Càpitat galu in su 2016 chi 7 pipios de sas Borgadas de Làconi, distantes finas a 15 chilòmetros dae sa bidda, non potzant andare a iscola cun regularidade. Pro ite?

Sa Comuna in s’annu iscolàsticu 2016-2017 at cantzelladu su servìtziu de traspostu iscolàsticu, cun sa motivatzione chi s’Istadu e sa Regione ant reduidu sos fundos chi, finas a s’annu coladu, garantiant custu servìtziu fundamentale.

Sa solutzione alternativa seberada, chi faghet gastare in mancu sas càscias pùblicas, est cussa de agiudare sas famìlias cun dinari pùblicu (chi si narat voucher) chi però sas famìlias etotu ant refudadu.

Su servìtziu ocannu interessaiat 4 pipios de sa borgada de Santa Suja e Su Lau (tres de s’iscola de s’infàntzia e unu de iscola de s’òbligu) e 3 de sa Borgada de Crastu (chi depent fàghere s’iscola de s’òbligu). Duos de custos sunt giai istados trasferidos in aterue.

Su postale iscolàsticu biagiaiat dae prus de 25 Annos, da cando sas iscolas las aiant serradas in sas borgadas e sas amministratziones comunales aiant detzìdidu de comporare unu postaleddu pro garantire su servìtziu (chi fiat impreadu finas a s’annu coladu e chi, pro sa crònaca, est funtzionante) e de leare a isciaferru unu dipendente comunale chi at sas cualìficas bastantes rechestas dae sa lege. Posca su servìtziu, in sos annos a pustis, fiat istadu privatizadu.

Sa situatzione chi s’est presentada pro custos pipios e pro sas famìlias issoro est tosta e ingiusta. Sa cosa est galu prus fea, sende chi faeddamus de Borgadas non servidas dae lìnias de traspostu pùblicu in oràrios cumpatìbiles cun cussos iscolàsticos.

S’eliminatzione de su servìtziu, semper chi s’apat sa disponibilidade de sa vetura in famìlia, custringhet duncas babbos e mamas a fàghere 40 chilòmetros onni die pro acumpangiare sos fìgios a iscola e bortas medas custu controit cun sos apretos de traballu.

Sa situatzione no est fàtzile de seguru e su gasinaradu istadu de “maleistare demogràficu”, finas de Làconi, no est chi fatzat isperare in bonu. S’iscènariu chi s’est abertu est cussu tìpicu de s’abandonu de sas zonas internas (Làconi còntat prus pagu de 2000 abitantes e unu pipiu ebbia naschidu in su 2016).

B’at comunas medas in custu istadu si pensamus chi cussos a beru in abbas demogràficas malas sunt s’8,5% de sa popolatzione e su 26,6% de sa superfìtzie. Si posca allargamus su consideru a cussas biddas in istadu de salude demogràfica “precària”, sa popolatzione chi nde patit crèschet a su 33% de su totale regionale, mentres su territòriu interessadu est paris a su 55% de s’ìsula (( Fonte dati : Regione Sardegna – Comuni in estinzione. Progetto IDMS 2013 ).
Est malu, in custa realidade, parare fronte a sos problemas chi nde protzedint, comente s’aguantu de sa Comunidade in su ghetu sotziale e sa pèrdida de sa calidade de sos servìtzios e de sa presèntzia issoro cunforma a sa capatzidade finantziària ismenguante de sas amministratziones locales. Sena pònnere in contu chi sos sèberos polìticos, paritzas bortas, sunt arressados in sos avrincos de s’impreu de s’avantzu de amministratzione, impedende de fatu a sas amministratziones locales de isòrvere sos problemas.

Naradu totu custu però, sas famìlias e sas comunidades de custos territòrios, non podent èssere lassadas a sa sola a parare fronte a sos problemas chi essint a pìgiu. Su deretu a s’istùdiu de custos pipios non podet èssere abandadu o ismentigadu, meresset un’atentu particolare e mescamente un’impignu primorosu ca sunt pipios de seguru prus isvantagiados de àteros.

Si su trasportu iscolàsticu est unu servìtziu chi cuncurret a fàghere efetivu su deretu a s’istùdiu, custu cheret nàrrere chi sa frecuèntzia iscolàstica non podet èssere “fatzilitada” a manera simple, ma depet èssere “assegurada”. Sa matessi lege regionale de atuatzione de sas funtziones delegadas a sas Comunas (n. 31 de su 1984), cunforma a cantu prevèdidu de sa Costitutzione italina (art. 3 e 34 Cost) prevedit chi si depet prestare un’atentu particolare a sos sugetos chi s’agatant in situatziones partìculares e sogetivas o in ogetivas cunditziones de disamparu econòmicu.

In custos caos, su problema est su ite fàghere luego, isentende chi produant efetos sas polìticas de cuntrastu a s’abandonu de sas biddas chi s’Istadu e sa Regione Sardigna sunt ponende in campu cun s’acostiamentu “dae su bassu a s’artu” tràmite s’istrumentu de sa Programmatzione Territoriale.

De seguru s’importante est a mantènnere artu su cunsideru pro custos problemas e non a fàghere colare su messàgiu chi si potzat cantzellare unu servìtziu primàriu e fundamentale comente cussu de su postaleddu iscolàsticu.

Custas sunt sas cajones chi ant ispintu sa Comunidade de Làconi a si nche furriare, cuntestende sos sèberos adotados cun una filera de initziativas (addòbios pùblicos, assembleas, petitzione popolare cun sa còllida de 539 firmas) punnadas a sensibilizare totu sos sogetos istitutzionales interessados e a nàrrere a manera crara chi non nos podimus rassignare a mòrrere a cajone de polìticas urbano-tzèntricas detadas dae càlculos ragionierìsticos fritos.

Como s’acontèssida de sas Borgadas de Làconi est finas arribada a su Cussìgiu regionale in ue est istada presentada un’interrogatzione a su Presidente Pìgliaru e a s’Assessora Firino, cun sa cale si pedit de valutare si s’ausèntzia de su servìtziu essentziale che a cussu de su trasportu iscolàsticu de sos istudentes no arrischet a manera sèria de cumpromìtere e annuddare sos matessi isfortzos de sa Giunta Regionale chi tràmite sos bandos “Iscol@” 2016/2017 (resursas parìviles a 20 miliones e 125 mìgia èuros) cheret cuntrastare su fenòmenu de s’abandonu iscolàsticu etotu, mescamente in sas zonas internas de Sardigna.

S’apellu est chi in fines s’ascurtet sa Comunidade. Finas ca cussu chi como podet pàrrere unu problema isoladu, cras at a pertocare medas àteras comunidades in istadu de maleistare demogràficu. E tando ite s’at a fàghere? Finas tando s’at a chesciare totu su logu pro mancantzia de resursas, abandonende biddas pìticas intreas a su decadimentu sighidu culturale e iscolàsticu?

Acò, nois non semus de acordu.

Simona Coròngiu

Cussigeri Comunale de Làconi