In sas dies chi in Praga, in ue isto dae unos cantos annos, si cummemorant sas rebellias chi ant giutu a sa ruta de su regime comunista e si ponent preguntas subra a su caminu democràticu de su passadu e de su benidore de sa Repùblica Ceca (unu caminu chi in custos meses non paret gasi naturale e isfrancadu dae perìgulos), retzo su tzertificadu eletorale pro votare a su referendum costitutzionale in Italia.

Iseto galu sa litera imbiada dae Renzi a sos tzitadinos residentes in s’estero pro sustènnere sas resones de su EMMO.

Dae meda de sos tzitadinos de sa comunidade italiana in sa Repùblica Ceca, s’initziativa de su premier est bida comente unu signu craru de timòria: sos espatriados italianos sunt paritzos e in sas ùtimas eletziones ant tentu unu rolu detzisivu, e custu pro more de su fatu chi non sunt sutamissos dae s’informatzione afilada a sas positziones de su presidente de su Consìgiu.

S’ischit chi castiende dae logu artu si resessit a ispadriare megius cun sa mirada.

Sa distàntzia e su cunfrontu cun realtades diferentes acunsentint de afinigare su sensu de sa crìtica. A cumbìnchere sos eletores addae de lacanas benit a èssere maicantu istragosu.

E dae a tesu sigo a resonare de cudda parte de me chi, sende sardu, est sa chistione tzentrale de custu referendum: cal’est sa bisione chi sos sardos tenent de sesi comente sugetu polìticu e cal’est s’ategiamentu de sa classe polìtica a cara de unu referendum chi punnat a pònnere làcanas a manera firma a s’autonomia e a sa fortza chi rapresentat sos territòrios?

A sa prima pregunta ant a torrare resposta sas urnas. A sa de duas dia nàrrere chi podimus giai dare una resposta detada dae sa crònaca polìtica.
Su presidente Pigliaru, in manera particulare, m’ammentat su personàgiu printzipale de cussu romanzu meravigiosu de Kazuo Ishiguro, “ Su chi abarrat de sa die” ( famadu meda a pustis de sa traspositzione cinematogràfica interpretada dae Anthony Hopkins).

Pròpiu comente su majore de domo Stevens, su guvernadore est colende su tempus de su mandadu suo a acasagiare, riverire e serbire a sa tzega su mere de turnu, sena s’abigiare de cantu siant perigulosas sas positziones de “Lord Renzi” pro su bonu de sa gente sua (sa fidelidade de su majore de domo pro Lord Darlington li impedit de s’abigiare de sas simpatias nazistas de su mere suo), e est intradu in sa parte a tales chi non ischit prus bìvere sa bida sua e galu prus pagu a si pònnere a cunsonu ( su fatu de no àere retzidu sos sìndigos est a manera simbòlica che pare a s’iscena de Stevens chi, non dat incuru a su babu chi est morgende pro acumprire a sos doveres).

Su chi at a fàghere Pigliaru cun su chi abarrat de sa die sua non nos est cuntzessu de l’ischire. Ma custu referendum ponet una pregunta crara a sos sardos: cherides sighire a èssere majores de domo chi si cuntentant de serbire su the a sos potentes de turnu chi detzidint sa sorte nostra?