De s’ipopulamentu de sas regiones internas de sa Sardigna ant naradu e iscritu de totu. Cosas cun sensu e àteras prus pagu achistiadas. Sena peruna duda una de sas concàusas sebestadas, su traballu (chi non b’est) est una de sas prus importantes e significativas. S’ausèntzia de unas impresas difusas e capillares, òbligat sos giòvanos e sos non prus giòvanos a chircare aterue su chi in sa terra sarda non si podet agatare.

Sas impresas sardas, est cosa nòdida, francu carchi etzetzione rara, ischitint unu divàriu de patrimonializatzione e de dimensionamentu, eredidade de una cultura chi mai at istimuladu s’aunimentu e, non podende cumpetire cun sos gigantes chi benint dae “foras”, renùntziant dae su comintzu a illargare sos mercados issoro prus addae de sas làcanas istrintas de sas costeras sardas.

A impeorare sa situatzione contribuit s’immobilidade perenne de s’economia isulana chi non permitit a sas intelligèntzias de su logu de creare impresa, ca est difìtzile reperire in su mercadu de su crèditu isulanu resursas econòmicas sufitzientes chi las agiudent a nche colare sa fase difìtzile de su comintzu de s’atividade.

In custos ùrtimos tempos semus assistende a un’àteru fenòmenu chi impeorat semper prus custa situatzione, giai intzerta a perisse. Sas anàlisis acumpridas dae sas bancas prus importantes chi traballant in s’ìsula resartant chi pro sa cunvergèntzia de unos cantos elementos e de innovatziones normativas (BCE, netzessidade de massimizare su perfilu de redditividade de su cliente e de reduire a su mìnimu su de s’arriscu), si faghet pagu vantagiosu dae unu puntu de vista econòmicu e de su rèdditu su canale bancàriu normale de initziativas de impresa e/o de clientela privada cun unu perfilu artu de arriscu.

Pro avalorare a unu cliente, sos istitutos de crèditu non si ghiant prus sighende protzessos dipendentes dae su giudìtziu sogetivu de sos analistas de sos crèditos. B’at mecanismos cumplessos de valoratzione chi alimentant sas bases de datos internos, frunende a su sistema informàticu sos puntègios netzessàrios pro detzìdere de sa manera prus pretzisa a pitzu de sa fiantza bancària de sa clientela. Su giudìtziu finale at a èssere semper prus dipendente dae una valoratzione sintètica espressada dae un’ìnditze de mèritu (unu puntègiu, chi in s’isvilupu benidore est previstu non pro s’indivìduu sìngulu ebbia ma fintzas pro su setore mertzeològicu e pro sa zona geogràfica), e in base a custu sa clientela cun una valoratzione negativa o non positiva de su totu, at a èssere abbandada cando no escluida de su totu dae su sistema de finantziamentu bancàriu.

Difatis, massimamente e a manera semper prus prevalenete, sa detzisione de finantziare un’atividade ispetzìfica de impresa o de cuntzèdere unu mùtuu pro achirire immòbiles residentziales dipendet semper prus pagu dae una valutatzione crìtica e esclusiva de s’impiegadu de sa filiale – s’ùnicu chi tenet de a beru una relatzione direta cun sas esigèntzias de sa clientela – o de istruturas atzentradas de Diretzione.

Ponende a banda ogni genia de giudìtziu a pitzu de sa netzessidade de dare una discretzionalidade deliberativa gasi ampra a valutatziones chi essint dae pràticas assèticas, e mancari chi tèngia s’atinu de sas resones cumprensìbiles a fundamentu de sos issèberos de sos dirigentes bancàrios, non resesso a mi esimire de resartare unos aspetos a pàrrere meu preocupantes:

a. una dipendèntzia gasi forte dae valutatziones esternas a sa relatzione sinèrgica cun sa clientela, giughet su sistema bancàriu a s’istesiamentu progressivu dae sas esigèntzias e rechestas de sa clientela;

b. a sa pèrdida de cuntatu cun sos territòrios traditzionales de referèntzia;

c. induit sas matessis istitutziones creditìtzias a disviare impiegos e oportunidades cara a canales finantziàrios cun una intzertesa medas bortas càusa de bancarutas e consighèntzias graes;

d. sigomente s’esigèntzia de finantziare s’impresa o s’achistu de s’immòbile devet èssere satisfata, ca si nono morit s’impresa, forsis travessu àteros canales de finantziamentu, s’arriscu est chi si potzat fatzilitare sa crèschida de unu cumplessu psèudo-creditìtziu a in foras de sa legalidade;

e. s’abbandonu de su territòriu pro sa serrada progressiva e costante de isportellos bancàrios non prus econòmicos, favoressit s’ispopulamentu de sas zonas interessadas;

f. custa polìtica creditìtzia, chi riguardat oramai sa totalidade de su sistema creditìtziu isulanu, est fintzas càusa de un’impoverimentu sensìbile de sas regiones geogràficas prus interessadas in custos issèberos.

Pònnere làcanas a un’àrea (geogràfica e/o merceològica e/o imprenditoriale) chi, pro pregiudìtzios, non tenet atzessu a su crèditu bancàriu at a èssere càusa de un’agravamentu de su minimamentu de su crèditu erogadu in s’ìsula (“credit crunch”) , cun totu sas consighèntzias connotas che benint sighidas. E si in die de oe no est apartu s’agravamentu de custu fenòmenu negativu, est dèvidu forsis a unu fatore cingiunturale. Sa ripresa econòmica, mancari chi limitada, at cumpensadu su minimanentu de sos impiegos pro sa polìtica prudente adotada dae sas bancas.

Si a totu custu annanghimus chi sa retza carca de sas garantzias de unu cunsòrtziu est istada insufitziente a creare sos istrumentos virtuosos chi isperaiat su mundu imprenditoriale isulanu; chi s’atividade de sa sotziedade finantziària regionale SFIRS s’est mustrada cumplicada in etzessu, tantu de disintzentivare de ricùrrere a issa dae parte de sas bancas e de sa clientela; chi s’informatzione iscassa esistente in su territòriu a pitzu de sa possibilidade de atzèdere a garantzias pùblicas de s’Istadu e chi sos vìnculos comunitàrios bene connotos in matèria de amparu a sas impresas mediante sos fundos de sa UE, su cuadru generale est bastante disconsoladore. Su problema eternu de sa patrimonializatzione de sas impresas sardas (PMI mescamente) e de sa netzessidade de resursas econòmicas de su tzitadinu, non podet èssere iscarètzidu cun polìticas basadas in s’improvisatzione e pagu o nudda influentes, mescamente pro cantu iscritu in antis in matèria de valutatzione assètica de sa clientela fata dae sas bancas.

Sa polìtica, su mundu sindacale, sa retza de assòtzios de impresas e chie si siat chi istimet s’imbeniente de s’ìsula devent promòvere un’atzione enèrgica chi creet propostas reales, ùtiles pro truncare custu mecanismu chi arriscat de atogare sas impresas isulanas. Propostas e progetos chi incoragient sa disciplina comunitària o pùblica in cantu a sustènnere impresas e famìlias. Atziones chi tèngiant in contu sas rechestas urgentes de sos assòtzios de categorias e consumidores.

Servint, sena peruna duda, resursas econòmicas dedicadas apostadamente a su finantziamentu/garantzia de atividades imprenditoriales e de rechesta chi benint dae famìlias chi non sunt in intro de sos “àmbitos de impreu” istabilidos a manera assètica dae sos sistemas informàticos de sas bancas. Si est possìbile fintzas impreende su canale bancàriu chi, s’in casu, diat pòdere ativare pro custu iscopu sas garantzias previstas dae sa lege 662/96. Custu diat pòdere impedumare, o fàghere prus pagu probàbile, sa fua de sas famìlias e de sas impresas cara a “finantziadores” chi traballant a manera bulugiada petzi cun sa règula de su profetu màssimu cando non de s’usura. Sas rechestas de custos impitadores diant pòdere èssere ammitidas mescamente si insertadas in unu cuadru de garantzias pùblicas dadas dae su Fondo nazionale di Garanzia o dae àteros fundos pùblicos.