Si faeddat meda a s’ispissu de isvilupu sustenìbile e de nde bogare massas innumeràbiles dae sa poberesa.

Su modellu de isvilupu e de consumu est agiumai su de is sotziedades ricas. Ma ite diat sutzèdere a custu praneta si is indù aerent sa matessi proportzione de vituras pro cada famìlia comente sa de Germània?

Cantu ossìgenu nos diat abarrare pro respirare? Su mundu tenet is elementos materiales pro permìtere chi sete milliardos de persones potzant sighire su matessi livellu de consumu e de isperdìtziu chi agatamus in is sotziedades prus abbundosas?

Sa sotziedade de su tempus de oe, chi est sa de sa cuncurrèntzia e de sa richesa, at permìtidu un’isvilupu mannu mannu, ispantosu, custu non si podet dennegare, ma s’economia de mercadu at produidu finas sa sotziedade de mercadu, giughende.nos a custa globalizatzione.

Ma nos devimus pregontare si immoe semus guvernende sa globalizatzione o si est issa a nos guvernare. E est galu possìbile a faeddare de solidariedade, in una sotziedade chi si fundat subra de una cuncurrèntzia sena coro? Finas a in ue at a lòmpere sa fraternidade nostra?

Nos agatamus a in antis a unu disafiu colossale, chi no est tzertu ambientale feti, ma mescamente polìticu. S’òmine non resesset prus a guvernare is fortzas chi at generadu ma sunt issas a ddu guvernare.

Nois bivimus pro essere ditzosos, sa vida est curtza e si nde andat, nudda est pretziosu che a sa vida e custu est òviu. Ma si sa vida nos iscapat, traballende e sighinde a traballare pro consumire semper de prus – ca narant chi si si firmat su consumu s’at a firmare s’economia etotu – ite vida est? Bolent chi consumimus semper de prus.

Una lampadinedda non podet abarrare alluta prus de milli oras, ma nd’esistint chi nde durant chentu mìgia de oras. Ma cussas non si podent prodùere nen bendere, ca is lampadineddas si depent consumare a manera chi calicunu nde potzat bèndere prus a s’ispissu.

Ca su problema est chi depimus prodùere e traballare. Depimus mantènnere in pee una sotziedade in ue totu s’impreat, si consumat e s’isperdet: est òviu chi nos agatamus in dd’unu tzìrculu vitziosu.

Ma si is cosas istant de custa manera, nos diat serbire o nono una cultura diferente?

Nemos est narende chi depimus torrare a su tempus de is grutas, nen semus teorizende a una sotziedade de s’arretradesa.

Su chi so narende est chi non depimus sighire a nos fàghere cumandare dae su mercadu, ma chi semus nois a ddu dèpere cumandare. Is pensadores de su tempus coladu naraiant chi su pòberu no est su chi tenet pagos benes materiales, ma su chi nde disìgiat semper de prus.

Sa mancàntzia creschente de abba, su consumu de is resursas ambientales, no est una càusa.

Sa càusa est su modellu de tzivilizatzione chi amus ischeradu. Est pro custu chi so narende chi depimus cambiare sa manera nostra de bivere.

Pro ite? Faghimus unu esempru.
Sa classe traballadora de is sotziedades otzidentales at gherradu pro pòdere traballare non prus de oto oras a sa die. Custa est istada una rivolutzione istòrica. Immoe, forsis, diamus pòdere otènnere de nde traballare petzi ses, de oras.

Aici ambas duas sa classe de is operajos e cussa mèdia ant a pòdere fàghere duas traballos, pro dòighi oras in totale. E ant a traballare de prus. Pro ite? Ca totus depimus pagare unu muntone de ratas. Sa moto, s’àutu, sa tv, su telefoneddu de ùrtima generatzione, su mutuo. E sighimus a pagare ratas cun ratas.

Cando amus a lòmpere a su momentu in ue ant a èssere ischitidas amus a èssere, si semus fortunados, betzos reumàticos. E sa vida si nd’at a èssere fuida.

Nos depimus pònnere custa pregunta, respondende cun onestade: est custu de a beru su mègius destinu pro una vida umana?

S’isvilupu non podet bogare a s’òmine su diritu a sa ditzosidade! Depimus èssere pro sa ditzosidade! De s’amore, de sa terra, de is relatas umanas.

Depimus crèere de àere tempus pro is fìgios, pro istare cun is amigos, pro èssere de a beru ditzosos. Ca sa ditzosidade est s’ùnica prenda chi podimus agatare in sa vida.

Su primu elementu de s’ambiente si narat ditzosidade umana!