(Per leggere l’articolo in italiano cliccare sulla bandierina in alto)

Est como pagora chi m’at preguntau e cale depet èssere – a parre meu de osservadore – sa làcana de una proposta in chistione de autodeterminatzione, bonuguvernu e modernizatzione de Sardigna, alternativa a sa de is Polos betzos italianos, in ocasione de is eletziones regionales imbenientes.

Antis che totu espresso su disìgiu chi su votu abarret in sa bìnchida naturale sua, est a nàrrere in su mese de friarju de su 2019.
Diat a significare – e est sa cosa de prus importu e isperu – chi s’istrobu in atu de su presidente Pigliaru dd’ant aère propassadu a lestru e chi sa coalitzione de tzentrumanca, prus che totu su Pd, at agatadu unu pagu de ànimu, capassu de causare s’ismasciada a un’inderetada chi pro custos primos tres annos de legisladura giudicu negativa meda.

Torrende a sa pregunta de incumintzu, creo deo chi su fronte de s’autodeterminatzione depat de una borta currere pro binchere, presentende candidados e programas chi fatzat a ddus creere. Sena prus avocos a “testimongios” sena sustàntzia o pro s’avolotu ebbia.

Ddue at logu politicu pro pensare a una proposta partetzipada, a una prataforma chi imboddichet a cantos prus sardos possibiles, e chi ddue at bisongiu lassende foras – a su mancu a printzipiu – is partidos, in particulare cussos traditzionales. Ddue at unu mundu chi bolet pigare parte, chi chèret fàghere intendere sa boghe sua, chi bolet contare is esperientzias suas e diat a chèrrere isperimentare retzetas noas.

Ddue at unu muntone de giovonos chi diant a chèrrere torrare in Sardigna pro contribuire a custu renascimentu.

A parre meu custu fronte alternativu si depet oberrere a custos pedidos e a custas bisuras, sena timoria.

Ddue at àere, seguru, bisòngiu de sinnare cale sunt is làcanas chi non si ponent in chistione.
Creo chi siat normale su disìgiu de si pònnere comente alternativa a is Polos betzos e duncas de nde refudare is pràticas, is cumpromissiones, is relatziones malàidas cun una tzerta economia parassitaria e cun is grupos de s’energia e de sa finantzia “creativa”.

Creo chi siat normale finas a ponnere comente a tzentru, in is fainas de custa bisura polìtica alternativa, semper e solu a sa Sardigna, mancare collocada in unu cuntestu, republicanu e europeu, pretzisu.

Is Polos traditzionales, abarrade seguros, ant fragadu abbentu de fogu. Si sunt abigiados chi s’assètiu essidu dae su disadatamentu issoro e dae sa faina culturale de medas de nois, nd’at bogadu unu sentidu nou in s’opinione pùblica sarda.

Millu, duncas, chi su Pd torrat a faeddare de partidu federadu cun su natzionale.

Millu, duncas, chi s’afòrtiat s’apendutzulu Cabras-Maninchedda. Ca a duos polìticos de esperièntzia longa gasi, non ddis passat tùrdinu chi at a serbire a istiddiare unu pagu de sardismu e de soberanismu subra s’acòrdiu de tzentrumanca pro podere a su mancu isperare in unu disafiu.

Ca totus is analistas narant chi canto prus a durare custa Giunta, canto prus bàsciu at a èssere s’inditu de agradèssida. Est, duncas, a nos abetare de totu. Finas a unu candidadu-presidente indipendentista decraradu, mancare inderetadu conca a su sotzialismu.

De un’àtera banda, comente in manera abbista at fatu notare Nicolò Migheli in “Sardegna Soprattutto”, est probàbile chi sa dereta puru chirchet de setzere su caddu identitàriu. Ddue at s’arriscu chi ddu fatzat a sa moda de is “Nois cun Salvini” o cun is lassinadas sighidas de calicunu esponente de Fdi, Fi e pro ite nono de calicunu cussigeri sardista decraradu subra s’allega ratziale.

Comente in s’atopu pigadu in cunsideru, diat a èssere chistione de trassas feti, atzidentes inderetados a cullionare una parte manna de su fronte ampru chi, in su parri pùblicu, si decrarat prontu a pigare in cunsideru s’idea de votare pro unu fronte sardista e amparadore de s’autodeterminatzione.

Millu, narende e ita ant a fàghere, in capas, manca e dereta, apo naradu puru a ita diat depere fàghere a s’imbesse- in alternativa – custa alleàntzia noa. Is valores de sa giustìtzia sotziale, sa comunicatzione cun is impresas, sa tzentralidade de su traballu, s’introduida de su cuntzetu de sustenibilidade, s’avaloru de cultura/ambiente/paesàgiu comente a motores de creschimentu, sa concruida de sa cuntierra tzentru-làcana cun una missione noa de intregare a is àreas rurales e lacanàrgias, su refudu de ogni ratzismu e de ògnia posta a una banda.

Ddue at una meca de puntos de aprofundire, mi nde abbìgio. Però creo de àere naradu giai bastante. Is capìtulos imbenientes ddus lasso iscriere, de gana bona, a chie nd’at a chèrrere boddire su testimòngiu in manera produtiva. Ca feti unu testimòngiu at a podere èssere, sena divas e però sena mancu istratzabèrtulas.