(Per leggere l’articolo in italiano cliccare sulla bandierina in alto)

Sas istòrias de sos sena traballu non las Leghet (belle) nemos. Ant audìtziu petzi – si narat in sas redatziones, istracadas dae comuncados sindacales e istatìsticas – si sa fine est dramàtica.

Un’òmine iscàssiat suta su pesu de sa dificultade de sa vida fitiana e detzidit de nche l‘acabare. Su disacatu est una pelea ordinària ormai.

Nova chi arriscat de èssere archiviada o licuidada cun pagas rigas. Non pro sensibilidade ismenguante, ma ca nemos prus la leghet.

In Sardigna non b’at prus presìdiu, ocupatzione, manifestatzione in pratza chi resessat a iscutulare sas cuscèntzias. Non b’at riunione, addòbiu o cunferèntzia chi apat sa pretesa de isòrvere calicuna cosa. Est totu normale, a manera malaita.

Finas sa violèntzia de sa dialètica. Finas su dennegu de s’ispera chi lompet puntuale.

Bindighi annos como aiamus contadu sa desertificatzione de s’aposentamentu industriale de Macumere e de sos àteros serentes de Otzana-Golothene.

Sas siendas tèssiles, chi aiant produidu s’isvilupu econòmicu de pagu dura de cussos territòrios, si nche fiant andende. Pustis de àere postu in busciaca finantziamentos istatales mannos e àere illusu cun prenetas de crèschida e beneistare, lassaiant in sos sartos – guastados dae tziminieras, tzimentu, fumu e luòngiu toscononosu – ingannias e promissas traitas.

Pro fàghere un’esempru – descriende una realtade largana ma parìvile a cussa de su Sulcis – su fallimentu de su pianu industriale e su pesu chi at àpidu in s’economia de s’ìsula si podet contare pighende peri sos montes de su Marghine e posca calende cara a su mare pro lòmpere sas costas de sa Pianalza.

Atraessende sartos chi fiant pasturas mannas, cun nuraghes chi faghent disafios a su tempus, mirende sas siendas de Tòssilo e Suni – chi oe sunt bòidas e rutas – e de sos caseifìtzios isciusciados nos ofendet.

E gasi est chi nos torrat a sa retentiva unu discursu chi – mancari utopìsticu – nos faghet pensare. L’at naradu s’ormai ex presidenete de s’Uruguay Pepe Muijca in ocasione de su G20 de Rio de Janeiro, in su mese de làmpadas de su 2012.

Est contra a bentu cunforma a sas lògicas de su sistema fundadu subra s’economia de mercadu, lu dennegat e lu distruet movende dae una premissa: <Benimus a sa lughe pro èssere cuntentos. Ca sa vida est curtza e si nch’andat a manera lestra. Perunu bene si balet che a sa vida, custu est elementare>.

E in prus, <Custos sunt problemas de creze polìtica, chi nos sunt indichende chi est s’ora de comintzare a cumbatare pro un’àtera cultura. No est a si immaginare sa torrada a s’antigòriu cando sos òmines biviant in sas concheddas, né de àere unu monumentu a s’arretratesa. Però non podimus sighire a manera istremenada, guvernados dae su mercadu, devimus comintzare a guvernare su mercadu>.

Chie l’at lèghidu a manera integrale in un’àrticulu publicadu sas dies coladas in custu blog non podet non meledare. No esistint solutziones lèbias e sa polìtica – galu de prus in custu momentu de tribulias – non paret chi nde propòngiat prus craras. Sa fortza de sas ideas e s’ischidada de sas cuscèntzias podent èssere su printzìpiu motore de sa deruta de unu sistema chi, donende illusiones meda prus luadas, perpetuat a sesi matessi, custringhent a abarrare firmos e usat sa violèntzia contra sa naturalesa de s’òmine e totu.

Intendimus galu faeddare de modellos betzos, chi sa polìtica betza – totu rituales e tzerimònias, tecnitzismos e moralidade a bias petzi de cara – chircat de torrare a propònnere cando imbetzes nde diant servire de modellos noos, impostados subra sa valorizatzione e non subra s’isfrutamentu de su territòriu.

Non subra sa dipendèntia de sa gente pòbera dae su poderiu polìticu, ma subra s’isvilupu chi si nche peset dae bassu, dae sos avesos traditzionales de sas popolatziones nostras, chi pro su prus non sunt adduidas e conduidas.

Diant servire retzetas coragiosas, a tretu de segare unu giogu chi si nunca est destinadu a ispìnghere unu sistema pagu virtudos e pagu capatze de produire richesa isparghinada. No est cun su teatreddu de sos annùntzios, cun sa continuidade amministrativa (e, in calicunu casu, polìtica), cun s’iperativismu de manera chi si càmbiant a beru sas cosas. Antizis si modìficant petzi sos nùmenes de sos gestores de su sistema, si transit unu pagu sa geografia de su poderiu de calicunu printzipale locale.

Totu càmbiat, pro abarrare uguale. E nd’est unu pecadu, ca sas premissas, sas isperas e sos isetos non fiant custas.