(Per leggere l’articolo in italiano cliccare sulla bandierina in alto)
Apo giai àpidu manera de iscrìere in passadu chi a sa Sardigna de sos annos Duamìgia non servit una mitopoiesi, ma un’atinu de cussèntzia subra s’identidade sua.
Semus difatis cumbintos chi s’istòria non si fatzat imbentende paristòrias, ma analizende iscobertas archeològicas e repertos, punnende posca a los contestualizare e a los incuadrare in su periodu de riferimentu dae su cale protzedint.
Finas pro custu servit a pònnere a totus fora dae istrumentalizatziones de creze ideològica o polìtica, chi diant pòdere tòrchere sa letura de su passadu, antetzipende un’interpretatzione chi s’iscèntzia e bia podet frunire a manera segura.
Devimus ischire chie fiant sos antepassados nostros, devimus iscobiare s’identidade verdadera issoro. E lu devimus fàghere ponende in contu chi est unu passàgiu de primore pro printzipiare un’òpera de decodificatzione e contu de sa tzivilidade nostra passada, fuende sa tentatzione de impreare sos istrumentos deghiles (o finas chi non deghent) de s’istòria pro legitimare sos bisòngios identitàrios de unu pòpulu chi, in su fràigu de una memoria colletiva, punnat a manera legìtima, a s’emantzipatzione.
Servit chi totus agiuent finas cun contributos divulgativos, serende-si de sa responsabilidade chi cada sardu – acadèmicu o amantiosu chi siat – at finas in custu campu.
Est pretzisu a lu fàghere ca totus amus una tarea in sa gestione de custu momentu istòricu nòdidu. A sa polìtica tocat su de sustènnere sa chirca e de nde favorèssere s’avaloramentu, sena cunditzionare su traballu de sos archeòlogos. Tarea de sas istitutziones est finas sa de assigurare, sena dudas, tutela e frunidura de logos e repertos.
Sos istudiosos, dae banda issoro, no apant sa tentatzione de mantènnere su dibàtitu in intro de sas universidades e de sas sopritendèntzias. Si nche devent ammaniare a dare contu a s’opinione pùblica de sos istùdios issoro e finas de sas concluidas.
Non faghende-lu diant discoidare a manera colpèvole sas oportunidades de crèschida culturale, identitària e econòmica chi diant pòdere èssere favoressidas dae s’aficu chi est pesende-si in sos sardos in contu de iscavos e iscobertas.
Su disafiu est istadu finas a como leadu dae sos archeòlogos de sas universidades e de sas Sopritendèntzias, dae sos dirigentes de sos museos de Castedu e Cabras e de su tzentru de restàuru de Li Punti.
Duncas, dae chie at traballadu in sos iscavos dae sos annos ’70 a sos prus reghentes, in su recùperu de prus de 5.000 cantos e in sa sistematzione chi ant agatadu oe in die.
Su disafiu est culturale, ma finas polìticu e econòmicu. Dae s’avaloramentu de s’istòria e de s’identidae nostra podet e devet nàschere unu progetu modernu, a tretu de creare oportunidades e traballu.
S’identidade dde su populu Sardu est naxia meda tempus prima dde sos Nuragicos e sas provas bì suno. Su proplema suno sos istudiosos amasedaos a una soprintendenza in manos a suprematzia romana. Fintzas a cando sa vera istoria dde su populu Sardu non benidi iscritta e istudiada in’iscola est unistoria ki esisti ma non connotta. Toccada a nois a dare sintzos e mustra, kistionande in limba e regalande libros a sos pitzinnos pro torrare a su sentidu dde unu populu millenariu ki non connoske s’istoria sua.
Se posso, prendendo spunto dal commento precedente, mi permetto di chiedere cosa si intenda esattamente con “s’identidade de su populu Sardu”?
Forse la lingua che si usa mentre ci si esprime per affermarla, per esempio? Ci si riferisce ai Nuragici? O ci si riferisce ad una generica ‘sardità’?
In quest’ultimo caso, allora, non sbagliamo a parlare di ‘nostra identità’?
Non dovremmo forse parlare di “identità della nostra terra”, l’unico contenitore di fatti che manifesti confini (fisici) definiti?
In archeologia, la Lex Kossinnae ha guidato in passato l’identificazione di province culturali archeologiche esattamente definite, con popoli definiti: ogni seriazione di prodotti industriali abbastanza caratteristico deve necessariamente riferirsi ad un determinato popolo, per cui “ogni civiltà nettamente delimitata si copre con un nome storico”. Le riflessioni su quella legge portarono in seguito lo stesso Kossinna a considerare ciascun cambiamento culturale verificatosi in un territorio come il risultato della migrazione di un nuovo popolo (“tutto è migrazione”).
Non è curioso che un concetto così estremo e così aperto al medesimo tempo, nato per dare un ’insediamento ancestrale’ ai Teutoni, ci suggerisca che questi nomi (Nuragici, Sardi, Anthony) non hanno alcun valore senza relazioni? A quale cantone Nuragico deve relazionarsi il suo nome, Direttore?
Non è che l’unica cosa che ci accomuni ai nuragici sia, approssimativamente, l’aver scelto di relazionarci tra noi in un posto così bello come la Sardegna?
Buonanotte, sigla.
Sarà un mio limite, ma confesso di non averci capito nulla 🙁
Non è solo una questione di territorio occupato: tra i nuragici e i sardi odierni credo vi sia, qualcuno mi corregga se sbaglio, una correlazione genetica e di storia ininterrotta. Poi questa eredità è probabilmente più forte in Barbagia e nell’entroterra in generale, ma è normale e una cosa simile avviene anche in Scozia.
Considerazioni molto interessanti. Le stesse che fece anni or sono Ignazio Pillitto all’interno delle mura dell’Archivio di Cagliari.