(Per leggere la versione in italiano cliccare sulla bandierina in alto)
Sa “cosa” prus importante est s’incràs, semper. Su oe de sa Brexit, de s’eletzione ispantosa de Trump, de sa surra leada dae Renzi est acabbadu.

S’incràs, imbetze, est intro s’arresonu chi nos lassant custos terremotos polìticos: giòvanos chena ispera cun s’incràs furadu, classe media pòbera, mancada naschida de traballos noos giustos pro su tempus economicu, isputzidos a trumas semper prus abbetiados, disterrados de su mundu torrados a business, Nord e Sud a tesu meda, gigantes editoriales e televisivos chi non resessent a cumbìnchere prus a nemos, polìticos e professores universitàrios foras dae su mundu e a innedda dae sa gente, leader chi non bastant, gana de botare contra a sas élite bastu chi siat.

Si podet finas faeddare de sas dimissiones de Renzi o de sa bògia de bìdere a Pigliaru fuende, emmo, totu su chi cherides. Su chi est nòdidu, però, est sa muda de sa gente, finas de cussa sarda. Una muda chi solobrat onni disinnu traditzionale e non garantit a niunu. Est una muda in su fitianu, una bètia chi non si firmat, una fua chi partit dae a tesu.

Nessi dae sos primos annos otanta, cando Reagan e Thatcher faghiant sas reformas liberistas e finantziàrias atuales oe, Craxi ispendiat su dinare de sos giòvanos de su 2000, Vattimo faeddaiat de pensamentu dèbile posca chi in America sa cosa fiat colada dae prus de 20 annos, Mario Melis faghiat su Presidente de sa Regione Sarda una borta acabbada sa gioventura de sos giòvanos turcos sardos.

Fatu istat chi in Sardigna belle unu giovanu subra a duos est chena traballare (in Itàlia unu subra a tres), sas feminas ant su primu fìgiu semper prus a dae in antis in sos annos o si nono bi renuntziant, prus de su mesu de sos sardos dae 25 a 34 annos bivent cun su babbu e sa mama.

Benes, servìtzios e isperas, chi finas a pagu tempus faghet si podiant àere gioghende , sunt torra pro pagos. Mancant su dinare, s’iscola, s’istadu sotziale, sa sanidade (nessi non sunt prus comente a prima). A custu tocat de annànghere chi est totu prus difìtzile in sas normas e in sa burocratzia.

Mancant e ant a mancare oportunidades e traballu a manera sighida. S’oriolu chi at brotadu custos resurtados eletorales, d’àtera parte, naschet dae sas cunditziones econòmicas difìtziles. Su progressu tècnicu in intro de s’indùstria traditzionale aiat giai minimadu de meda sos traballadores; sa lòmpida semper prus forte de s’intellighèntzia artifitziale at a lassare in pees isceti traballos mèdios chi pertocant assistèntzias tècnicas, creatividade e supervisione.

Sa dis-ugualidade econòmica at a sighire semper de prus, difatis bastat de pensare chi «internet» permitit s’esistèntzia de aziendas chi faghent fàghere dinari meda a pagos (faeddamus de milliardos de dollaros/èuros) chena dèvere ocupare nùmeros mannos de traballadores.

Est unu progressu tècnicu chi no ammaniat progressu econòmicu pro totu e duncas sotziale. Finas in sa finantzia sa cosa ghirat in custa matessi manera e oramai dae paritzu tempus: in pagos, chena bisongiu de ocupare miliones de traballadores, faghent milliardos de dollaros/èuros.
Sas diferèntzias finantziàrias sunt semper prus lascas, non b’at ite s’ispantare si sa classe media chircat àteru aterràgiu: Brexit, Trump o Grillo chi siat. Sa gente cale si siat est cumprendende chi s’arriscu beru no est cussu de mantènnere o nono su tenore de vida presente, no.

Su nodu est si b’at a àere sa possibilidade de si campare sa vida cun unu traballu de classe media. Su chi est de a beru in giogu est custu, finas in Sardigna. A nota mala pròpiu internet, sa dis-ugualidade e diferèntzia intre ricos e poberos, la faghet a bìdere in su mentres chi est currende a totu coddu, in tempus reale.

S’idea de un’incràs mègius no est prus in pees, sa capatzidade de bisare no est una resursa. Nen in Amèrica e nen in Sardigna. Su bene nòdidu chi at dassadu in donu su megioru tècnicu modernu est in bolos e non si tenet: no est prus possìbile a si fàghere unu disinnu de vida.

Duncas at a crèschere sa timoria de mudas mannas in sa vida fitiana chena perunu agiudu istitutzionale, guvernativu, finantziariu e imprendidoriale. No si tratat isceti de pèrdere sa fortza de si catzare sa gana prus fàtzile, de peorare sa calidade de sa vida, de non resèssere a soddisfare sos disìgios. No. In veridade s’arriscat de perdere sa capatzidade funguda de cumprèndere s’esistèntzia nostra e de l’istèrrere in unu pranu de vida.

Unu disinnu chi sigat sa morale, sa ragione, sa balentia de fàghere su chi nos praghet a beru. Ma finas unu disinnu chi diat dèvere pòdere èssere fatu dae totu e non dae una tropa minore de privilegiados. Su chi est benende a mancare, duncas, est s’autonomia de onni persone.

Su printzìpiu prus mannu dassadu dae sa cursa de su cristianu in sos ùrtimos duos sèculos e prus a totu posca chi est finida sa segunda gherra mundiale.

Sas fèminas e sos òmines sardos chi si diant dèvere cumbìnchere a s’interessare a sa polìtica e a s’impinnu sunt de custa genia. Una genia noa: pro Lyotard fiat post moderna, Bauman l’at contada comente lìcuida, Scalfari l’at pintada bàrbara, pro Berardinelli est «mutazione», pro Mialinu Pira fiat sa Sardigna intre de duas limbas. Una genia chi, a dolu mannu de calicunu, no est isceti filosòfica o tifosa de Repubblica o literària e non si podet ammasedare comente si cheret.

Est una manera bera e normale de èssere femina e òmine otzidentale, unu tragiu chi oramai est de intro de domo, in totue.

Isperiamus unu mundu mudadu e bortuladu, in pigada e tramposu, in ue su 80% de sos giòvanos suta sos 35 annos votat contra a sa muda de una costitutzione intrada in su 1948 (belle 70 annos faghet), est finas de a nois sardos. In custu non nos istesiamus dae sos àteros, non semus diferentes ma normales.

Cussos giòvanos chi non leghent a Republica e chi de L’Unione Sarda e de La Nuova Sardegna, forsis, preferint sas pàginas chi faeddant de sos loroddos de sa leada (mancu sas pàginas de sos mortos lis interessant!). Cussos pitzocos chi buscant s’informatzione in internet brinchende dae facebook a twitter e a Instagram (pro como).

Custos pitzinnos chi dae inoghe a pagu ant a èssere su prus e ant a cumbìnchere sos babbos disisperados (ca proite los devent mantènnere e non podent àere gosu de su traballu o de sa pensione issoro) a votare su chi narant issos. Chie non los firmat, los arresonat e los cumprendet non podet guvernare sa Sardigna de peruna manera.

Su disafiu est inoghe: sa classe media cun sos fìgios suos. Si no at a esistere prus in sa manera chi est istada connota finas a como at a tocare de li fàghere unu logu sotziale e economicu nou. Chie non faeddat cun custu mundu rebelle at fatu su de fàghere. Una rebellione a sa muda chi paret chi s’aguantet (bide a Renzi) ma posca fuit.
Meda de sos giòvanos chi benint aprovergiados «choosy» o «neet» o «millennials», meda de sos chi si disisperant ca proite no buscant su traballu giustu pro sos istùdios issoro, meda de sos chi fuint prango chi ti prango, sunt gente cun disinnos de vida chi nemos at iscurtadu.

Non podet esìstere un’idea de Sardigna chi no ascurtet custu mundu lascu e male assortadu. Chi l’at a ischire fàghere guvernat.