(Per leggere l’articolo in italiano cliccare sulla bandierina in alto)
Fatu fatu, cando biàgiu peri custa terra, prefèrgio is bias lentas de a intro, in ue s’ogru si nde torrat a apoderare de su logu, e ddu ispriculat, ddu forrogat. A bellu a bellu comente colant is chilòmetros, is paesàgios si ponent in fatu, e mi firmo in totue a interrogare mudu a is autores de custos paesàgios, gasi mudados, gasi a tesu, e mi cumbinco de su chi ando pensende giai dae annos; nd’aiat tentu sentore una die, in facultade; unu misturu de orìgines e m’aia naradu: is sardus no esistent!

E comente donare unu nùmene a una genia mesturada gosi, fata de limbas, cunditziones de vida, urbanidades colorias, maneras de pensare s’esistèntzia aici diferentes, a bortas malas a cuncordare.

E in s’atopu de m’àere faddidu, e chi a beru custos Sardos s’agataiant, fiant is de sa generatzione mea o cussos prus piticos de mimi, is chi sa vida ddis colat sena pàusu peri bia telemàtica, o is de sa de mamma, de babbu? Mi nde abbigiaia gasi chi s’artifitziosa idea de Identidade s’ispimpirinaiat comente a unu casteddu de arena cun sa primu unda chi lompet in oru de mare.

Fatu a bìculos custu cuntzetu, custa caratza abusada, nde essiant a campu duos cuntzetos de prus interessu e a parre meu definitivos, est a nàrrere ca chi is Sardos non s’agatant, “s’agatant però unas cantas persones chi pertenent a custa terra”, e chi custas persones non tenent peruna identidade ma a s’imbesse “un’erèntzia”. Cumprendia gasi chi in s’idea mea puru de indipendentismu non ddue cabiat perunu cuntzetu de sardidade ma su de umanidade feti.

Un’umanidade chi pertenet, in s’atopu nostru, a custa terra e de generatzione in generatzione nde boddit paesàgios geogràficos e paesàgios sotziales e antropològicos in mudòngiu sighidu e de variedade sena prètziu.

Diant a podere pàrrere duas concruidas de nudda. Non est gasi!

Deus o chie pro issu, m’at fatu donos meda, e in s’avesu filosòficu de sa chirca de unu sistema in ue totu cabet, apu agatadu su cuncordu pro is naturales meos meda, is campos de traballu in su de modellare una idea mea de òmine, in custu tempus, in custa terra. Filosofia, Urbanìstica, Mùsica, Literadura, pintura, fainas gasi variadas chi totus impare cussìgiant e punnant a castiare su mundu dae diferentes puntos, in una resone crìtica chi respetat finas is resones de su coro.

Como miro custa Sardigna. Dda biu morende, sidida, imbrutada, trista, sola, infadada, disunida, cun òmines e fèminas alienados, angustiada de su dinare chi totu còmporat, totu avalorat, totu calculat, imberta in una cunfetura manna, chi comente a un’ameba totu nci suspit, nci calat, ispàciat.

E pregunto a mie, a chie m’addòbiat, siat sardu, catalanu, sitzilianu, romagnolu: indipendèntzia pro ite? E ite sentidu at s’indipendèntzia?
Deo m’isco donare una risposta feti, e m’agiudant cuddos duos cuntzetos chi antis apu enuntziadu. Indipendèntzia signìficat pertennere a custa terra.

Non ruimus però in sa trampa de pensare a custa terra comente a un’idea , a unu cuntzetu. Indipendèntzia cheret nàrrere, a su mancu pro mimi, pertennere a custa terra in sa chi camino, cun is rios suos, sa cumpositzione chìmica e orgànica sua, cuddu cucureddu, custos bentos suos e a sa manera in sa chi su sole, is nues e s’abba si mustrant in ògnia coordinada sua.

Indipendèntzia pro mimi est dipendèntzia de custos elementos. Nos agatamus in un’ora, in ue su mercadu dòminat subra cali si siat àtera cosa, dòminat finas a su tempus, a su benidore, e a cudda erèntzia chi amus su dovere de trasmitire. Indipendèntzia est sustenibilidade.

Is batzinos nostros sunt bòidos e sighimus a ispatzare terrinu, s’abba no est bona, is campos nostros sufrint, e produimus generatziones istràngias a su logu, obligadas dae su mercadu a bivere in custa retza, chi nos faghet totus pisches de piscare e iscatulare, e de nci bogare de su mare issoro. Sa relatzione òmine e logu bivit custa crisi, custa partzidura chi obligada dae su mercadu, ddus mantenet ligados dae una relatzione de innoràntzia, sena ischire e ita fatzat s’unu e ita s’àteru.

Su mercadu nos tzegat e bagamundamus seghende cussu ligòngiu de pertenèntzia chi est pròpiu de s’erèntzia de s’umanidade, e cales valores irrenuntziabiles pro cumprire is vidas nostras, chi punnant e depent punnare a duas cosas feti: sa digna vida fisiològica e su gosu, sa digna vida de s’ispìritu.

S’indipendèntzia est indipendèntzia dae su mercadu chi totu calculat. S’indipendèntzia est su coràgiu de aberrere is ogros e nàrrere ca nono a is dinàmicas sena umanidade de su tempus nostru, indipendèntzia cheret nàrrere torrare a pertennere a sa terra nostra e nd’assegurare s’erèntzia chi a nois ant cunsignadu.

Indipendèntzia cheret nàrrere a nde torrare a batire sa polìtica a sa dimensione naturale: su logu. Tenimus bisòngiu de coràgiu, ca totu custu cheret nàrrere a si ponnere in chistione, cheret nàrrere a s’ischire criticare, ammitere de faddire e de àere faddidu. Tenimus bisòngiu de coràgiu ma est s’ùnicu caminu.