Sas urnas a s’incras de su votu pro su referendum subra sa reforma Renzi-Boschi, faeddant làdinu.

Pro primu tocat a pònnere a craru chi un’afluèntzia de su 62,45% est unu datu de partzetzipatzione forte e chi no est costumadu a capitare in belle totu sos referendum de sos ùrtimos deghennios.

Pro cantu pertocat su votu, sos Sardos ant naradu unu No craru a sa reforma cun belle su 73% de su totale.

Custu datu est de significu estremenadu. Sa Sardigna est su territòriu in intro de s’istadu in ue su No at tentu cunsensu majore e custu no est pro cumbinatzione. In intro de cussu No difatis non b’est petzi cussu cantu de tzitadinos chi ant postu in fatu a sos cussìgios de sos referentes polìticos italianos, ma b’est una parte manna de sos tzitadinos chi cun custu votu ant chertu bardiare s’autonomia regionale posta in perìgulu dae sa reforma.

Una de sas resones prus sentidas dae s’eletoradu ischieradu contra sa reforma est istada difatis sa de bòlere defensare sos valores autonomìsticos contra progetos de atzentramentu, impositzione ditatoriale motivados dae “supremu bene de sa natzione” (e detzisos a manera incredìbile dae su Guvernu a discretzione sua), ismenguamentu de sos màrgines de manovrabilidade democràtica in s’espressada de sos senadores e in su nùmeru de sas firmas bastantes pro su referendum e initziativas de lege popolares.

Sa Sardigna oe est mègius de eris?

No, a manera assolura, est in sas matessi orrorosas cunditziones. Ma costoit cuddos ispàtzios de agibilidade chi li permitint de reclamare contra a sèberos impostos e calados dae artu e cunservat s’oportunidade de pònnere in pràtica cantos de s’istatutu lassados a banda dae belle settant’annos de guvernu italo-autonomista.

Custa bìnchida duncas non isòrvet sos problema nostros, non nos bastat e pro custu sa cumbata de liberatzione natzionale devet andare galu a in antis. Meda prus a in antis.

Ma custu votu at creadu a bisu nostru una truncadura a craru chi non si podet sanare intre sa volontade de su pòpulu sardu e su Presidente Pìgliaru. Oe su presidente guvernat cun su sustegnu de 36 cussigeris, chi pro sa metade sunt de fortzas ischieradas cun su no.

B’at ducnas unu 73% de eletores, metade de sos cussigeris de majoria e totu s’opositzione in Cussìgiu (chi paris faghent 18+24=tot 42, contra sos 18 de su PD chi susteniant su Eja) chi non cumpartzint su cuntzetu suos de amministratzione de sa Regione.

Unu cuntzetu, chi aiat espressadu issu etotu, a bisu de su cale custa autonomia diat dèvere èssere istada riformada cunforma a una reforma atzentradora e a cunsonu cun Renzi, chi aiat fatu a cuncàmbia dende cunfiàntzia a craru cun una promissa pùblica de nòmina partìtica in su senadu.

Custa situatzione aberit iscenàrios chi non podent èssere minimados.

Intantu, bida sa costitutzione cunfirmada dae sas urnas e leadu atu de s’enormidade de sa contrariedade, Pigliaru a manera dàbbile at a dèvere torrare a sestare sos bisos suos de senadore, ma su chi prus est de importu oe est a cumprèndere – a li fàghere a cumprèndere – si at galu sensu chi abarret in càrriga comente presidente imbetzes de dare sas dimissiones imitende (finas in custu) su modellu italianu suo.

Unu presidente eletu cun una majoria de pagu contu pro more de unu mecanismu eletorale dignu de Erdogan, chi at unu grustu de cussigeris a sa parte sua e una majoria manna contra, diat dèvere leare sas responsabilidades suas, comente polìticu, comente tzitadinu e comente òmine e parare fronte a sa realtade torrende a donare cussu iscannu a sa volontade democràtica, e est su chi nos isetamus a bìdere in custas oras.

A s’àtera ala abarrant abertas chistione de importu mannu.

Sa lege eletorale pro nàrrere. Cun cale lege eletorale si diat dèvere votare andende a eletzione regionales noas? Si difatis cras si votaret cun sa matessi lege, sos primos duos postos in cussìgiu (unu comente presidente e unu comente cussigeri) diant èssere ocupados a manera dàbile dae sos candidados presidentes chi ant fàghere parte de formatzione capatzas de coaugulare su natzionalismu sardu difusu e dae sos grillinos (si resessent a agatare calicunu de rapresentativu chi siat capatzu).

Unu PD a ossera truncada e unu tzentrudereta brigantinu e dae annos ormai mesu dormidu, diant èssere a manera difìtzile sebestados che una solutzione a sos problemas de sa Sardigna. Pro sa prima bia in s’istòria de s’Autonomia, sos poderios fortes de s’Istadu si diant pòdere agatare in pagos e a s’opositzione.

O finas sa lege eletorale at a èssere mudada in presse in presse pro isstransire custu paru de derrota. Ma custu diat a iscampagnare sas ghennas a formatziones indipendentistas chi si podent mustrare sèrias e a s’artària, ma custu puru est unu problema chi sa lege eletorale atuale chircat de transire.

Addae de custa possibilidade una cosa imbetzes abarrat pende pende e pagu segura: su dinari de su Patu proo sa Sardigna e de su Patu pro Casteddu promìtidos dae Renzi ant a arribare? E chie los at a dare como chi Renzi si nch’est dimìtidu?

Unu presidente dàbile alternativu e contra a su renzismu chi però atzetat de pagare de busciaca sas promissas milionàrias fatas dae Renzi? Difìtzile.

Unu Renzi cun unu mandadu nou o unu rentzianu de cunfiàntzia chi diat dèvere imbiare su dinari a sa Regione chi prus los at traitos? Difìtzile custu puru.

Custu faghet cuscurire, a esempru, chi s’inchisinadore de Tòssilo, chi pretendent de ismanniare pro brusiare arga italiana, nos l ‘amus a dèvere pagare de busciaca nostra, ponende paris dannu e befa a manera de àliga sica e indiferentziada.

Est craru chi sos problemas in Sardigna non sunt acabados cun custu referendum e mancu ant a acabare cun sa permanèntzia de custa classe polìtica a su poderiu, ma oe su passàgiu urgente est chi non si podet istransire est chi Pigliaru rassignet sas dimissiones e torret a su pòpulu sardu sa volontade de seberare comente amministrare sa Sardigna.
* segretàriu natzionale Libe.r.u – Lìberos Rispetados Uguales