Custu referendum est istadu una de is acontèssidas de prus sinnificu polìticu in s’istòria de s’Autonomia Sarda. Ammentat dae acanta sa fusione perfeta de sa Sardigna cun is istados sabàudos, a bia sua acontèssida polìtica de prus importu in s’Otighentos sardu.

A pedire sa fusione, in su mese de Onnisantu de su 1847, sena mancu addobiare su Parlamentu, fiant istados is membros de is Istamentos de Casteddu e Tatari, sena dèlega nen rapresentàntzia populare e gràtzias a chie, cun decretu bogadu dae Carlo Alberto, sa Sardigna aiat renuntziadu a su Parlamentu suo e a su matessi Regnu de Sardigna.
Oe sa manu, pro interpretare a Carlo Alberto, at giradu a su presidente de su Cussìgiu italianu Matteo Renzi e a su bratzu suo in Sardigna, su comitadu pro su EJA.

Est comente chi a pustis de 169 annos is sardos si diant èssere vengados narende unu solenne e democràticu NONO a sa fusione perfeta cun s’Itàlia, serrende gasi sa ghenna in cara a is afracadores.
Su fatu istrambu est chi in s’otighentos su golpe polìticu-giuridicu dd’aiant sinnadu is monàrchicos intàmes chi in su 2016 dd’at progetadu un’ispètzie de manca “de istadu” cun una campagna millionària fundada subra minetzas e faulas, chi diat àere mesturadu su rolu de s’Istadu cun su de su Guvernu e chi gosaiat craru craru de su sustentu de sa majoria de s’imprenta natzionale e furistera.

Cun custa imponente mustra de fortza su comitadu de su EJA, capitanadu dae su presidente Pigliaru, nos cheriat cumbinchere a lassare sa soberania nostra a s’istadu Italianu, e duncas intregare un’atera borta su benidore nostru in manos agenas, ca diat èssere istada s’ùnica manera pro torrare a partire e pro mudare.

S’iscampiosa majoria de is Sardos at donadu una solenne iscrocorigada a custa teoria chi faghet parte de una bisura polìtica tzentralista e neo-liberista, chi giughet a in antis una casta semper prus minuda.

In custa circustàntzia a pedire is dimissiones de su Presidente diat èssere istadu su pedidu prus naturale ma est finas su prus inùtile, pro su pagu importu, ca no est automàticu chi cun is dimissiones de Pigliaru sa Sardigna torret a partire.
Creo, a s’imbesse chi, addae de sa dèpida propassada de su Guvernu Pigliaru e a su netu de sa cuntierra pro si nd’apoderare de sa bìnchida comente a indivìduos o comente assòtzios, totus nois tenimus su dovere de chircare is ainas prus ùtiles pro fàghere un’anàlisi colletiva, pro acarare in sèriu is logos mannos de dimanda polìtica abarrados òrfanos de rapresentàntzia.

Pro fàghere custu depimus cumprendere cales siant istadas in Sardigna is prus fungudas e berdaderas resones de su NONO.

Podimus nàrrere chi nois Sardos amus naradu chi NONO, pro primu cosa, a sa fura giurìdica de sa soberania nostra amparende non feti sa costitutzione Italiana ma is deretos costitutzionales de s’Autonomia nostra!?

Podimus nàrrere chi is sardos apant naradu chi NONO a is polìticas tzentralistas, afiladas e neo-liberistas chi sa Giunta Pigliaru est dae ora ponende in atu!?

A mie parit craru craru chi sa voluntade de sa majoria de is Sardos, espressada dae custu NONO, tochet a dda interpretare in custa deretura. Amus naradu NONO a sa barra e a s’artivesa de sa Giunta in leare a in antis iscedas de guvernu impostas e pro nudda a su cumpassu cun is bisòngios e is acontèssidas territoriales e sotziales comente iscumproat sa chistione de su brusiadore in Macumere, su mudìmene covardu de Pigliaru subra s’ispantosu decretu 91, sa destrossa de is trasportos chi mantenent s’ìsula presonera de s’Itàlia e sa ligeresa in acarare sa chistione de is Tzerachias Militares in una fase istòrica e mundiale crìtica e perigulosa gosi.

Diamus a depere finas chircare de cumprendere a ita est chi podimus nàrrere EJA, ca mancari nos podimus limitare a bivere pro cuntrastare is iscedas chi àteros nos imponent, nd’aìamus a essire istracos mortos e sena prus s’energias netzessària a progetare, in manera cumpartzida su presente e su benidore nostru.

Sa Sardigna oe est a intro de una crisi profunda e datos faeddant craru:
“Unu pipiu ogni chimbe est in cunditzione de poberesa relativa, unu ogni duos non si podet permitere de colare una chida de vacàntzia foras de domo, unu ogni chimbe non partètzipat a escursiones iscolanas o a àteras acontèssidas a pagamentu cuncordadas dae s’iscola, e unu ogni chimbe nos possedet logu, in domo, inditadu pro istudiare o cumprire is tareas”.

Sa Sardigna importat su 70% de su piscadu e s’80% de is produtos agro-alimentares.

Sa Sardigna importat ogni die 300 chintales de pane cungeladu e custu nch’at lòmpidu a sa serrada de 830 forros de pane in is ùltimos duos annos.
Sa Sardigna oe produet duas bortas su tantu de energia chi gastat, però sighit paghende sa bulleta su 30% in prus respetu a is àteras Regiones italianas.

Custu acontesset pro more de s’ausèntzia totale, pro annos e annos, de una pranu energeticu istudiadu pro s’ìsula, chi s’at furriadu in su Far West pro is ispeculadores e pro is multi-natzionales furisteras chi guvernant sa majoria de is impiantos eolicos e foto-voltaicos presentes.

Chi a totu custu ddue annanghimus sa pressione fiscale e s’istrinta de Equitalia est simpli a cumprendere pro ite est chi is sardos sunt pòberos e depressos.

Como, tenende craru custu cuadru disastrosu, nos podimus preguntare e nàrrere: pro fàghere torrare a partire sa Sardigna serbit a lassare soberania o a nde de tennere de prus?

Su resurtu de su referendum in mèritu a custa chistione mi parit ladinu, comente craru parit chi torrare a partire dipendet feti da su de achirire semper prus soberania e indipendèntzia in custas bandas chi funt istratègicas pro s’economia, sa salude e sa dignidade nostra.

Pro cussu est chi penso chi siat ora de traballare in manera cumpartzida a costruere unu progetu de guvernu cun unu programma inderetadu, pro parte de Sardigna, a achirire sa soberania alimentare, energetica e ambientale, fiscale e polìtica. In sustàntzia a fraigare unu benidore chi non siat dipendente, badu cussu in ue sa Giunta Pigliaru nche afungat mustrende craru craru de non aere ischidu interpretare is punnas de su pòpulu.
S’àtera pregonta chi nos depimus fàghere est: in ue est acabada sa manca?

A su nessi sa manca de su pòpulu, datu chi est abarrada sa de Istadu feti.

S’ispartzinada de sa dereta sotziale e de is neo-fascismos est dèpidu in parte manna a su fatu chi sa manca at lassadu ogni batalla sotziale e populare e dd’at fatu in sa peus ora istòrica, cando sa cuntierra tra classes est semper prus presente, s’ugualidade sotziale semper prus unu bisu e sa globalizatzione est isperdende is territòrios. In manera ispantosa, semus in un’ora chi is dibatas e is batallas de su movimentu No Global internatzionale, chi fiat unu movimentu ischetu de batalla polìtica de manca, de sa manca internatzionale, dd’ant acabada in is manos e is pretesas de is deretas, chi cussa batalla aiant cuntrastadu finas dae incumintzu e chi oe si chèsciant de is efetos produidos dae sa globalizatzione. Comente a semper “a babbu mortu”.

In prus s’atuale “manca de istadu”, chi peristantu s’est collocada in favore de is interessos de is petròlieros e de is multi-natzionales lassende mòrrere is economias locales, favoressende s’abbandonu e sa morte de is cussòrgias internas datu chi in s’ìsula si tenet in contu s’iscumparta de 166 comunidades. Unu datu ispantosu.

Pro custu creo chi su disafiu chi nos isetat siat su de agatare una sìntesi polìtica chi in fines donet corpus e ànima a unu progetu polìticu segundu su modellu de su Frente Amplio in Uruguay (chi b’at giutu a su Guvernu a Pepe Mujica) o de su Scottish National Party in Iscòtzia. Una sìntesi polìtica fundada subra is bisòngios de su Pòpulu Sardu, chie semper prus s’intendet e si cumportat comente a unu pòpulu, e chi aunat, in unu progetu de guvernu indipendentista e soberanista e contras in manera decrarada a unu modellu globale guvernadu dae sa finantzia, is partes de sa manca chi sunt abarradas foras dae sa dibata democràtica, foras de is parlamentos natzionales e regionales, furriende òrfana parte de su pòpulu e a issas matessi ca ant pèrdidu su pesu polìticu chi aiant e chi ant regaladu, bintas dae sa mandronia donada dae is sugetos noos de podere finantziàriu chi oe prus che mai aparessent a su pòpulu pro su chi de veras sunt.