(Per leggere l’articolo in italiano cliccare sulla bandierina in alto)

So unu de cuddos chi non ponent aficu in s’ipòtesi de eletziones antitzipadas. A primu ca ispero chi su presidente Frantziscu Pigliaru sanet luego e torret a traballare. E posca ca so seguru chi is ùnicos a is cales diat cumbènnere – est a nàrrere is partidos de tzentru-manca chi oe guvernant – non tenent sa fortza ne de cunditzionare Pigliaru finas a ddu fàghere dimìtere nen de mantènnere unida sa cumpangia de maicantos colores oe cuncordada.

Ma proite mai su tzentru-manca – o mègius, is prus “filones” intre is tessidores de su tzentru-manca – diat pòdere èssere s’ùnicu interessadu a votare assora. A primu ca totus is indicos de agradessimentu – sa sèrie istòrica de is ùrtimos 18 meses, prus pretzisa meda de su rilevamentu Ipr marketing, a costàgiu cun su risultadu de su referendum de su 4 de Nadale passadu – narant una cosa ladina: Prus Pigliaru, Paci e Manichedda (is tres ùnicos chi detzident a pitzu de is atos de sa Giunta) guvernant e prus su tzentru-manca perdet votos.

Cussos “pesantes”, cussos de opinione. Cussos chi non si resesset a suprire cun còmporos a preju de pagu in Consìgiu regionale o in is territòrios. Duncas, is prus “polìticos” sunt in pistighìngiu: poderare in su fortinu una paja de annos – cun sa seguresa de èssere cundennados a s’opositzione o de persighire sa ennèsima furriada pro campare – o nàrrere “corbos” a is àteros e punnare a unu apretu segretu.

E b’at de nàrrere chi is cunditziones pro isperare de limitare is dannos e fintzas de torrare a bìnchere galu s’agatant. S’ala sovranista de su tzentru-manca – reduidu a unu partidu ebbia, movende dae is 3/4 de s’inghitzu – a ònnia manera est crèschida e tenet s’ispera de acurtziare sardistas e su chi chi restat de s’Udc. Ma sa chistione prus importante est un’àtera: is aversàrios non sunt prontos.

Su tzentru-dereta, ponende aficu in sa crisi evidente de cunsensu de sa Giunta, est cumbintu de istare galu in su 2009: “Si perdet su tzentru-manca, est craru chi tocat a nois”. Làstima chi su mundu est cambiadu. Duncas si bidet unu torrare a si sistemare e a carchi cherta intro a su grupu contziliare, chi punnat a pònnere sèberos in is candidaduras a is Polìticas imbenientes e, pro custu, fissare s’issèberu de su candidadu a sa Presidèntzia. Cun unu grandu ausente: su programma e su modellu de isvilupu de seguru diversu cara a su passadu, finas a sa giunta Cappellacci, craru. Si su tzentru-dereta non cumprendet custu, beni·mi·nde sa vitòria: at a cùrrere pro arribare in sa de tres o de bator positzione.

Castiende a su Movimento Cinque Stelle su mudìmene est assolutu: in is rilevamentos su potentziale est artu meda ma, non paret beru, nche ruet cando si ponet a campu calisisiat nùmene de candidadu a sa presidèntzia o cunfrontu cun possìbiles aversàrios. Naramus chi in custa fase is grillinos parent tìmere su efetu-Casteddu, in ue sa lista issoro no at pigadu meda votos cara a àteras comunas capu de logu.

Dudas mannas finas in su fronte de sa autodeterminatzione. No est chi mancat petzi s’unidade intre is movimentos a campu, ma finas su arresonu intre custos istentat a mòvere. Est cosa de protzessos mèdiu-longos e a seguru eletziones imbenientes diant pòdere firmare tropu chitzo unu sentidu chi, imbetze, in sa pùblica opinione, tenet unu potentziale mannu, capassu finas de fàghere cùrrere custu movimentu pro sa vitòria finale.

Esageratziones? No, amigos istimados. Su mundu est cambiadu e sa Sardigna e is eletores suos puru. Sa derrota de sa cunfiàntzia cara a is partidos traditzionales est istadu verticale intre su 2014 e su 2015 fintzas in s’Ìsula nostra. E non serbit a castiare a is risultados de su 2013 ca su s’arriscu est a si iper-avalorare.

E giai is datos de su 2013 contaiant cosas chi sunt istadas cuadas pro more de sa lege eletorale disgratziada chi Pd e Forza Italia ant aprovadu a s’agabbu de sa legisladura passada.
Galu intro sa segunda repùblica, in su 2013 su possìbile fronte de autodeterminatzione e sa modernizatzione de sa Sardigna (ponende in pare is votos de is candidados a presidente Murgia, Pili e Devias) at tentu 130 mìgia votos. E cantu àteros nde podiat pigare intro a is medas astenutos, si aia presentadu unu progetu unitàriu, meda prus sèriu e de guvernu de sa Regione? Mai l’amus a ischire. O forsis l’amus a ischire in su 2019.

Cantos ischint chi unu partidu che a Progres – a oe pagu cunsideradu, unu pagu befadu e bidu intro a totu cuddu grupu de partideddos de nudda chi formant su fronte indipendentista, at tentu prus votos de su Partito dei Sardi, dei Rossomori, del Centro Domocratico, di Rifondazione Comunista, de su PSI, de su Idv, de Irs (tres bortas tantu), de sa Base (bator bortas tantu), totu binchidores cuntentos gràtzias a Pigliaru. E Pigliaru gràtzias a custos.

B’ant a èssere sorpresas mannas, a is Regionales imbenientes. E mancari custu is partidos cun conca a Roma paret chi non si nd’abbigent. Mègius aici.
Sa trampa de is gatos e margianes de su fronte (ex) progressista e (ex) sovranista, pro apretare su votu antitzipadu no at a funtzionare: forsis non bi l’ant a fàghere a cumprire su càmbiu de assessores ma devent aprovare, a mala bògia, sa finantziària. E si ddos connoschimus bastante bene e si bene cumprendimus is sinnales chi sunt arribende, in antis de maju non nche dd’ant a fàghere. E posca b’at de cambiare sa lege eletorale: non mi penso chi nemos bisat de lassare sa Sardigna comente s’ùnica Regione sena una calisisiat regulamentatzione supra sa rapresentàntzia de gènere . Diat èssere unu disafiu cara a sa pùblica opinione, in ue Pd e Forza Italia (prus de àteros) bi podent pèrdere meda. E ais a bìdere chi in carchi manera ant a illebiare sa chistione de is partideddos minores, fintzas ca a custu giru diat pòdere tocare a unu de is polos finas a oe collocadu in sa majoria arribare in sa de tres o bator positzione.

Duncas, a sa fine, pretzisamente e pro bona sorte, amus a votare a Freàrgiu 2019. Unu, ca su presidente Pigliaru at a sanare luego, de duas ca (pro matessi fortuna) non b’ant cunditziones polìticas chi podent apretare.

Chie bi perdet est sa Sardigna (no ischimus nàrrere si est una minetza o una promissa sa dichiaratzione de Paci publicada oe in s’Unione: “Semus prontos a torrare a partire cun fortza”) ma nessi b’at a èssere totu su tempus pro fàghere crèschere totu sa dibata pùblica e aprontare su giustu càmbiu, prus giustu e prus modernu.