favoresset su protzessu de ispopulamentu, si protzedit a sa lestra cara a su genotzìdiu culturale e a sa desertificatzione econòmica e produtiva de sa “Sardigna de intro”.