(Per leggere l’articolo in italiano cliccare sulla bandierina in alto)

Mi interesso dae unu pagu de tempus de Unione Europea, depo iscoviare chi, mancare ddu intente, non cumprendo de ite faeddant in s’artìculu “Regiones ispetziales de Europa, chi Pigliaru si fatzat intendere”.
In particulare s’annotu narat chi: “is càbudos de su Consìgiu europeu de Malta de su 3 de freàrgiu 2017 ant sinnadu una data pretzisa pro Itàlia e pro Sardigna” e chi, su 25 de su mese de martzu de ocannu in Roma, in ocasione de is celebratziones de su de 60 anniversàrios de is Tratados, ant a firmare un’acordu europeu nou a velotzidades diferentes”.
In s’annotu ddoe at finas s’isperu pro chi “su 25 de su mese de martzu ddoe apat finas una delegatzione sarda, paris a cussa italiana chi at a partetzipare a s’acordu europeu nou, pro otennere de èssere posta in calidade de personalidade giurìdica autònoma, in su Tratadu”.
Comente a prima chistione, non mi resurtat chi in s’ora de s’Addòbiu, informale in prus, chi ant fatu in Malta su 3 de freàrgiu, is rapresentantes de is paisos membros de s’UE apant pigadu posturas vinculantes deretas a cunditzionare in cale si siat manera sa situatzione o su benidore de Sardigna.
A s’òrdine de sa die in s’addòbiu informale ddoe teniant duas chistiones printzipales: 1) cuncordare mesuras deretas a controllare su nùmeru de disterrados non regulares dae sa Lìbia conca a s’Itàlia; 2) su cuncordu pro s’imbeniente anniversàriu, su de 60, de is Tratados de Roma (inoghe agatas is resurtos de s’Addòbiu: http://www.consilium.europa.eu/…/20…/02/03-informal-meeting/).
Sa segunda allega, e in mèritu a is celebratziones pro su de 60 anniversàriu de is Tratados, su momentu de prus interessu e importu de cussa acontèssida at a èssere ocasione de bidere totus impare in Roma is cabos europeos, pro concruire su protzessu de meledu polìticu subra su benidore de s’Unione Europea, incarreradu in Bratislava in su mese de cabudanni de ocannu passadu. In su programma de is acontèssidas (chi agatas inoghe: http://www.politicheeuropee.it/comunicazio…/19822/calendario) non mi paret ddoe siat sa firma de unu Tratadu, prus pagu puru a “velotzidades diferentes”. In prus, connoschende comente funtzionat s’UE, mi paret istramu chi canto istabilidu dae s’art. 48 de su TUE (chi agatas inoghe: http://eur-lex.europa.eu/legal-content/IT/TXT/…) siat istadu, cun s’allegria contada, abarradu sena cumprire.
S’annotu de Scifo sighit sustenende chi “Su tratadu nou de Roma est ocasione ùnica pro pònnere “s’ispetzialidade de s’ìsula de Sardigna” in su tratadu europeu, e chi “s’ìsula diat depere pedire e otènnere de èssere posta in mesu de is territòrios collocados in làcana estrema, segundu is artìculos 349 e 355 comma 5 de su Tratadu subra su funtzionamentu de s’Unione Europea, in dèroga a s’art. 52 de su tratadu e s’insertada de s’ispetzifitzidade de sa minoria ètnica sarda e de su sardu comente a limba ufitziale sua”. Semus a in antis de un’interpretatzione a narrere pagu fantasiosa de is tratados europeos.
Sa làcana estrema de 9 territòrios europeos no est isceda polìtica feti ma finas, e prus che totu, geogràfica, in cunsideru de su su fatu chi una parte de su territòriu de unos cantos Istados membros de s’UE est posta in àreas de su Pianeta a tesu dae Europa, nòdidas a pretzisu comente a regiones in làcanas estremas o “ultraperiferiche (RUP). A chie si siat diat a pedire de pònnere sa Sardigna in mesu de cussas, diant a fàghere a bisera, francu chi non ddoe apat manera de moere s’ìsula in un’àtera zona de su pianeta, comente, pro esempru, in is Antillas (cosa chi a medas non diat a dispraghere pro nudda!)
Canto a su reconnoschimentu de sa “ispetzifitzidade de sa minoria ètnica sarda e de su sardu comente a limba ufitziale” in prus de non àere custa perunu rilievu dae una bisura “fiscale” ma feti “culturale” est oportunu a pònnere annotu in su fatu chi in s’UE si contant prus de 60 limbas autòctonas regionales, o de minoria, reconnotas (in mesu su sardu, su bascu, su gallesu, su catalanu, is limbas sami, su frisone, su yiddish, etz.) e chi ispetat a is guvernos natzionales a nde definire s’istatus giurìdicu e s’amparu de reconnoschere a cussas limbas.
Sa Cummissione europea, de bia sua, ànimat e amparat comente podet sa diversidade linguìstica, e dda cunsìderat unu Patrimòniu, giai de ora meda, dae antis chi sa Sardigna matessi nde boghet una lege pro amparare su sardu (Lege Regionale de su 15 de su mese de ledàmine 1997, n.26) sa cummissione europea, in su 1981, nde bogaiat una “Faina in favore de sa promòvida e de s’amparu de is limbas e de is culturas regionales o de minoria) chi aiat finantziadu finas unos cantos progetos in Sardigna.
Pro concruire, in mèritu a cantu sustènnidu in s’annotu pro su chi pertocat sa “zona franca integrale”, so obligadu a ammentare chi in sa Relata subra “fiscalidade de profetu in àmbitu de disciplina comunitària de is agiudos de istadu e bonas pràticas in matèria de batalla a s’ispopulamentu”, chi m’aiat cumandadu in su 2006 sa Regione Sardigna (traballu chi seguru est abbandonadu in calicunu calàsciu de bia Trento) aiat àpidu manera de documentare su chi de sa Zona Franca diat depere èssere una feti de is ainas intro is prus ampras e articuladas polìticas de “fiscalidade de profetu” galu de fraigare a livellu regionale.
Custu est possìbile, a livellu de UE, feti in s’atopu chi sa Regione balanget, respetu a s’Istadu italianu, “autonomia polìtica e fiscale”, assumende onni cunseguèntzia politica e econòmica.

* (euyou.info)