(Per leggere l’articolo in italiano cliccare sulla bandierina in alto)

“In Sardigna b’at carchi cosa de nou, un’àera diferente, unu bentu de cambiamentu chi faghet pensare a una renàschida. Si cumprendet fintzas dae su fatu chi sos giornales no nde faeddant, sunt chirchende de afogare in su nàschere custu cambiamentu”.

Est una frase chi m’at fatu riflètere totu sa note, sa chi at naradu un’imprendidore chi eris at leadu parte – cun megus e cun unas àteras chentu pessone – a unu de sos dibàtidos chi a s’amministradore de custu infodiàriu l’ant cramadu a animare in su territòriu.

M’at fatu riflètere mescamente in sa prima parte – cunsideradu chi unu giornalista chi at tentu su rolu e sas responsabilidades chi apo tentu deo non si permitit de faeddare male de sos giornales e de sos collegas suos istimados (atzeto cun totu su coro, tando, chi in subra meu siat falada una casta de damnatio memoriae).

“So intendende surviende, a forte, su bentu de su cambiamentu”. Sa de eris in Garteddi fiat sa de chimbe essidas pùblicas de s’infodiàriu e de sos temas suos (a pustis de sas de Casteddu, Mamujada, Putumajore, Tàtari), intervalladas dae sas partetzipatziones meas a àteros eventos durante sa campagna referendària, in ue apo amparadu sa càusa de su Nono, e pustis in Muravera, Nùgoro, Thiniscole, galu Tàtari e pustis Tresnuraghes.

In custos ùrtimos chimbe meses, duncas, mi so pòdidu acrarare in direta cun mìgias de pessones, sena contare sas chi ant chertu interagire cun megus in sa retza, cummentende sos vìdeos trasmissos in streaming o sos artìculos de s’infodiàriu etotu.

Petzi gràtzias a sa cràmada de custu amigu nou addoviadu eris in Garteddi apo pòdidu agatare su denominadore comunu mìnimu chi m’at permissu de unire sas tèsseras: sa gente non benit pro faeddare cun megus o ca deo so prus importante de sos àteros.

Sas pessones si movent, cherent faeddare de polìtica, de su venidore issoro e de sa famìlia issoro ca tenent gana de cambiamentu, de novidades, de solutziones innovativas e credìbiles. Ant bisòngiu chi nemos prus las traigat, cherent cunfiare in un’arresonu nou. Su matessi chi, in parallelu cun sos eventos de s’infodiàriu meu, mandant a dae in antis sos amigos de Alternativa Natzionale e de Liberu, a su cale si sunt torrende a preparare sos amigos de Sardegna Possibile e subra de su cale semus arresonende, cun grandu dadivosidade, in intro de su Psd’Az.

Ma, faeddende cun rispetu cun sos amigos de sos partidos organizados, su prus de su dibàtidu s’est isvilupende in sa sotziedade tzivile sarda. In su mundu de su sartu comente in mesu de sos artesanos, in mesu de sos istudentes universitàrios comente in su mundu de sas professiones.

B’at semper prus gente istraca de dèpere basare sa pantòfula de su potente de turnu e de dèpere agguantare disservìtzios, mancàntzia de servìtzios e ingiustìtzias causadas dae sa degeneratzione de su sistema istitutzionale sardu, induida dae sa degeneratzione de su sistema partitocràticu fundadu in su bipolarismu italianu farsu. In cale àtera manera potzo interpretare sas testimonias e sas sugugiadas chi sunt bènnidas dae su pùblicu, mescamente in sos addòvios di Mamujada, Putumajore e Garteddi?

Eris, àteros ispantos, sas sugugiadas a pensare a su mundu chi produit pro arresonare de una revolutzione sotziu-econòmica chi cumportet una reforma manna de sas istitutziones e de su funtzionamentu issoro.

Istèvene Zola, imprendidore in su campu de sa panificatzione, movende dae s’esperièntzia sua, at faeddadu de sas potentzialidades de su cumpartu agruindustriale: “Amus cumintzadu chi in provìntzia de Nùgoro b’aiat chentinas de furros, como bi nd’at abbarrardu pagos a beru. Sa crisi b’est ma nois pensamus a sas oportunidades: sa disocupatzione la binchimus investende in sos produtos de su logu. Pro ite fintzas nois semus custrintos a leare matèrias primas dae foras de Sardigna? B’at una potentzialidade chi no essit a campu e no est posta in contu, un’òspile de investimentos possìbiles”.

E in in custu sensu est istada petziosa s’esperièntzia contada dae Larentu Moi, vitzepresidente de s’assòtziu Antico Grano Tricumonoro: “Amus torradu a iscobèrre su trigu de sos nuràgicos, bi semus investende resursas importantes. Amus cumintzadu in su 2008 in Orosei produende farinas nuscosas e saboridas. Ocannu amus semenadu belle trinta ètaros, lompende fintzas a sa Gallura, a Sòrgono, a su Campidanu Mèdiu. Sa resa est bassa a beru: 20 cuintales a ètaru. Paga, ma de calidade arta a beru. In custa manera creamus valore agiuntu: su preju non discunortat chi s’est indeosadu de custu produtu de calidade, adatu a chie est intollerante a su glùtine. Como amus a recuperare su molinu antigu a pedra de Orosei. B’at semper prus gente interessada. Su segretu? Investire in formatzione”.

Matias Winkler, isvìtzeru de nàschida, dae 16 annos imprendidore turìsticu in Orosei: “Oramai mi intendo sardu, intendo forte s’àera de su cambiamentu. Forsis est bènnida s’ora de nos pònnere in pare e fàghere sistema. Nois traballamus bene, non nos podimus lamentare. Ma totus diamus dèpere fàghere mègius e de prus. In calidade de sardu nou, mi pregonto: comente est possìbile chi sa polìtica sarda siat gasi dominada e dipendente dae s’Itàlia?. Est una regione ispetziale, tenet sas caraterìsticas pro leare inoghe sas detzisiones chi bi cherent pro detzìdere su venidore suo”.

E pustis Stefania Fronteddu, chi ghiat un’azienda familiare chi si interessat de florovivaismu dae tres generatziones: “Distribuimus istipèndios medas ma a s’ispissu nos intendimus apeigados dae sa burocratzia. S’agricultura sarda est arrischende de mòrrere de burocratzia. A s’ispissu depimus pònnere dinare nostru, pro curpa de sas dificurtades a lòmpere a su crèditu e a sos bandos Por.

E, in prus, bi cheret unu traballu culturale mannu a beru: s’agricultura diat chèrrere “imparada” a sos pitzinnos dae cando sunt minores, pro fàghere a manera chi totus impararent dae minores su valore de sa terra e su rispetu pro su chi est naturale”.

Elia Schintu, laureadu in Relatziones internatzionales, chi traballat in su setore turìsticu in Orosei: “A sa Sardigna li mancat una boghe unitària, forte e indipendente dae su puntu de vista polìticu. Perunu megioru bi podet èssere in s’ocupatzione o in sa sotziedade fintzas a cando no amus a leare possessu de su guvernu de sos setores fundamentales: intradas, trasportos, infrastruturas. Peruna risposta podet bènnere, est istadu demustradu, dae sos partidos italianos; bi cheret una revolutzone culturale. So inoghe pro intèndere paràulas craras subra de custu”.

Gasi etotu sunt istadas de importu sas testimonias de sos sìndigos de Garteddi Giuanne Santu Porcu e e de su Irgoli Giuanne Porcu: dae ambos duos est bènnidu un’istìmulu forte a pònnere in contu su traballu de sas amministratziones locales. Mescamente sas de s’internu no nde cherent s’intesa de abbassare sa guàrdia, ca cherent amparare sas comunidades issoro, sos tzitadinos issoro, s’istòria issoro e su deretu issoro a esìstere.

Gasi comente importante est istadu, pro mene, s’interventu de una ghia indipendentista dadivosa comente Bustianu Cumpostu, chi apo agatadu praticamente in totu sos eventos in sos cales apo leadu parte. Úrtimu ma doverosu su ringratziamentu meu a Bachis Bandinu: sa lughidesa e s’onestade de s’anàlisi sua at resu su sero de eris galu prus ispetziale.

Gràtzias a totus, duncas. A chie at leadu parte, a chie at a leare parte, a chie at lèghidu custu artìculu, a chie at a chèrrere dare s’agiudu suo, a chie creet ch su cambiamentu est possìbile a beru.