Deris soe andau a faedare in domo de Rifondazione comunista subr’e su referendum de su 4 de su mese ch’intrat.

Saludende a totus, apo nau de essere ispantau e cuntentu po s’invitu.

Ispantau ca deo no soe mai istau comunista e posca puite sa preparazione mia no est a livellu de cussa de professor Pubusa e de s’avocau Benevole, c’hant faedau primumeu o de su segretariu Ferrero, chi deviat faedare adeboi.

Cuntentu, puite custu invitu est arrivau in d’unu momentu inue no soe tribagliende po perunu giornale e inue, duncas, poto faedare da citadinu liberu, nende su chi penso chena limite perunu.

Essere contr’a custa riforma est po me unu dovere, sende chi no mi intendo, po custu, un omine ezu chi est contr’a a sa modernidade.

Primu de narrere sa mia, apo crefidu contare ateras duas cosas.

Sa prima: votare Nono no cheret narrere a tener in odiu a Renzi o a cherrere chi su guvernu nde rust crasa. Deo no odio a nisciunu, sa politica est competizione ma mai odiu.

Si votada subr’a ‘e sa riforma no subr’e su guvernu Renzi. E connoschinde sa riforma, coment’est nàschida, chie l’hat crefida e puite, comente est ‘istada iscrita e sos dannos chi faghet a sas autonomias, votare chi Nono est unu dovere po totus, fintzas po cussos chi c’hant postu a Renzi.

Adeboi apo contau una cosa de annos como, ischinde chi mentuare a Cossiga in cussa sala potiat essere perigulosu. Ma apo crefidu ammontare da gando in sa televisione si faediat de su “lodo Schifani”. Cossiga, interrogau, haiat rispostu: “Ma l’atzis abaidau bene in cara, a Schifani? Unu cun cussa cara potet haere iscritu issu una leze gasinche difitzile?”.

No cherzo offendere a nisciunu ma naro chi su primu imbrogliu de sos c’hant fatu sa riforma est propriu in sa manera c’hant sighidu.

Sa Costituzione est tra sas pius pitzinnas de su mundu ed est istada impreada cun’dunu tribagliu longu, difitzile chi hat ‘idu impignados sa menzus tzente de unu Paisu chi chircait de si nde pesare adeboi de su fascismu, de sa Gherra, de su contrastu tzivile, ischidau dae sa Resistentzia e dae sa Liberazione. E subitu divisi dae su referendum po su Re o sa Repubblica e dae sa Gherra frita USA-URSS.

Si puru bi fiant custas dificultades, s’Assemblea costituente hat tribagliadu cun lealidade, aciapende cumpromissos bonos, faghinde unu tribagliu de gabale, impreende unu Paberi chi est ancora attuale meda.

Cambiendeela in manera gasinche segada a cavana no si faghet unu bellu servitziu a sa tzente.

In sos Istados Unidos, inue sa Costituzione est ‘istada impreada in su 1789, nisciunu s’est mai sognau de la cambiare in sas raighinas. Inoghe paret sempere chi siemes faeddende de 70 annos como, de s’annu ‘e Noè.

No andat menzus si faedamos de sas finalidades. Narant chi est moderna, sa riforma, ca rendet pius fusilos sos tempos de sas letzes. Ma faghere una cosa in manera pius fusila no cheret narrere alla faghere mentzus.

Cheret narrere, invece, chi semus una ‘orta po totus nende chi sas letzes las faghet su guvernu e nono su Parlamentu.

Est unu cambiu epocale. No nde semus abitzados e semus de acordu? Deo nono.

Narant puru chi amus a ispendere pius pagu. Ma nde balet sa pena a no ispendere 50 miliones privende a sa tzente de seberare issa chie devet andare a su Senau?

 

Custa riforma est puru iscrita male e paret chi no la cumprendant mancu sos chi l’hant a tever applicare. Cheret narrere chi amus a biere paritzas gherras de interpretatzione.

Infines, custa riforma est su cumintzu de sa fine po da truma de sas Autonomias. Che ‘ogat d’ogni competentzia a sas regiones normales, cuntentende a totu sos chi – in Roma – cherent faghere comente lis piaghet, paris cun sos grupos chi devent faghere ‘inari chena passare po su cunfrontu cun sa tzente.

No solu. Imbrogliant sas regiones comente sa Sardigna, nende chi nudda hat a cambiare, sende chi invece hat a tocare de ponnere subitu manos a s’Istatuto, po cunsentire s’eletzione a su Senau de sos cunsitzeris regionales. Sa die chi sezedit cussu, s’Autonomia est finida.

 

 

Custu est su chi apo nau, faedende in d’unu logu inue in d’aria mi fit unu alenu democraticu.