(Per leggere l’articolo in italiano cliccare sulla bandierina in alto)

B’at pagu de si illùdere. S’Otzidente, francu pagas etzetziones, est andende a dereta.

S’annu chi est comintzende at a bìdere eletziones in Frantza, Olanda e Germània. In sas primas duas, sas possibilidades chi partidos de dereta, chi li narant a manera genèrica populistas, potzant pigare a su guvernu, est dàbile meda.

In Germània sa bìnchida belle segura de sa sennora Merkel, at a pòdere èssere conditzionada dae cuddos movimentos de dereta chi sunt leende cunsensu a manera sighida. Est dàbile chi sas ghiradas acadessidas in Polònia e Ungheria si potzant repìtere in sas àteras partes de s’Europa.

Crisi econòmica, crisi pro acasagiare sos migrantes, su terrorismu jahidista, sunt produende sotziedades timorosas e arrennegosas chi, pro defensare sa paga assistèntzia sotziale chi sobrat, ponent in fatu a chie unfrat sa chènscia, ma no at resessire a isòrvere su declinu de sas classes mesanas e popolares impoberidas.

Su disìgiu de s’òmine forte, piessinadu dae unu ghetu detzisionista, ammajat semper de prus. Unu disìgiu de fascimu si faghet tretu in s’immaginàriu de sos europeos.

Totus custos movimentos ant a cumone sa creze chi sa dereta frantzesa at sintetizadu in, a una banda, sa dereta de sos valores e, a s’àtera, sa manca de su traballu.

Custu sistema diat a èssere: identidade, chi cheret nàrrere a costoire sos caràteres distintivos de unu pòpulu, a s’ispissu cun su cumbinchimentu chi Zygmunt Bauman at definidu de sa “retroutopia”, chi est a leare a cunsideru su passadu che a unu logu mìticu e seguru, chi si preferit a onni manera a su presente pagu seguru.

Est a nàrrere chi si crèet in unu “s’istaiat mègius cando si biviat peus” che a cuntzetu de su mundu e arribu de s’esistèntzia.

Soberanismu che a refudu de sas istitutziones internatzionales, chi sunt bidas che a illegìtimas finas cando sunt eletas comente su Parlamentu Europeu; refudu de s’èuro in favore de sa soberania monetària internatzionale, torrada in sestu de sas fronteras natzionales.

Ostilidade contra a sa comunidade omoafetiva, ca sos deretos de custa diant fàghere dannu a sa coesione sotziale e diant èssere contra a sas raighinas identitàrias de unu cristianesimu ideològicu e pagu evangèlicu.

Refudu de sos immigrados islàmicos chi, segundu custa mirada, diant àere valores chi non si podent incluire in sas sotziedades nostras e a borta a borta acusados de: furare su traballu, cuntagiare maladias feas, èssere jahidistas nessi dàbiles. Iscunfiantzas chi si ismànniant cando s’immigradu, in prus chi èssere musulmanu,est finas nieddu.

Su bisu malu de custos movimentos est s’ammesturu de sas genias, sa globalizatzione chi divenit mondialismu e chi nde burrat onni singularidade.

Unu paradossu curiosu pro chie faghet de s’identidade, e duncas de s’idènticu, su muru maistru de s’arresonu suo. In antis bi sunt sos tzitadinos de su logu, s’assistèntza sotziale e sos deretos pro sos nativos e bia. Su Brexit, tando, at fatu iscola.

Custa mentalidade chi est culturale in antis chi politica, pertenet finas a sa Sardigna. Non podet èssere si non gasi sende chi s’ìsula nostra patit prus de àteros logos sa crisi econòmica, sa mancàntzia de traballu, su disterru de sos giòvanos, sa popolatzione chi imbetzat.

Una terra chi at s’anima sua colonizada dae immaginàrios angenos, chi at bìvidu sa modernidade comente mortora de sas conditziones culturales originàrias.

Su refudu de sos migrantes s’est bidu in Muristeni, Burcei e Buddusò e custos sunt sinnos de allarme pro more de s’arrennegu e de sa timòria chi los produent. Sunt istados casos limites, est beru, ma bastat a intrare in unu tzilleri o a pigare a unu postale pro intèndere arresonos chi faghent artziare sa tzudda.

Sas retzas sotziales sunt s’amplificadore de custu disatinu. Tzitadinos, chi los pensamus sena malesa, non bi ponent nudda a aurare fogu e cameras a gas a sos pagos migrantes chi ant sa bonasorte de lòmpere a logu nostru.

Finas a como chie at collidu custos cunsensos sunt istados Salvini e Fratelli d’Italia e, a carchi manera, finas s’àtera dereta parlamentare.

In sos ùrtimos annos però su fundale polìticu sardu est mudadu. Semper de prus esistit un’area identitària chi, pro como, est prus culturale chi non polìtica. Diat èssere mègius a la definire de s’autodeterminatzione.

Su tèrmine identidade contenit ambiguidades medas, est una categoria chi si podet fraigare “a posteriori”. Est su sogetu e su grupu de riferimentu chi detzidint ite incluire e ite escluire, ite la piessinnat e ite la faghet singulare cunforma a un’àteru, ite est sardu e ite nono.

S’autodeterminatzione at in sesi caràteres prus craros, est una atinu de cuscèntzia, disìgiu de de si fàghere a meres de s’esistèntzia pròpria, una conchista de libertade.

Unu cuntzetu chi podet incluire non s’indipendèntzia e bia, ma finas a abarrare intro s’Istadu italianu in conditziones diferentes; o comente semus oe si sos sardos l’ant a crèere pretzisu.

Est su deretu a seberare a manera lìbera. Un’ispàtziu culturale chi finas a oe no est resessidu a espressare totu sas potentzialidades polìticas suas pro more de sa lege turca – eja in Turchia e in Sardigna e bia b’at un a lege cun su blocu de su 10% – pro èssere eletos in Cussìgiu Regionale, ma chi in sas consultatziones ùrtimas a mustradu una potentzialidade de belle su 40% de so votantes. Oe diat pòdere èssere ismanniada de meda.

Un’ispàtziu polìticu chi allutat a medas. S’àrea de s’autodeterminatzione, chi in s’istòria l’ant fata dae sos sardistas a sos indipendentistas in movimentu, est istada un’ispàtziu irraighinadu in sa democratzia, chi non s’est fata improsare dae s’esclusivismu, e chi no at inclinu pro nudda a pintare che a diàulos sos diferentes, antzis chi est una defensora de sos deretos sotziales e individuales.

Oe però sa dereta chi faghiat riferimentu a sos partidos italianos est in crisi manna, e no at prus audìtziu mannu intro sos sardos. Unos cantos polìticos issoro sunt tentados a fàghere a manera chi su lupu fascista siat cuadu suta sa pedde de s’angione indipendentista.

Sos sinnos si leghent. In sos muros de s’iscola de politzia penintentziària de Muristeni sunt essidas iscritas chi faghiant riferimentu non prus a s’identidae italiana, ma a cussa de sos sardos.

S’Orbàn in belludeddu, su fascista italianu cun sa caratza sarda, est acanta de intrare in s’iscena polìtica. Est pretzisu chi sas fortzas polìticas de s’autodeterminatzione siant craras, fatzant riferimentu a s’istòria issoro, refudent cussu fascismu chi si caratzat de sardidade pro resessire a nos colonizare galu una borta de prus.

Est una batalla pro sa dignidade e tzivilidade nostra, pro una Sardigna acasagiadora e mègius.

In sas ùrtimas chidas sas boghes in contu de dimissiones dàbiles de su presidente Pigliaru si sunt intesas prus fortes. Sas eletziones regionales diant pòdere èssere fatas paris a cussas de su parlamentu italianu, intro de ocannu o in beranu de su ’18.

Non b’at tempus meda. Bonos printzìpios e mègius fines 2017 a totus nois.