Custu manzanu in Casteddu s’atobiu po so Nono.

Su professore Murgia at presentau unu documenti frimau da unu bellu grupu de dirigentes, amministradores, passaos parlamentares ed eletores de su Pd.

Cun issu s’avocau Calvi, chi in Roma est presidente de su comitau.

SAS MEDAS RESONES DE SU NONO A SA ALLA RIFORMA COSTITUTZIONALE
Su 4 de nadale 2016, devimus votare NONO pro medas resones.
1) LIBERTADE DE ESPRESSIONE, IN ANTIS DE TOTU
Cando s’arresonat de sa modìfica de 43 artìculos de sa Carta Costitutzionale italiana, de seguru non si podent invocare lìmites de apartenèntzia (a sos partidos polìticos, a sos assòtzios, a sas formatziones sotziales), o ricatare sa gente in una manera o in s’àtera.
2) SU SENADU NOU
Su progetu de riforma previdet sa trasformatzione de su Senadu in “Càmera rapresentativa de sas Istututziones Territoriales”. Sos Senadores los diant dèvere elèghere sos Cussìgios Regionales: in su matessi tempus, però, ipotizant chi una lege ordinària at a regulare s’eletzione de sos membros de su Senadu de sa Repùblica in mesu de sos Cussigeris regionales e de sos Sìndigos… cunforma a sos issèberos fatos dae sos eletores pro sos candidados cussigeris in ocasione de su rennovu de sos òrganos matessi (art. 2 de su Progetu). Est una contraditzione chi no est priva de ambiguidades, ca una lege ordinària non diat dèvere pòdere modificare una norma chi in s’ìnteri est devènnida de gradu costitutzionale, pro nàrrere introduende elementos de eletzione direta de sos Senadores. In prus, sa privatzione de su podere de elèghere sos Senadores, chi como lu tenent sos eletores, andat contra a unu printzìpiu fundamentale, su de s’art 1 de sa Costitutzione (sa soberania apartenet a su pòpulu), rendende costitutzionalmente illegìtimu totu su progetu de riforma, chi infatis b’ar a pòdere èssere, si in casu, petzi pro mèdiu de un’Assemblea Costituente.
3) MINIMÒNGIU DE S’AUTONOMIA REGIONALE
Sa previsione de su Senadu comente “Càmera rapresentativa de sas Istitutziones Territoriales” est in intro de unu cuntestu de minimòngiu mannu de su sistema de sas Autonomias Regionales. A custas cunditziones, una segunda Càmera non tenet prus sentidu perunu, ca non tenet poderes adeguados e rapresentativos de custas istitutziones (su contràriu de su chi acuntesset in sos Istados meda detzentrados – pro nàrrere U.S.A. e Germània Federale).
4) AGRAVAMENTU DE SU PROTZEDIMENTU LEGISLATIVU
Sa possibilidade de su Senadu de disponnère de unu podere legislativu “paritàriu” in unas cantas matèrias, e de influire in una manera o in s’àtera in totu sas àteras matèrias legislativas riservadas a sa Càmera de sos Diputados, cumportat un’agravamentu craru de sos protzedimentos legislativos (crèschidos in una manera de non pòdere crèere): e custu de seguru andat contra a s’obietivu de sa simplificatzione, chi sos chi ant propostu sa riforma narant chi est detzisivu.
5) PAGA IMPORTÀNTZIA DE SA SARDIGNA IN SU SENADU
Sas Regiones cun pagos abitadores, cmente sa Sardigna, no ant a tènnere unu pesu de sinnificu in su Senadu nou, a su contràriu de su chi b’est como (unu mìnimu dre 7 Senadores). Basta a pensare chi sa Lombardia at a tènnere su 17% de sos iscannos, comente àteras Regiones chi tenent pertzentuales artas. Su Trentino Alto-Adige, cun una populatzione inferiore de 1/3 de sa de Sardigna, tenet deretu a 4 Senadores. Podiant pònnere, imbetzes, una rapresentàntzia paritètica, comente b’est, pro nàrrere, in so Istados Unidos, duncas cun unu nùmeru eguale de Senadores pro totu sas Regiones, o, semper e cando, cun una cuota mìnima bastante rapresentativa.
6) ARRISCU PRO S’ISTABILIDADE DE SOS GUVERNOS. Sos Cussigeris Regionales, devènnidos Senadores, ant a decaire cando agabbat sa legisladura de apartenèntzia, cun un’influèntzia negativa possìbile in s’istabilidade de sos guvernos.
7) CRÈSCHIDA DE S’INGERÈNTTZIA DE S’ISTADU IN SAS CUMPETÈNTZIAS DE SAS REGIONES. Medas de sas cunpetèntzias legislativa atuales de sas Regiones sunt tramudadas a s’Istadu (chi at a dispònnere, in totu, de 51 matèrias, cando chi sas Regiones nd’ant a tènnere 15), ca diat èssere netzessàriu in manera assoluta a ischirriare su podere legislativu de sos duos sugetos. Su fatu istat chi, pro unas cantas cunpetèntzias esclusivas suas, s’Istadu podet emanare “disponimentos generales e comunos” (cando chi su podere de atuatzione diat dèvere tocare a sas Regiones), e fintzas de intervènnere – petzi a proposta de su Guvernu – in sas matèrias regionales “ cando lu rechedet sa tutela de s’unidade giurìdica e econòmica de sa Repùblica, o de s’interessu natzionale”: prerogativa, custa, chi paret chi influit fintzas in sas Regiones a Istatutu Ispetziale, si nono non diat tènnere sentidu perunu su caràtere “natzionale” de s’interventu. Custas previsiones, tando, andant contra in manera estremorosa a s’esigèntzia de un’ischirriòngiu craru de sas cumpetèntzias legislativas. In prus, s’atzentramentu legislativu incàusat una modìfica crara de sa forma de Istadu, possìbile in s’ordinamentu nostru petzi cun un’Assemblea Costituente. Fintzas in custu casu, duncas, semus in presèntzia de sa violatzione crara de unu printzìpiu fundamentale, chi non si podet modificare cun una revisione costitutzionale, ca sa Costitutzione in vigore (art. 5) “reconnoschet” sas Autonomias Locales, e in prus la cuàlificat comente “costitutivas” de sa Repùblica (art. 114).
8) DISPOSTU CUMBINADU RIFORMA COSTITUTZIONALE/LEGE ELETORALE
Sa riforma costitutzionale est ligada in maera astrinta a sa lege eletorale n. 52/2015 (cd. “Italicum”), chi, infatis, influit in s’assentu “materiale” de sa Costitutzione, ca previdet, in mesu de s’àteru, andende contra a sos printzìpios afirmados dae sa Corte Costitutzionale (Sentèntzia n. 1/2014): unu prèmiu de majoria lìberu, in su segundu turnu, dae cale si siat lìmite mìnimu; sa possibilidade pro sos capos de lista de los elèghere in manera direta e primàrgia; su depotentziamentu de su votu de pereferèntzia de dare a sos candidados, isseberados sena peruna modalidade de previsione legislativa, ca est afidada, in pràtica, a sos “capos de partidu”. Mancu sa lege fascista Acerbo (1923) fiat lòmpida a tantu, ca aiat introduidu su lìmite de su 25% pro dare su prèmiu de majoria, e aiat mantesu su deretu de espressare sas preferèntzias; in prus, si non lompiant a su lìmite, sos iscannos los daiat cun base proportzionale. Su sistema influit in manera negativa fitzas in sa formatzione de sos òrganos de garantzia, ca su Presidente de sa Repùblica, dae su de sete iscrutìnios, lu podet elèghere su Parlamentu cun sa majoria de sos 3/5 de sos “votantes” (non de sos “cumponentes”); unos cantos Giùighes Costitutzionales, in prus, los at a isseberare in nùmeru de 3 sa Càmera de sos Diputados, cun detzisiones cunditzionadas in manera crara dae su cuntenutu de sa lege eletorale.
9) LÌMITES MANNOS A S’INITZIATIVA LEGISLATIVA POPULARE
B’est su lìmite de 150.000 eletores (non prus de 50.000) pro sas propostas legislativas de initziativa populare.
10) ELIMINATZIONE DE SAS RELATZIONES ISTITUTZIONALES CUN SAS FORMATZIONES SOTZIALES
S’abolitzione de su CNEL l’ipotizant sena creare peruna relatzione istitutzionale noa cun sas formatziones sotziales.
11) CONTRADITZIONES IN TEMA DE ABOLITZIONE DE SAS PROVÌNTZIAS
Su capu IV de sa riforma non si diat dèvere aplicare a sas Regiones cun autonomia ispetziale. Duncas, s’abolitzione de sas Provìntzias, previdida in custu capu (art. 29 de progetu), non diat dèvere interessare custas Regiones.
12) COORDINAMENTU FINÀNTZIA PÚBLICA E MINIMÒNGIU AUTONOMIA REGIONALE
Sos artt. 117, 2° comma, lit. e), e 119, 2° comma, comente modificados dae su progetu, prevident chi s’Istadu fisset “ sos printzìpios de coordinamentu de sa finàntzia pùblica e de su sistema tributàriu”, cun cunseguèntzias negativas craras in sos bilàntzios regionales e locales, fintzas ca s’Istadu tenet sa possibilidade de modificare cada annu su regìmene de sas intradas e de sos gastos de sas Regiones, vanifichende sos poderes autonomìsticos de sas Regiones interessadas.
13) MANTENIMENTU ORGANISMOS INTERMÈDIOS, NOINTAMES S’ABOLITZIONE DE SAS PROVÌNTZIAS
Sas Provìntzias, in sas Regiones in ue sunt abolidas, las ant a sutituire cun àteros organismos intermèdios, duncas no elèghidos in manera direta (Tzitades Metropolitanes e Uniones de Comunas): duncas, dae custu puntu de vista, non càmbiat nudda, antzis b’est un’agravamentu de su nùmeru de custos organismos
14) REFERENDUM PROPOSITIVU PETZI IPOTIZADU
Su referendum propositivu e de indiritzu est petzi ipotizadu, ma no est prevididu a beru e no est regulamentadu.
15) LÌMITE DE SU VOTU ÚNICU SUBRA DE SA RIFORMA COSTITUTZIONALE
Sa libertade de s’eletore est limitada meda dae s’impossibilidade de diferentziare su votu cunforma a sas matèrias costitutzionales interessadas.
OSSERVATZIONES GENERALES FINALES
Su progetu de riforma tenet lìmites chi non si podent atzetare. Duncas tocat a votare contra, in sede de referendum, fintzas pro custas resones:
❖ su sufràgiu universale est ridimenzsionadu meda, cun una deminutio crara de su rolu d su pòpulu, destinadu a devènnere “ unu muntone de pessones chi tocheddant sas manos a su capu ”, in su cuntestu de una democratzia “retzitativa”;
❖ Sas classes populares, sos partidos sas formatziones sotziales, sos sindacados, su pòpulu, in fines, sunt cunsiderados petzi elementos chi ponent impèigos a sa “lestresa” chi diat dèvere caraterizare s’atzione de s’ùnicu podere chi galu importat, su podere esecutivu, cun unu lìmite mannu de sa partetzipatzione de totus a sa vida pùblica, cunditzione fundamentale de unu sistema democràticu beru;
❖ s’atzentaremantu de su podere legislativu in capu a s’Istadu e s’afortimentu cunsighente de s’esecutivu sena contrapesos adeguados, podent creare cunditziones de perìgulu mannu pro su mantenimentu de su sistema democràticu, mescamente cando in sas eletziones diant dèvere bìnchere foratziones polìticas chi cunsìderant s’autotitarismu e sa pràtica unilaterale e personale de su podere comente datu de s’edade cuntemorànea chi non si pdet fàghere a mancu;
❖ nch’est bortuladu unu printzìpiu fundamentale fissadu dae sa Costitutzione chi b’est como, su de a’autonomia, siat “istitutzionale”, siat de sa “pessone”, espressione cuntestuale de sa cultura catòlica, liberale e sotzialista;
❖ est assurdu chi una riforma costitutzionale la giustìfichent cun s’idea de creare rispàrmiu, chi at a èssere de pagas deghinas de milliones, a cunfrontu de unu gastu pùblicu totale de unos 500 milliardos. In prus, custu obietivu si diat pòdere otènnere in manera prus efetiva cun su minimòngiu cuntestuale de su nàmeru de sos Diputados (galu oe 630, contas a sos 441 de sos U.S.A.): cosa chi su Presidente de su Cussìgiu no at propostu;
❖ sa riforma no est su frutu de unu cunsensu beru intre sas fortzas polìticas es est intervènnida cun su pantasma de s’isorvimentu antetzipdu de sas Càmeras;
❖ sas chi lis narant disfuntziones istitutzionales non sunt cunseguèntzia de su bicameralismu peerfetu, ma de sas cuntierras polìticas;
❖ sa presèntzia de membros de su guvernu in sos media est ispoportzionada a beru e non b’est mai istada cando s’est arresonadu de riformas istitutzionales;
❖ s’umiliatzione de su sufràgiu universale, sa creatzione de un’Istadu tzentralizadu e autoritàriu est un’ofesa manna a totu sos partigianos chi ant dadu sa vida – o sufridu cumplessivamente 27.735 annos de presone – pro torrare a dare libertade e dinnidade a un’Itàlia democràtica, fundada subra de bases federalistas e detzentradas. Sa Costitutzione est unu patu solenne de amistade e fraternidade de totu su pòpulu italianu, a su cale issa l’afidat pro chi si nde fatzat custode severu e realizadore disciplinadu…. Diat èssere cosa, tando, de tènnere galu unu pagu de rispetu pro sa memòria de sos chi, perdende sa vida in sa gherra conta a su fascismu, ant pagadu pro totu su pòpulu italianu su preju de sàmbene tràgicu e generosu pro sa libertade nostra e s’indipendèntzia nostra (Terracini). De su restu su deretu, e, galu de prus, sa Costitutzione, servint pro fàghere forte su chi est giustu, e non giustu su chi est forte (B. Pascal).
Cagliari, 30 de santugaine de su 2016
MANIFESTU PRO SU NONO A SU REFERENDUM